Koronavirüs (Covid-19) testiniz pozitif çıktı ve yalnız yaşıyorsanız kendinize bakmaya hazır mısınız? Ya da birlikte yaşadığınız aile üyelerini nasıl koruyabilirsiniz? Bu yazımızda Covid-19 testi pozitif çıkan kişilerin testten önce ve sonra alması gereken önlemlerden bahsediyoruz.
Covid-19 testi pozitif çıktıktan sonra, nefes almakta güçlük çekiyorsanız, ya da yaşlı veya hassas yapıda bir insansanız derhal hastaneye kaldırılmanız gerekebilir. Fakat bunun yanı sıra acil tehlike altında olmayıp, potansiyel olarak risk altındaki gruplardan bir tanesine de dahil olabilirsiniz. Sözgelimi diyabet, hipertansiyon, ya da akciğer problemleriniz varsa,60 yaş üzerinde iseniz, obez, hamile ya da bağışıklığı zayıf bir bireyseniz kendinizi evde karantinada tutarken, doktorla her gün iletişim halinde olmanız gerekebilir.
Bu gruplara dahil olmayıp hafif belirtiler gösteriyorsanız, büyük olasılıkla doktor tarafından evde dinlenmeniz ve bol sıvı tüketmeniz öğütlenir. Covid-19 hastası olup, hafif belirtiler gösteren insanlar evde tedavi olup, iyileşebilir. Eğer hafif belirtiler gösteren bir Covid-19 hastası iseniz, tıbbi yardım almak dışında, kesinlikle evden çıkmamalısınız.
Eğer kendinizi kötü hissediyorsanız ve acil müdahale almanız gerektiğini düşünüyorsanız, sağlık merkezine gitmeden önce telefonla arayın. Sağlık merkezine giderken, toplu taşıma araçlarını tercih etmeyin.
Önceden Hazırlık Yapın
Önceden hazırlıklı olmak, her konuda başarılı olmanın en önemli anahtarıdır. Ailenizdeki bireylerden birisi hastalanmadan önce sevdiklerinizin, komşularınızın ya da yakın arkadaşlarınızın telefon numaralarını ve e-postalarını elinizin altında bulundurun. Böylece hastalanan kişiye telefon ile ulaşarak ihtiyaçlarını sorabilirsiniz.
Bunların yanı sıra sizin hemen ulaşabileceğiniz bir yere acil durum telefon numaralarını hazır bulundurun. Bu numaralar doktorunuzun, aile hekiminizin, hemen ulaşacağınız hastanenin ve ambulansın numaraları olmalıdır.
Ortada kesin bir gerçek varsa, o da küçük çocuğu olan pek çok anne babanın hastalanacağıdır. Böyle bir durumda ne yapacağınızı bilmelisiniz. Eğer hazırlıklı olursanız, birden bire ateşinizin yükseldiğini gördüğünüzde, paniğe kapılmazsınız. Testiniz pozitif çıkıncaya kadar bunları yapmadıysanız, şimdi hemen yapın ve sevdiğiniz birisine ulaşarak size yardım etmesini isteyin.
Hastalanmadan Önce Bütün Tedbirleri Almalısınız
Hastalanmadan önce genel sağlık önlemlerini titizlikle izlemelisiniz. Ellerinizi yıkamadan asla burnunuza, gözünüze ya da ağzınıza dokunmayın. Hapşırırken ya da öksürürken tek kullanımlık mendilleri tercih edin. Ellerinizi bol sabunlu ılık suyla sık sık yıkayın. Sabun ve su bulunmadığı ortamlarda en az % 70 oranında alkol içeren el dezenfektanı ile ellerinizi iyice ovun.
Evinizde her gün temas ettiğiniz yüzeyleri normal bir el temizleyicisi ve dezenfektan ile temizlemeyi ihmal etmemelisiniz. En çok temas edilen yerler banyodaki yüzeyler, evdeki masalar, mutfak tezgahına ilaveten ışık açma/kapama anahtarları, musluklar, lavabolar, dolap kulpları, telefonlar ve bilgisayar klavyelerdir.
Koronavirüs enfeksiyonuna yakalanmadan önce ve sonra en çok dikkat etmeniz gereken konu, sosyal mesafedir. Mümkün olduğu kadar evde kalın, evden çalışmayı tercih edin, diğer insanlarla dokunsal teması olabildiğince azaltın.
Eğer toplu bir yemeğe katılmanız ya da açık havada egzersiz yapmanız gerekiyorsa, 3 katlı bir maske takın ve diğer insanlardan 2 m uzakta kalın.
Önemli Malzemeleri Önceden Stoklayın
Sık sık internetten sipariş vermekten vazgeçmeyin. Evde bulundurmanız gereken acil durum malzemeleri şunlardır:
- Ateş ölçmek için doğru sonuç veren bir vücut derecesi,
- Dereceyi temizlemek için izopropil alkol,
- Ateş düşürücü ilaçlar,
- Kutu ile tek kullanımlık eldivenler ve tek kullanımlık yüz maskeleri,
- Sabun ve/veya % 70 alkol içeren el dezenfektanı.( Sıkça elleriniz sabunlarsanız el dezenfektanına ihtiyacınız kalmaz.)
- Hapşırık ve öksürüğe karşı tek kullanımlık mendiller,
- Ev temizliği için gereken malzemeler,
- Mutfak eldiveni,
- Ağzı kapatılabilen çöp poşetleridir.
Kendinizi Ya Da Sevdiğiniz Kişiyi Karantinaya Alın
- Eğer testiniz pozitif çıkarsa, evdeki diğer insanlara en uzak mesafedeki odada, tek başınıza kalmalısınız. (Tercihan bu odanın özel banyosu olması istenir.) Evinize yiyecek ve ilaç akışının düzenli olarak ulaşmasını organize edin.
- Kendinizi oyalamak için TV, bilgisayar, İpad, kitaplar vb. malzemeleri hasta odanıza ( ya da hasta bireyin odasına) alın.
- Eğer evde bakılması gereken küçük bir çocuk, yaşlı ya da hasta bir birey varsa, o zaman sizden başka bir yetişkin, sizin yerinize ona yakın olmalı ve bakım görevini üstlenmelidir. Bu kişinin kim olabileceğini hastalanmadan önce belirleyin.
- Eğer tek ebeveyn iseniz, çocuğunuzla ilgilenmesi için, komşularınızdan yardım isteyin. Hastalanmadan önce hangi komşunuzdan, nasıl yardım isteyeceğinizi kararlaştırın.
- Test pozitif çıktıktan sonra, evde yaşayan herkesin karantinada kalması gereklidir.
- Maske kullanın. Testiniz pozitif çıktı ise evde diğer bireylerin yanında iken de tıpkı dışarıda olduğu gibi maske kullanmaya devam etmelisiniz.
- İzolasyon ve koruyucu önlemleri en üst düzeyde tutmalısınız. Sağlıklı kişiler hasta bireyin yiyeceklerini kapısının dışına bırakmalı ve daha sonra da ellerini yıkamalıdır. Boş tabakları mutlaka eldivenle tutun ve mutfakta sıcak su ile tercihan bulaşık makinesinde bekletmeden yıkayın. Tabakları yıkadıktan sonra tekrar ellerinizi yıkayın. Bu dönem için mümkünse hasta bireyin tek kullanımlık tabak, bardak ve vb. malzemeleri kullanmasını tercih edin.
- Evde ortak havlu ya da nevresim gibi eşyalar paylaşılmamalıdır.
- Enfekte kişinin çamaşırlarını makineye atmadan önce kesinlikle havada silkelemeyin. Çamaşırları tutarken tek kullanımlık eldivenler tercih edin.
- Hasta bireyin kullandığı kağıt mendil vb. ürünleri ayrı bir çöp poşetinde bulundurun. Çöp poşetlerini tutarken eldiven kullanın.
Acil Yardım İstenmesi Gereken Durumlar
Hasta evde bakım altındayken aşağıda yazılan durumlar gerçekleşirse, hiç vakit kaybetmeden acil olarak ambulans çağırılmalıdır. Acil yardım istenmesi gereken durumlar şunlardır:
- Hasta nefes almada güçlük çekiyorsa,
- Hastada nefes darlığı varsa,
- Hasta kişi göğüs bölgesinde kalıcı bir basınç ya da ağrı hissediyorsa,
- Hastanın dudaklarında ya da yüzünde mavimsi bir renk oluşumu görülürse,
- Hastanın kafa karışıklığı yaşaması halinde hiç vakit kaybetmeden acil yardım numarasını çevirin.
Bütün bunların yanı sıra hastanın şikayetçi olduğu belirtiler iyileşmez ve kötüye giderse yine acil yardım için 112’yi arayın.
Herkesin Enfekte Olmasını Önleyin
- Evde yaşayan bireylerden biri Covid-19 pozitif çıktığı takdirde, evde yaşayan bütün bireylerin dış Dünyadan izole edilmesi gereklidir. Yiyecek ya da ilaçları bırakmak için müsait bir tanıdığınız yoksa marketlerden malzemeleri eve getirmelerini talep edin. Siz çıkıp alışveriş yapmayın.
- Aile bireylerinden birisinde ya da birkaçında hiç belirti görülmese de de yukarıda belirtilen temizlik ve maske önlemlerini mutlaka uygulamalıdır.
- Evin içini mümkün olduğu kadar havalandırın. Evinizde hava filtreleme cihazları bulundurmanız da, önerilmektedir. Evdeki havalandırmayı iyileştirmek, hastanın solunum damlacıklarının ortamdan uzaklaşmasını sağlar.
- Ortak kullanılan yüzeyler düzenli temizlenmelidir.( Buzdolabı ya da fırın tutacağı da dahil)
- Evde yaşayanları olabildiğince stresten uzak tutmaya çalışın. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve kaliteli uyku düzeninden ödün vermeyin.
- Evcil hayvanları hasta bireyden uzakta tutun. Evcil hayvanla hasta bireyin ilgilenmesi gerekiyorsa, pete temas etmeden önce ve sonra eller iyice yıkanmalıdır.
Ev İzolasyonu Ne zaman Son Bulur?
Belirtileriniz kaybolduysa ve ateşiniz herhangi bir ilaç almadan 24 saat boyunca normal seyrettiyse, tat ve koku kaybını geri kazanmayı beklemeden, testin pozitif çıktığı günü takip eden 10. günde ev izolasyonunu sonlandırabilirsiniz. Tat ve koku duygusunun kazanılması aylar sürebilir.
Hastalık sırasında ağır belirtiler yaşadıysanız ve hastane bakımı almanız gerektiyse, belirtilerin ilk ortaya çıkmasından sonra 20 gün boyunca karantinada kalmalısınız.
Covid-19 testi pozitif çıkan bireyler bu önlemleri almalıdır.