Kavunun sağlığa olan faydaları ve tüketirken dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında önemli bilgiler paylaşan Diyetisyen Merve Sır, “Kavun, yaz ve sonbahar mevsimlerinde en fazla tüketilen besinler arasında yer almaktadır. Zengin besin içeriğine sahip olan kavun, lifli ve sulu içeriğiyle de kilo vermede önemli bir yardımcıdır. Aynı zamanda birçok sağlık probleminin engellenmesinde de önemli bir yardımcıdır.” dedi.
Lif Bakımından Zengin, Kalori Değeri Düşük
Lif bakımından çok zengin olan kavunun kalori değeri de oldukça düşüktür. Bir porsiyon gelen 150 gram kavunun içeriğinde 1,5 gram lif bulunmaktadır. Yine 150 gram kavunun içeriğinde tat ve su durumuna göre değişkenlik gösterdiği için 25-50 aralığında kalori vardır. Sarı ve turuncu bir meyve olan kavunun içeriğinde beta karoten bol miktarda bulunmaktadır. Yüksek oranda lif içerdiğinden bağırsakların sağlıklı çalışmasında da oldukça etkilidir.
Kavunun türüne göre değişkenlik gösterse de mineral ve vitamin açısından çok zengin bir meyvedir. İçeriğinde A, B1, B2, B5 ve C vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum, fosfat, magnezyum, potasyum, sodyum mineralleri bakımından da çok zengin bir meyvedir. İçeriğinde fitokimyasallar da barındırmaktadır. Beta-karoten ve likopen gibi bitkisel besinlerde kavunun içeriğinde bol miktarda bulunmaktadır.
Kavunun Besin Değerleri
150 gram gelen bir porsiyon kavunun içeriğinde 2 gram protein, 0,18 gram yağ, 11,84 gram karbonhidrat, 1,62 gram lif, 16,2 mg sodyum, 327,60 mg potasyum ile 19,8 mg kalsiyum bulunmaktadır.
Vücudumuzdaki hücreleri UV ışınlarından koruyan E vitamini kavunun içeriğinde bol miktarda bulunmaktadır. Serbest radikalleri yakalayan bu fitokimyasallar, hücrelerin hasar görmesini engellemektedir. Karpuzun ve tatlı kavunların içeriğinde bol miktarda A vitamini vardır. Göz sağlığı için çok önemli bir vitamin olan A vitamini, cilt ve saçıda esnek tutmaktadır.
Kavunun çekirdeklerinde de A, B ve C vitaminlerinin yanı sıra magnezyum minerali de bol miktarda vardır. Ayrıca kalsiyum ve demir mineralleri ile birlikte sağlık için paha biçilmez yağları da içermektedir. Ancak kavun çekirdeklerinin bütün olarak yutulmamasına, çiğnenerek, öğütülerek ya da doğranarak tüketilmesine çok dikkat edilmelidir.
Olgunlaşmış bir kavunun içeriğinde yüzde 10 oranında şeker bulunmaktadır. Bu açıdan bakıldığı zaman 100 gram kavun posa başına 55 kalori içermektedir ki bu da kavunu müthiş bir enerji kaynağı yapmaktadır. Yüksek miktarda provitamin ve potasyum içeren kavun, A, B1, B2 ve C vitaminleri ile birlikte kalsiyum, demir ve fosfor mineralleriyle de zengin bir meyvedir. Kavunun yüzde 85’lik kısmını su oluşturmaktadır.
Spor aktivitelerinden sonra ve aralarda susuzluğu gidermek için kavun en iyi tercihler arasında yer almaktadır.
Kavunun Sağlığa Faydaları
- Kavun düzenli tüketildiği zaman içeriğindeki potasyum ve C vitamini ile bağışıklık sistemini kuvvetlendirmektedir. Bağışıklık sistemini kuvvetlendiren kavun, hastalıklara karşı vücut direncini de artırmaktadır.
- Böbrek taşlarının ve kumların düşmesinde oldukça etkilidir.
- Etkili bir idrar söktürücü olan kavun, kabızlığa da şifa olmaktadır.
- Yatıştırıcı etkisinden dolayı sinir sistemine çok iyi gelmektedir. Uyku problemine de çözüm olmaktadır.
- Damarların tıkanmasını engellemektedir.
- Kalp sağlığını desteklediği gibi tansiyonu da düzenlemektedir. Kalp krizi riskini düşürmektedir. Bu nedenle ölçüyü kaçırmamak koşuluyla kalp ve damar hastalarının yaz mevsiminde kavunu düzenli tüketmesi tavsiye edilmektedir.
- İçeriğindeki zengin besin değerleriyle kansızlığa yani anemiye şifa olmaktadır.
- Cildi nemlendirdiği gibi romatizma ağrılarının hafiflemesinde de oldukça etkilidir.
- Kavun vücut tarafından çok kolay sindirilmektedir. Fazla kilolarından kurtulmak isteyen fakat metabolizması yavaş çalışanlara kavun tüketmeleri tavsiye edilmektedir. Metabolizmayı doğal olarak da kilo verme sürecini hızlandıran kavun, diyet programlarının baş tacı meyveleri arasında yer almaktadır.
Kavun Alırken Nelere Dikkat Edilmeli
Olgunlaşma süreci çok uzun olan kavunu satın alırken göz önünde bulundurulması gereken bazı kriterler vardır. Kavunun olgunlaşmış olmasına çok dikkat edilmelidir. Ancak kavunun ne kadar olgunlaşmış olduğunun anlaşılmasına kalın kabuğu engel olmaktadır. Yine de kavunun kokusundan ve kabuğundan ne kadar olgunlaşmış olduğunun anlaşılması mümkündür. Kavun satın alırken kabuğunun çok sert, çatlak ve ezik olmamasına, kokusunun ise hoş ve tatlı olmasına dikkat edilmelidir. Kabuğuna bastırıldığı zaman fark edilen yumuşaklığı kavunun olgunluğu hakkında önemli bir ipucu vermektedir. Olgunlaşmış kavunlar aromatik bir kokuya sahiptir. Kavunun yoğun bir koku yayması olgunlaştığını göstermektedir.
Dilimli Kavunlar Tüketilmeden Küf Kontrolü Yapılmalı
Kabuğu zedelenmemiş ve dilimlenmemiş kavunlar serin ortamda bir hafta boyunca muhafaza edilebilir. Dilimli kavunlar ise tüketilmeden evvel yakından incelenerek küf kontrolü kesinlikle yapılmalıdır. Kavun küçük ebatta dilimlenmişse çok hızlı bozulur. Kavun ikiye kesildikten sonra streç filme sarılarak buzdolabında sorunsuz olarak muhafaza edilebilir. Kavun dilimlenirken çekirdekleri çıkartılırsa hızlı bozulmaz. Kavunlar üretilirken veya üretim sonrasında kötü hijyen şartlarında patojenlerle temas edebileceği gibi enfekte kişilerde hijyenik davranmazsa patojenler direkt olarak kavuna bulaşabilir.
Ellerden insana bulaşabilen patojenler, bıçaklar ve tahtalar gibi kontamine mutfak eşyalarından da insanlara bulaşmaktadır. Kavun dilimlenirken mutfakta genel hijyen kurallarına dikkat edilirse gıda enfeksiyonu riski en aza indirilebilir. Çapraz bulaşmanın önüne geçebilmek için eller yıkanmalı, temiz kesme tahtası ve bıçak kullanılmalıdır. Toplu yemek işiyle uğraşan işletmeler genel hijyen kurallarına kesinlikle dikkat etmelidir.
Kavun Çocukların Sağlığına Faydalı
Ölçüyü kaçırmamak koşuluyla kavun her öğün tüketilebilecek bir meyvedir. Sabah kahvaltısında tüketilebilecek meyveler arasında yer alan kavun, yemeklerin ardından da tüketilebilir. Kavun uzun süre tokluk hissi verdiğinden dolayı ara öğünlerde de tüketilebilir.
İçeriğinde bol miktarda A ve C vitamini barındıran kavun, potasyum ve kalsiyum bakımımdan da zengin olduğu için çocukların tüketmeyi ihmal etmemesi gereken besinler arasında yer almaktadır. Kolay tüketilebilen bir meyve olan kavun, tadı ve kokusuyla da çocuklara cazip gelmektedir. 8-9 aylık bebeklere kavun yedirilirken, ezilmeli ve az miktarda yedirilmelidir. Kavuna alerjisi olmayan çocukların kavun tüketmesi uzmanlar tarafından tavsiye edilmektedir.
Kavuna Alerjisi Olanlar Kavun Tüketmemeli
Kavun yüksek miktarda şeker içerdiğinden dolayı tüketiminde ölçü kaçırılırsa bazı sağlık problemlerine neden olabilir. Özellikle diyabet rahatsızlığı olanlar, kavunun aşırı tüketiminden kaçınmalıdır. Diyabet hastalarının kavunu ne kadar tüketebileceğine diyetisyen ya da uzman doktor karar vermelidir. Kavuna alerjisi olanlar ise kavunu kesinlikle tüketmemelidir. Kavun alerjisi aşırı olanlarda ise anafilaksi denilen şiddetli bir reaksiyon görülebilir.