Yabancı cisim yutma 0-6 yaş bebek ve çocuk gruplarında daha sık görülüyor. Özellikle 8. aydan itibaren başlayan emekleme dönemi, çocuk sağlığı bakımından en dikkat edilmesi gereken dönem. Merak ve keşif duygusuyla her şeyi ağız, kulak ya da burunlarına götürebilirler.
2 yaşına gelen çocuk gördüğü her objeyi ağzına alarak tanımaya çalışacaktır. Özellikle kabuklu yiyecekler (fındık-fıstık-ceviz). Kalem, iğne, kapak, halı üzerindekiler ve oyuncak parçaları en ilgilendikleri cisimler arasında. Yapılan araştırmalar, 1 yaş altı çocukların ölüm nedenleri arasında 5. sırada yabancı cisim yutma olduğunu söyler. Küçük çocuklar dünyayı tanımak için etrafında ne varsa merak eder. Maalesef bu merakları bazen ölümle sonuçlanıyor. Bu nedenle ebeveynlerin çocuklarına rehberlik etmesi gerekiyor. Gerektiği ölçüde tedbirler alınmalı ve çocuk yalnız bırakılmamalı.
Bebekler ve Çocuklarda yabancı cisim yutma belirtileri neler?
Çoğu çocuk, bir yabancı cisim yuttuktan sonra hiçbir belirti göstermez ve nesne herhangi bir soruna neden olmaz.
Bazen yutulan nesne yemek borusunda sıkışabilir. Çocuğunuzda bu belirtiler varsa bir doktora veya hastanenin acil servisine götürün;
- Yiyecek yutma güçlüğü,
- Salya,
- Göğüs veya boyunda ağrı.
Çok nadiren, nesne mide veya bağırsakta sıkışabilir. Yabancı cisim yutma sonucu aşağıdaki belirtiler varsa çocuğunuzu bir doktora veya hastanenin acil servisine götürün;
- Devam eden kusma,
- Karın ağrısı,
- Kusmuklarında veya dışkılarında kan,
- Ateş.
Çocuğunuz öksürüyorsa veya nefes almakta güçlük çekiyorsa, nesne solunum yolunda veya akciğerlerinde olabilir. Çocuğunuz nefes almakta güçlük çekiyorsa hemen bir ambulans çağırmalısınız.
Akciğer ve soluk borusuna kaçan cisimde ilk müdahale
Ağızdan kaçan yabancı cisim şiddetli öksürük yapar. Bu henüz solunum yollarının kapanmadığını gösterir. Aksi halde öksüremez ve tüm cildi morarır.
- Ön kolunuza çocuğun yüzü yere gelecek şekilde yatırın. Baş aşağıda kalsın.
- Omuzları arasına 5 defa olmak üzere elinizin içini kullanarak vurun. (Süpürme hareketi)
- Çocuğun boğazlarını tahriş etmeden elinizi çocuğun ağzına sokun.
Yüzünü tekrar aşağıya çevirip, aynı işlemleri nefes alana kadar yapın. - Yüksek sesle yardım isteyip, 112’yi aratın.
- Sert bir zemine uzatın ve başını geriye alın.
- Bir havlu ya da bezi omuzlarının altına verin.
- Yabancı cisim yutma aspiratörü ile (tıbbi gereç) ağız ve burnu temizleyin. Evinizde bu alet yoksa başka malzeme kullanarak sakın denemeyin. Sırtını ovun ve ayaklarına uyarı niteliğinde vurun. (tepki verip vermemesi kontrol edilir)
- Nefes alamıyorsa eğer acil servis gelene kadar 3 saniyede bir nefes vermeye devam edin.
- Yabancı cisim yutma aspiratörü yoksa ve halâ nefes alamıyorsa karın bölgesi ve göğsüne baskı uygulayın. (Heimlich manevrası)
Göze kaçan yabancı cisimlere nasıl müdahale edilir?
Çocuğun gözüne kaçan tanecikler kum gibi ise, su dolu bir kabın için gözlerini açıp, kapatmasını isteyin. Göz kapağını açarak su akıtın. Göz etrafında yer alan yabancı cisimleri ıslak mendille silin. Göze batan cam parçaları ise kesinlikle gözün açılıp-kapanma işlemi yapılmaması gerekiyor. Asla ovuşturulmamalı. Çocuk sağlığı bu müdahaleler yeterli gelmeyebilir. Bir hassasiyet oluşmaması adına vakit kaybetmeden doktora gidin.
Burna kaçan yabancı cisimler nasıl müdahale edilir?
Burunda meydana gelen bir şişlik, nefes almada güçlük, burundan gelen kan veya akıntı yabancı cisim kaçtığına işarettir. Cismin göründüğü durumlarda burnun sağlam kısmına baskı uygulayarak, çocuğunuzun cisim olan burun deliğine hava üflemesini isteyin. Küçük çocuklar havayı akciğerine çekebilir. Bu nedenle sizi anlayacak yaşta çocuğunuza bu müdahaleyi yapabilirsiniz. Cisim çıkmadığı takdirde hemen doktora gidin.
Yabancı cisim yutma için tıbbi yardım nasıl olur?
Öncelikle hastanın yabancı cisim yutma öyküsü dinlenir. Işıklı bir kamera sistemiyle hastanın solunum yollarına bakılır. Yemek borusu da incelendikten sonra endoskopi yöntemi ile cisim alınır. Erken müdahalelerde hasta en geç 1 gün içinde taburcu edilir. Fakat geç kalınmış bir müdahale ise hasar verdiği yerleri tedavi etmek için geç taburcu olur. Özellikle pil ve mıktanıs gibi cisimleri yutan çocuklarda bağırsak yırtılması olabilir.
Bu gibi durumlarda çocuk sağlığı dikkate alınarak acilen hastaneye gitmelisiniz. Endoskopi uzmanları, çocuk gastoenterolojisi ve çocuk göğüs hastalıkları doktorları yardımcı olacaktır.
Yabancı cisim aspirasyonu ve bronskoskopi nedir?
Yabancı cisim aspirasyonu, çocuğun ağız yolundan giren cismin nefes borusunu tıkamasıdır. Erken ve doğru müdahale edilmezse ölümle sonuçlanabilir. Çocuklarda yabancı cisim yutma durumlarında ev tipi aspireler bulundurulur.
Bronskoskopi, yabancı cisim yutma durumlarında solunum yollarını inceleyen ışıklı bir optik cihazdır. Anestezi altında yapılan bronskoskop, tanı amaçlı kullanılır. Ayrıca akciğer hastalığını teşhis ve tedavide başarılı sonuçlar verir.
Doktorlarımıza sorulan yaygın sorular!
Çocuğumun yuttuğu nesne keskinse sindirim sisteminden geçerken zarar verir mi?
Kırık cam ve küçük çizim tahtası iğneleri gibi keskin nesneler, midede veya daha ileride olduklarında büyük olasılıkla geçecektir. Bunların mideye geçtikten sonra iç hasara neden olma ihtimali çok düşüktür.
UYARI: İçeriğimiz sadece bilgi verme amacı taşır. Sağlık bilginiz yeterli değilse kesinlikle müdahale etmeyiniz. Vakit kaybetmeden 112 acil servisi arayın. Sağlıklı günler dileriz.