Ana SayfaSağlıkAnne / ÇocukÇocuklarda bulantı ve kusmaya ne iyi gelir?

Çocuklarda bulantı ve kusmaya ne iyi gelir?

Bir sağlık probleminin neden olduğu uyarılar neticesinde midede oluşan bulantı hissine mide bulantısı denilmektedir. Mide bulantısı kusmayla da sonuçlanabilmektedir. İdrar yolu, bağırsak, boğaz enfeksiyonu her türlü enfeksiyon çocuklarda mide bulantısı hissine ve kusmaya neden olabilmektedir. Ancak çocuklarda mide bulantısı hissi ortaya çıktığı zaman görülen bazı belirtilerin ciddiye alınması gerektiğinin altını önemle çizen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Aslı Cömertpay, çocuklarda görülen kusma ve bulantı hissiyle ilgili önemli bilgiler paylaştı ve ebeveynlere uyarılarda bulundu.

İçerikleri

Bulantı ve kusma, her insanın yaşamının çeşitli dönemlerinde yaşadığı ve yaygın olarak görülen bir sağlık problemidir. Mide bulantısı bazen vücuttaki bir hastalığa işaret edebilirken, bazen de geçici bir his olabilmektedir. Mide bulantısıyla birlikte aşırı terleme, tükürüğün aşırı salınması, kusma, iştahsızlık ve tansiyon düşmesi seyredebilmektedir.

Kusma Nedir, Kusma Çeşitleri Nelerdir?

Mide içindekilerin güçlü bir refleks sayesinde yemek borusu ve ağız yoluyla dışarı çıkarılmasına ise kusma denilmektedir. Kusma, beyindeki ‘medulla oblongata’ bölümünde yer alan kusma merkezince kontrol edilmektedir. Kusma merkezine, iç kulak ve sindirim sistemi ile görsel ve işitsel bölgelerden gelen uyarılar neticesinde kusma hissi oluşmaktadır. Bu hissi değerlendiren beyin, kusmanın gerçekleşmesi için karın kası ve diyaframa kasılma, özofagus kası ile mideye de sinirsel uyarılar yollamaktadır. Bu uyarılar neticesinde kusma eylemi gerçekleşmektedir. Kusma çeşitlerine göre iki tipe ayrılmaktadır;

Santral Tip Kusma

Görsel ve işitsel uyaranların etkisiyle aniden ortaya çıkan bulantı hissine ve kusmaya santral tip kusma denilmektedir.

Periferik Kusma

Sindirim sistemi ve diğer organların etkisiyle gerçekleşen kusmaya periferik kusma denilmektedir.  

Çocuklarda Bulantı ve Kusma Neden Olur?
Çocuklarda Bulantı ve Kusma Neden Olur?

Çocuklarda Bulantı ve Kusma Neden Olur?

Çocuklarda ortaya çıkan bulantı hissine ve kusma eylemine birçok farklı faktör neden olabilmektedir. Çocuklarda bulantı hissi ve kusma eyleminin gerçekleşmesinin temel nedenleri arasında özellikle idrar yolu, bağırsak ve boğaz enfeksiyonları ile her türlü enfeksiyon yer almaktadır. Ayrıca küçük bebeklerde emmenin ardından ağzının kenarında taşma ve peynire benzeyen zararsız kusmalar görülebilmektedir. Ancak bu kusma aşırı miktardaysa ve kusmayla beraber ateş seyrediyorsa bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi ihmal edilmemelidir.  

Büyük çocuklarda bağırsak enfeksiyonları kusmanın en sık rastlanan nedenlerindendir. Aniden başlayan bu kusmalar genellikle 24 ila 48 saat aralığında geçmektedir. İlk 24 saat içerisinde kusmada herhangi bir düzelme olmadıysa, kusmayla birlikte idrarda azalma ve ağız kuruluğu gibi vücudun su kaybettiğine dair belirtiler varsa, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Çocuğun vücudunun su kaybettiğine dair bulgular yoksa yaş gruplarına göre normal beslenme programına devam edilmeli, bebeklere anne sütü verilmesi ihmal edilmemeli, büyük çocuklara ise sulandırılmış meyve suyu, yoğurt, ayran, su, ekmek ve patates az miktarda ama sık aralıklarla yedirilip içirilmelidir.

Çocuklarda mide bulantısının nedenleri şöyle sıralanabilir;

  • Gıda alerjileri
  • Gıda zehirlenmesi
  • Mide ve bağırsak enfeksiyonları
  • Akut gastrit
  • Aniden gelişen gastritler
  • Mide rahatsızlıkları
  • Araç tutması
  • Stres
  • Anksiyete
  • Kullanılan ilaçlar (Özellikle kemoterapi ve ağrı kesiciler)
  • Migren
  • Kulak çınlaması
  • Vertigo
  • Laktoz intoleransı
  • Beyinde tümör oluşumu
  • Hipoglisemi
  • Çölyak

Bulantıyla Birlikte Bu Belirtiler Seyrediyorsa Dikkat!

Bebekler az miktarda kusuyor, nefes darlığı gözlenmiyor ve kilo alımında sıkıntı yoksa bu durum ciddi bir sağlık problemine işaret etmeyebilir. Ancak bulantıyla beraber aşağıda sıralanan belirtiler varsa derhal bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir.

  • Göğüs bölgesinde ağrı hissi
  • Şiddetli ishal ve bunun neticesinde vücudun aşırı sıvı kaybetmesi
  • Şiddetli karın ağrısı ya da karına kramplar girmesi
  • Nefesin hızlı alınıp verilmesi ya da çarpıntı hissi
  • Görmenin bulanıklaşması
  • Bilinçte değişimler gözlenmesi
  • Bayılma
  • Kusmanın uzun süreli olması
  • Kusmuktan dışkı kokusu alınması ya da kan gelmesi
  • Ateşin yükselmesi
  • Cildin soğuk, nemli ve soluk olması
  • Nefes darlığı
  • Öksürüğün hırıltılı olması ve bir türlü geçmemesi
  • Gaz çıkarılamaması ve gaita yapılamaması
  • Karın bölgesinde şişlik oluşması
  • Ağır darbe alınması ya da düşmenin ardından kusmanın özellikle fışkırır tarzda olması, şiddetli ağlama, bilinçte değişiklik gözlenmesi, gözlerde kayma, uykuya meyilli olma, nefes darlığı ve kasılmalar
  • Bebeğin beslenmesinin ardından ağlama krizine girmesi ve bolca kusması
  • Bebeğin kusma esnasında kendisini yay gibi germesi (Reflüye işaret eder)
  • İdrarın azalması
  • Uzun süreden beri devam eden ya da şiddetli kusmalarda vücut su kaybedebilir. Bundan dolayı bebeğin ağız kuruluğu, bez sayısı, halsizlik, gözyaşı ve bilinç durumu gibi değişimlerin takip edilmesi çok önemlidir.

Araçta Ani Pozisyon Değişimi Mide Bulantısına Neden Olur?

İç kulak içerisinde dengeyi sağlamakla görevli olan salyangoz organının içerisindeki algılayıcılar ani pozisyon değiştirildiği zaman bunu algılayarak vücudun düşmemesi için refleks göstererek dengeyi sağlamaktadır. Bu ani pozisyon değişimleri özellikle çocuklarda mide bulantısıyla sonuçlanabilmektedir.

Araç içerisinde ani pozisyon değişimlerinin mide bulantısına neden olmaması için mide bulantısını engelelyen ilaçlar çocuğa verilebilir. Yine araca binildiği zaman çocuğun kafasını eğmemesine ve elden geldiğince sabit tutmasına dikkat edilmelidir. Çocuklar telefon veya kitapla göz teması kurmamalı ve kafa pozisyonunu çok sık aralıklarla değiştirmemelidir.

Çocuklarda Bulantı ve Kusmaya Karşı Evde Ne Yapılabilir?
Çocuklarda Bulantı ve Kusmaya Karşı Evde Ne Yapılabilir?

Çocuklarda Bulantı ve Kusmaya Karşı Evde Ne Yapılabilir?

  • Odanın camı açılarak oda havalandırılmalı ya da açık havaya çıkartılarak temiz havada derin derin nefes alması sağlanmalıdır.
  • Bulunulan ortam kötü kokuyorsa çocuk ortamdan derhal uzaklaştırılmalıdır. Çünkü mide bulantısını baskın kokular tetikleyebilmektedir. Yine çiçek ve deterjan gibi kokusu aşırı yayılan eşyalar çocuğun bulunduğu ortamdan uzak tutulmalıdır.
  • Bebeğin beslenmesinin ardından bebek en az yarım saat yatırılmamalıdır. Bebeğin beslendikten sonra hemen yatırılması reflüyü de tetiklemektedir.
  • Çocuğa son 12 saat içerisinde neler yedirildiğine dikkat edilmesi gıda alerjisine karşı alınabilecek tedbirler arasında yer almaktadır.
  • Çocuk azar azar ama sık aralıklarla beslenmelidir.
  • Çocuğun mide bulantısının azalmasına papatya, ıhlamur çayları ile birlikte limon da yardımcı olmaktadır.
  • Çocuk yemek yemeyi reddediyorsa zorlanmamalıdır. Özellikle kusmanın ardından midesi 1 saat kadar dinlendirilmelidir.
  • Yağlı ve ağır yiyecekler mide bulantısını tetiklediği için bu tür yiyeceklerle çocuğun beslenmemesi gerekmektedir. Mide bulantısı sürecinde patates haşlaması, yoğurt çorbası, elma, muz ve yağsız makarna haşlaması gibi sindirimi rahatlatacak besinler verilmelidir.