Toplumda çok sık rastlanılan hastalıklar arasında yer alan üst solunum yolu rahatsızlıkları en fazla çocukluk çağında görülmektedir. Bunun nedeni ise solunum yollarının çocuklarda dar olması ve viral enfeksiyonlarla çocukluk çağında ilk defa karşılaşılmasıdır. Üst solunum yolu hastalıklarından olan geniz eti büyümesi de çok yaygın görülen sağlık problemlerindendir.
Geniz Eti Nedir?
Burun boşluğunun arka kısmındaki geniz bölgesinde yer alan ve bağışıklık sisteminin önemli unsurlarından olan lenfositlerin görevlerini yerine getirdiği özel lenfoid doku olan geniz eti ya da tıptaki adıyla adenoid, her sağlıklı bireyde bulunmaktadır. Burun boşluğunda geniz etinin olması toplumda anormal bir durum olarak bilinse de kesinlikle böyle bir şey yoktur. Solunum yoluyla vücuda girme tehlikesi olan sağlığa zararlı maddeler ve mikroorganizmalar geniz etinde tutularak yok edilmektedir. Bu nedenle geniz eti, vücudun önemli savunma mekanizmaları arasında yer almaktadır.
Ancak bir takım sağlık problemlerinde veya şartlarda geniz eti büyüdüğünden dolayı geniz bölgesi tıkanmakta ya da hava pasajı daralmaktadır. Bu durum ise solunum yollarının yanı sıra çeşitli sağlık problemlerine neden olabildiği gibi belirli durumlarda çok ciddi rahatsızlıklara da yol açabilmektedir. Bundan dolayı geniz eti büyüdüğü zaman hastanın öyküsü ve altta yatan nedenler dikkate alınarak gerekli tedavi uygulanmalıdır.
Geniz Eti Büyümesi Nasıl Olur?
Viral enfeksiyonlarla savaşan lenfositlerin bulunduğu geniz eti, lenfoid bir dokudan oluşmaktadır. Geniz etinde burun ve ağız boşluğundakine benzeyen altı tane lenfoid doku yer almaktadır. Waldeyer halkası da denilen bu dokular, dış ortamdan burun ve ağız yoluyla vücuda girmek isteyen mikroorganizmalara ve yabancı maddelere geçit vermeyerek vücudun genel sağlığını korumaktadır. Waldeyer halkasını geniz eti yani adenoid, bir tane lingual tonsil, iki tane bademcik ve iki tane tubal tonsil yani östaki borusu oluşturmaktadır.
Geniz etinin de bulunduğu Waldeyer halkasındaki dokular, mikroorganizmalar ile yabancı maddelere bağışıklık yanıtı oluşturduğundan dolayı büyümektedir. Geniz etindeki büyüme reaksiyonu devam ettikçe de büyüme sürmektedir. Sağlıklı insanlarda doğumdan itibaren olan geniz eti dokusunun büyüme süreci 5 yaşına kadar sürmektedir. 7 yaşından itibaren de geniz eti dokusu küçülmeye başlamaktadır. Yetişkinlik döneminde ise geniz eti dokusunun oldukça küçüldüğü gözlemlenmektedir.
Yaşamlarının ilk dönemlerinde olan küçük çocuklar, viral enfeksiyonlarla ilk defa karşılaştıkları ya da yoğun viral enfeksiyon yaşandığından dolayı geniz etindeki dokular büyüme eğiliminde olmaktadır. Benzer etkenlerinde neden olabileceği bu büyüme uzun sürebilmektedir. Bazı kişilerde ise bademcikler ve geniz etinin başı çektiği dokular, doğuştan itibaren büyük boyutlu olabilmektedir. Alerjik reaksiyonu olan kişilerde geniz eti bu alerjik reaksiyondan dolayı büyüyebilmekte ve bu büyüklük uzun süre devam edebilmektedir.
Geniz eti büyüyerek solunum yolunu daraltır ve uzun vadede çeşitli sağlık problemlerine neden olursa, tedavisinin ihmal edilmemesi gerekmektedir. Geniz etinin neden olduğu sağlık probleminin klinik açıdan ne ölçüde olduğunun değerlendirilmesi bu aşamada çok önemlidir. Çünkü geniz eti küçültüldüğü zaman kişinin bundan ne kadar fayda sağlayacağı, tedavisiz takip sürecinde geniz etinin küçülme olasılığının olup olmadığı değerlendirilmelidir. Geniz eti büyümesinde tedavi uygulanıp uygulanmayacağına bu klinik değerlendirme sonucunda karar verilmektedir. Her geniz eti büyümesine cerrahi müdahale gerekmeyebilir. Geniz eti problemi olanların uzman bir hekime muayene olması ve klinik bir değerlendirmeden geçmesi hastalığın seyri açısından büyük önem taşımaktadır.
Geniz Eti Büyümesi Neden Olur?
Geniz etinde bağışıklık sistemine ait çok sayıda doku olduğundan geniz eti büyümesine bu hücreleri hareketlendiren etkenler neden olmaktadır. Geniz eti büyümesine neden olan etkenler ise şöyle sıralanabilir;
Enfeksiyonlar:
Vücutta her türlü viral ya da bakteriyel enfeksiyon geliştiği zaman bağışıklık sisteminin enfeksiyona verdiği yanıttan kaynaklanan geniz eti büyümesi görülebilmektedir.
Genetik:
Birinci derece yakınlarında geniz eti büyümesi öyküsü olanlarda doğumdan itibaren büyük geniz eti görülebilmektedir.
Alerji:
Özellikle alerjik rinit gibi burun boşluğu ve genizde yaygın alerjik reaksiyonun ortaya çıktığı durumlarda geniz etinde büyüme gelişebilir.
Kimyasallara Maruz Kalınması:
Geniz etinde tahrişe neden olan sigara dumanı, kirli hava gibi kimyasalların solunması da geniz etinde büyümeye yol açabilmektedir.
Kanser:
Geniz etini tutmakla görevli olan lenfoma ya da nazofarenks yani üst yatak gibi kanser hastalıklarında geniz etinde tümöral büyüme riski oldukça yüksektir.
Geniz Eti Büyümesi Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Neler?
Geniz eti büyümesi nasıl anlaşılır sıklıkla araştırılan bir konudur. Geniz eti büyüdüğü zaman genellikle burun boşluğuyla ağız ve gırtlak bölgesini birbirine bağlayan geniz bölgesindeki hava pasajı daraldığından çeşitli sağlık problemlerine neden olmaktadır. Geniz eti büyüdüğü zaman görülen belirtiler ise şöyledir;
- Burunda ve genizde akıntı
- Burun tıkanması
- Horlama
- Uyku apnesi
- Kulakta dolgunluk hissi, kulak ağrısı, işitme kaybı gibi kulakta sağlık problemleri
- Ağız kuruluğu ve ağız kuruluğundan kaynaklanan diş çürükleri
- Uyurken ağzın açık kalması
- Boğazda ağrı ve şişlik
- Yutkunmada zorlanma
- Çocukluk çağında ağız ve burun anatomisinde gelişim bozukluklarının görülmesi
Geniz Eti Büyümesine Ne İyi Gelir? Bitkisel Tedavisi
Çocuklarda geniz eti büyümesine ne iyi gelir? bilinmelidir. Geniz eti büyümesini iyileştirmek ve ameliyattan kaçınmak için evde tedavi yöntemlerini sizler için derledik.
1- Hindistan Cevizi Yağı
Hindistan cevizi yağı antiviral, antibakteriyel ve antienflamatuar bir besindir. Günlük hindistancevizi yağı kullanımı, geniz eti iltihabını azaltabilir ve içlerinde kalan herhangi bir enfeksiyonu öldürebilir. 1 çay kaşığı bir çocuk tarafından günde 1-3 kez tüketilebilir.
2- Kolloidal Gümüş
Gargara yapabilecek yaştaki çocuklar için, enfeksiyonu öldürmek için geniz eti ile temas halinde kolloidal gümüş elde etmek için 2 çay kaşığı kolloidal gümüş gargara yapılabilir. Alternatif olarak kolloidal gümüş, kolloidal gümüşü burun boşluğunun arkasına almak için nebulize edilebilir.
3- Lipozomal C Vitamini
C vitamini bağışıklık sistemini destekler, enfeksiyonla savaşır ve iltihabı azaltır. Lipozomal C vitamini, vücudun daha fazla miktarda C vitamini kullanmasına izin verir ve sindirim sıkıntısı yaşamaz. LIposomal C’yi evde yapmak zor değil. Yeterli C vitamini verilirse, çocuklara C vitamini dozu vermek için sodyum askorbat da kullanılabilir.
4- Morina Karaciğeri Yağı
Soğuk karaciğer yağı, selenyum da dahil olmak üzere önemli bir besin kompleksi içerir. Bu besinler etkili lenfatik akışı destekler ve enfeksiyonu azaltır. Yağdaki uçucu yağlar da iltihabı azaltmaya yardımcı olur. 12 yaşından büyük çocuklar için morina karaciğeri yağı takviyesi veya sıvı halde daha iyi emecekleri için sıvı halde olanlarını tercih edin.
5- Sarımsak
Sarımsak, allisin de dahil olmak üzere bir dizi önemli bileşik içerir. Bu bileşikler, sarımsağı bir anti-inflamatuar ve antibakteriyel bileşik yapmak için birlikte çalışır. Sarımsak, geniz etindeki iltihabı ve enfeksiyonu azaltmaya yardımcı olur. Bir çocuk için ortak bir doz, günde 1-3 kez alınan limon suyu ve bal ile karıştırılmış 1 diş sarımsaktır.
6- Ekinezya
Ekinezya doğal bir bağışıklık desteğidir. Ekinezya, bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve lenfatik sistemi temizlemeye yardımcı olur, bu da geniz eti enfeksiyonunu ortadan kaldırır. Ekinezya, çoğu sağlıklı gıda mağazasında kapsül ve sıvı halde bulunabilir.
7- Bal
Bal, etkili bir anti-inflamatuar ve antibakteriyel ajandır. Her gün alındığında bal, genişlemiş adenoidleri azaltmaya yardımcı olur ve hatta ağrı ve sızı gibi semptomları tedavi edebilir. Bir çay kaşığı bala birkaç damla limon suyu ekleyin ve çocuğunuza günde 2 ila 3 kez ağızdan verin. Bir yaşın altındaki çocuklara bal verilmemelidir. Cam kavanozlarda satılan organik ballar en iyi bal şeklidir.
8- Ksilitol
Ksilitol, strep hastalığına karşı etkili olduğu tespit edilen doğal bir şekerdir. Strep, sıklıkla boğaz ağrısına neden olan bakteriyel bir enfeksiyondur. Aktif bir strep boğaz vakası veya enfeksiyon kanıtı olmadığında bile, strep bakterileri iltihaplı geniz etlerinin nedeni olabilir. (Tekrarlayan boğaz enfeksiyonu geçiren çocukların bademciklerini ve geniz etlerini çıkarmak yaygın bir uygulamaydı.) Bakterileri öldürmek için ksilitol boğazın arkasına almak için bir ksilitol gargara kullanılabilir.
9- Diyet Değişiklikleri
Şeker ve işlenmiş gıdalar iltihaplanmaya katkıda bulunur ve minimumda tutulmalıdır. Süt, çocukların kulak tıkanıklığında ve bademcik ve geniz eti iltihabında yaygın bir suçludur. Süt ürünlerinden birkaç hafta kaçınmak, şişmiş geniz etinin nedeninin süt olup olmadığını anlamanıza yardımcı olacaktır.
Geniz Eti Büyümesi Nasıl Tedavisi Edilir?
Geniz eti büyümesinde hastanın tedavi programı belirlenirken hastanın kişisel özelliklerinin yanı sıra altta yatan sebepte dikkate alınmaktadır. Gerekli tetkikler, görüntüleme yöntemleri, fiziki muayene ve eldeki veriler dikkate alınarak hastaya uygun tedavi planlaması yapılmaktadır.
Küçük çocuklarda viral enfeksiyonlardan dolayı geniz eti büyümesi riski yüksek olduğundan, enfeksiyondan kaynaklı kızarıp büyüyen geniz eti probleminin takip edebilmesi gerekebilir. Takip edilen çocukta enfeksiyon süreci sona erdikten sonra geniz eti boyutu normale döndüyse herhangi bir ek tedavi programına gereksinim duyulmaz. Geniz eti dokusunun yaş ilerledikçe küçülmesi gerekmektedir.
Günlük yaşam içerisinde insanı strese sokacak etkenlere maruz kalınması, solunum problemleri yaşanması ya da hastada şiddetli belirtiler görülmesi halinde öncelikli tedavi olarak steroid içeriğe sahip burun spreyleri verilmektedir. Nazal steroidler sayesinde geniz eti küçültülerek semptomatik iyileşme amaçlanmaktadır.
Hastaya ilaç tedavisi uygulanmasına rağmen olumlu sonuç alınamazsa cerrahi yöntem değerlendirilebilir. Cerrahi operasyonla geniz etinin alınmasına ise adenoidektomi adı verilmektedir. Bu cerrahi operasyon çeşitli koşulları sağlayan hastalara yapılmaktadır. Cerrahi operasyon gerektiren koşullar ise şöyledir;
- Burun tıkanmasının kronik hale gelmesi
- Solunumda güçlük çekilmesi
- Sürekli yenileyen sinüzit
- Orta kulak iltihabı geçirilmesi
- 6 ay içerisinde birbirinden bağımsız olmak üzere dördü aşkın geniz eti iltihaplanması geçirilmesi
- Uyku apnesi problemi
- Solunum güçlüğü nedeniyle ağızdan nefes alınması
- Bir takım dental problemler görülmesi
- Ağız gelişiminde problemler yaşanması
- Beslenme ya da konuşma bozukluğu
- Geniz etinde kanserden şüphe edilmesi
Geniz etiyle birlikte uzman hekim gerek görürse bademcikleri de alabilmektedir. Geniz etine benzeyen bademcikler, bazı koşullarda büyüyebildiğinden uzman hekimin gerek görmesi halinde tek cerrahi operasyonla bademcikleri de alması sağlık için daha yararlıdır.
Kısa süren ve genel anestezi ile burun içinden kapalı olarak gerçekleştirilen geniz eti operasyonundan sonra kısa sürelide olsa hafif kanama, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı ve kulak ağrısı gibi semptomlar görülebilmektedir.
Cerrahi operasyondan sonra operasyon bölgesinin enfeksiyondan korunması için hekim tarafından antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar reçete edilerek hastanın süreci rahat geçirmesi amaçlanmaktadır. Bu süreçte kanama ve ödem riskini düşürmek için soğuk içecek ve gıdalar tüketilmesi, kanama ve ödem riskini artıran sıcak içecek ve gıdalardan ise uzak durulması hekim tarafından önerilebilir.
Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi Neden Olur?
- Geniz Eti Belirtileri Neler? Nasıl Küçülür? Bitkisel Tedavisi ve Ameliyatı
- Geniz akıntısı günlük yaşamı zorluyor! Geniz akıntısı nedir ve nasıl tedavi edilir?
- Geniz akıntısı neden olur, nasıl geçer? Tedavisi nasıldır?
- Geniz Akıntısı Neden Olur? Belirtileri Neler? Evde Nasıl Geçer? Saraçoğlu Kür Tarifi