Lyme hastalığı canlılara kene ısırması ile bulaşır. Hastalığın bulaşabilmesi için ısıran kenenin daha önceden Borrelia burgdorferi olarak tanımlanan bakteri ile enfekte olması gerekir. Her kene ısırığı ile lyme hastalığı bulaşmaz.
Bahse konu bakterinin keneye bulaşması için, genellikle kenenin fare ya da geyik vb. hayvanları ısırması gereklidir. Bütün keneler enfeksiyon etmeni taşımadığı gibi lyme hastalığına yakalanma riski de kenenin vücudunuzda ne kadar zaman kaldığı ile bağlantılıdır. Kenenin vücutta kalma süresi arttıkça, hastalığa yakalanma ihtimali de artar.
Lyme Hastalığı Belirtileri Neler?
Lyme hastalığı belirtileri kenenin ısırmasını takip eden 1 ila 4 hafta arasında görülmeye başlar. Öncelikle ısırılan bölgede dairesel formda bir döküntü oluşabilir. Bu görüntü tıp literatüründe ‘’eritem migrans’’ olarak tanımlanmış olup, enfekte vakaların yaklaşık %70-80’inde görülür. Bu evrede rastlanan lyme hastalığı belirtileri şunlardır:
- Ateş
- Titreme
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Şişmiş lenf düğümleri
- Kas ağrıları
- Eklem ağrıları
- Grip hastalığına benzeyen rahatsızlık belirtileri
Hastalık İlerlerken Hissedilen Belirtiler
Lyme hastalığı bir önceki paragrafta belirtilen evrede fark edilerek, hemen tedavi edilmediği takdirde ilerlemeye devam eder. Eklemlere, kalbe ve/veya sinir sistemine doğru yayılabilir. Bu aşamaya kene ısırmasından sonraki ilk birkaç haftada ulaşılabileceği gibi aylar sonra da ulaşılabilir. Yine bu evrede kollarda ve/veya bacaklarda ağrı ve güçsüzlük hissedilebilir. Ek döküntülere rastlanabilir. Bazı bireylerde bu aşamada rastlanan diğer lyme hastalığı belirtileri şunlardır:
- Baş ağrısı
- Yüz felci
- Kalp çarpıntısı
- Hafıza zayıflaması
- Yüz kaslarını kontrolünün güçleşmesi
Hastalık İlerledikten Sonra Hissedilen Belirtiler
Lyme hastalığı tedavi edilmezse ya da uygulanan tedaviye yanıt alınmazsa ortaya çıkan evre, hastalığın en sert ve ciddi evresidir. Bu dönem çoğu kez ilk ısırmadan aylar sonra gelişir.
İleri aşamada görülen bazı semptomlar şunlardır:
- Dizlerde belirginleşen ya da kronikleşen diz iltihabı
- Sinir sistemini tutan periferik nöropati
- Kafa karışıklığı
- Kalp kası iltihabı
- Düzensiz kalp atışları
Lyme Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Lyme hastası birinin ya da bir hayvanın yanında bulunmak, bu hastalığın kapmak için yeterli değildir. Hastalığın bulaşması için kenenin enfekte olmuş bir hayvanın üzerinden atlayarak, insanı ısırması gerekir.
Şimdiye kadar sivrisinek, pire, sinek ya da böceklerden lyme hastalığı bulaşışı rapor edilmemiştir. Bu hayvanlar da lyme etkeni Borrelia taşıyabilmelerine rağmen, sadece keneler tarafından lyme enfeksiyonu bulaştırıldığı rapor edilmiştir.
Lyme Hastalığını Bulaştıran Kene Türleri Neler?
Siyah bacaklı olarak tanımlanan keneler (geyik kenesi olarak da adlandırılabilir) lyme hastalığı etmeni taşırlar. Yıldız kenesi ve/veya köpek kenesi olarak adlandırılan diğer büyük kene türlerinin lyme hastalığı taşıdığı şimdiye kadar görülmemiştir. Fakat yine de bu konuda tedbirli ve uyanık olunmalıdır. Lyme hastalığı çok ciddi bir hastalıktır.
Lyme Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Lyme hastalığı sırasında doktorlar hem semptomları, hem de ‘’boğa gözü’’ diye tanımlanan fiziksel görüntüleri inceleyerek hastalığı teşhis edeler. Fakat bu aranan kızarık görüntü enfekte olan her bireyde görülmeyebilir.
Teşhisin doğrulanabilmesi için kene teması şüphesinden sonra 3-4 hafta geçmesi beklenir. Bu süre sonunda laboratuvarda ayırıcı kan testleri yapılabilir. Bu testlerin yanı sıra doktor gerekli gördüğü hallerde cilt biyopsisi ya da spinal musluk( spinal tap) gibi başka yöntemlerden yararlanarak da teşhis koyabilir.
Lyme Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Lyme hastalığı eğer erken evrede teşhis edilirse, antibiyotik tedavisi ile iyileştirilebilir. İlerleyen aşamalarda fark edilmesi halinde ise lyme hastalığı tedavisi için daha uzun süreli intravenöz antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulabilir.
Lyme Hastalığına Karşı Koruyucu Aşı Var Mı?
Henüz lyme hastalığı için geliştirilmiş bir koruyucu aşı bulunmuyor. Çok yüksek risk içeren bölgelerde kullanılmak üzere daha önceki yıllarda geliştirilmiş bir aşı olmakla beraber, bu aşı günümüzde kullanılmamaktadır.
Lyme Hastalığından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Mayıs ve temmuz ayları arasındaki dönemlerde çimenlik ağaçlık bölgelerden uzak durmak suretiyle kene ısırması ihtimalini azaltın. Kene istilası görülen bölgelere girerken vücudunuzu iyice örtün. DEET içeren böcek kovucu ilacı direk olarak cildinize sürebilirsiniz.
İçeriğinde permetrin bulunan ilaçları kesinlikle cildinizle direk olarak temas ettirmeyin. Bu tip böcek kovucuları giysilerinize sürebilirsiniz. Dışarıdan eve gelirken vücudunuzda herhangi bir kene ısırığı olup olmadığını kontrol edin. Aynı tedbirleri evcil hayvanlarınıza da uygulayın. Size gevşek olarak bağlanmış kenelerden kurtulmak için cildinizi ve saç derinizi yıkayın.
Kene Nasıl Uzaklaştırılır?
- Eğer vücudunuzda kene varsa, onu çıkarmak için ince uçlu bir cımbız kullanın. Bu cımbızın ucu ile kenenin cildinize en yakın bölümünü yakalayın. Kenenin göbeğini değil kafasını tutmalısınız. Daha sonra keneyi hiç bükmeden nazikçe cildinizden dışarı çekin.
- Kene ısırığı bulunan bölgeyi sabun ve ılık su ile yıkayın. Vücudunuzdan çıkarmış olduğunuz ölü keneyi çöpe atın.
- Keneyi ciltten çıkartmak için oje, vazelin, yanan kibrit ve diğer topikal ilaçlar kullanmaktan kesinlikle kaçınılmalıdır. Lyme hastalığı belirtileri ve lyme hastalığı tedavisi için bilinmesi gereken önemli bilgiler bunlardır.
Lyme Hastalığı Nasıl Belirti Verir?
- Kene ısırması ve Kırım Kongo Kanamalı Atesi hastalığı belirtileri, tedavisi ve önlemler!
- Titreme hastalığı (Tremor) nedir, neden olur, nasıl tedavi edilir?
- Lupus hastalığı nedir, neden olur, belirtileri neler?
- Hashimato hastalığı nedir, neden olur, belirtileri neler?