Her annenin çocuğunun biricik ve özel olduğunu ifade eden Uzman Psikolog Cansu İvecen, “Her anne, çocuğunun mutluluğunu ve onların yaşamda iyi yerlere gelmesini arzular. Ancak bu duygunun altında iyi niyet yatsa da başarılı ve mükemmel bir çocuk yetiştireyim derken anne çocuk ilişkisi olumsuz etkilenebilir ve çocuğu da psikolojik anlamda olumsuz etkileyerek çocuğun kendine karşı güven duymasına ve başarıya olan inancına zarar verebilir.” dedi.
Pandemi Süreci Anne Çocuk İlişkisini Etkiledi
Koronavirüs pandemi sürecinin neden olduğu aşırı kaygının, belirsizliğin, ofisin eve taşınmasının ve online eğitim sürecinin anne ve çocuk ilişkisini olumsuz etkilediğine değinen Psikolog İvecen, “Bu süreçte mükemmeliyetçi annelerin yetersizlik hissine kapılması kendilerini suçlu ve çaresiz hissetmelerine neden olmaktadır. Bu durumda da annenin çocuğuyla yaşadığı çatışmalar artmakta ve anne çocuk ilişkisinde olumsuz duygular hakim olmaktadır. Bu kısır döngü ise annede tükenmişlik sendromuna ve yorgunluk hissine neden olurken, çocuk ise aşırı kontrollü ilişki içerisinde kendisini mutsuz hissettiğinden davranışsal problemler geliştirmektedir.” ifadelerine yer verdi.
9 Mayıs Anneler Günü münasebetiyle mükemmeliyetçi annelik sendromunun annelerde ve çocuklarda neden olduğu sorunlar hakkında önemli açıklamalarda bulunan İvecen, mükemmeliyetçi annelere 9 önemli uyarıda bulundu.
Mükemmeliyetçilik Sendromunun Çocukta Neden Olduğu Sorunlar
Başarı Anksiyetesi
Çocuğuyla ilgili gerçekçi olmayan beklentiler içerisine giren ve çocuğun kapasitesine uygun olmayan seviyede başarı bekleyen annelerin bu davranışı çocuklarında başarıya karşı anksiyete geliştirmektedir. Yine annenin, anneliğine dair inançları ve beklentileri doğrultusunda bunları karşılayamaması da çocukla sorun yaşamasına neden olduğundan başarısızlık anksiyetesi buna bağlı olarak da gelişebilir.
Davranış Sorunları
Çocuklar yaşadığı çatışma ve negatif duyguları bir takım davranış sorunları göstererek ailesine ve çevresine yansıtmaktadır. Bu noktada çocuğun sergilediği sorunlu davranıştan ya da bu sorunlu davranış tarzının nasıl sonlandırılacağından daha da önemli olan bu sorunlu davranışla hangi gereksinimini ifadeye çalıştığının anlaşılmasıdır. Çocuğa bu bakış açısıyla yaklaşmak çok önemlidir. Çocuk çatışma yaşadığı ya da negatif duyguya kapıldığı zamanlarda saç koparma, tırnak yeme, ağlama nöbetleri ve karşı gelme gibi rutin dışı davranışlar sergileyebilir.
Kaygı
Pandemi sürecinde Covid-19 virüsü salgınının belirsizliğini koruması ve evde yapılabilecek etkinliklerin oldukça kısıtlı olması mükemmeliyetçi yapıdaki anneler ve çocuklarının çatışmasında en etkili faktörlerden biri oldu. Mükemmeliyetçi yapıdaki annelerin ev içerisinde geçirilen vakti en iyi şekilde kontrol etmeye çalışması çocukların kaygı seviyelerini artırdı.
Depresyon
Pandemi sürecinde rutin hayatın değişmesiyle birlikte evde her şeyin sorunsuz ve kusursuz olmasını bekleyen mükemmeliyetçi yapıdaki annenin strese girmesi çocukların yetersizlik duygusunun pekişmesine ve kendilerini daha depresif hissetmelerine neden oldu.
Mükemmeliyetçilik Sendromunun Annelerde Neden Olduğu Sorunlar
Tükenmişlik
Annelerin hali hazırda var olan işlerinin devam etmesi, yemek, ev temizliği, çocuk bakımı derken tüm bunlara yetişmekte zorlanan anneleri tükenmişlik sendromuna sürükleyebilir.
Artan Aile İçi Problemler
Ev ortamında hem kendisi, hem de diğer aile bireyleri için yüksek beklentiler içerisine giren annenin bu beklentilerinin karşılanmaması aile içi problemleri artırmaktadır. Gerek çocuğa yaklaşım tarzıyla ilgili fikir ayrılıklarında, gerekse de ev ortamındaki düzenle ilgili mükemmeliyetçi yapıdaki annenin eşini kontrol altında tutmak istemesi aile içerisinde çatışmalara ve huzursuzluklara yol açabilmektedir.
İşyerinde Artan Problemler
Mükemmeliyetçi yapıdaki bir anne sadece ev ortamında değil, iş ortamında da mükemmeliyetçi bir yapıda olduğundan işlerini kusursuz yapmaya çalışmaktadır. Ev ortamındaki sorunların sürmesi anneyi duygusal olarak çökerttiği gibi dikkat ve konsantrasyon zorluğuna da neden olmaktadır. Bu durum ise iş verimini düşürebilmekte ve korkulan sonuçlar ile tekrar karşılaşmaya neden olabilmektedir.
Öfke Sorunları
Aile içerisinde yolunda gitmeyen şeyler olduğunun düşünülmesi aile içerisindeki iletişime olumsuz etki etmekte ve aile bireyleri birbirlerine karşı öfke duyabilmektedir. Bu duyguyla baş edilemediğinde aile bireyleri öfkelerini birbirlerine yansıtmakta ve birbirlerine psikolojik olarak zarar vermektedirler.
Mükemmeliyetçi Annelere 9 Önemli Uyarı
9 Mayıs Anneler Günü münasebetiyle Uzman Psikolog Cansu İvecen, mükemmeliyetçi annelere 9 önemli uyarıda bulundu. İşte o uyarılar;
Çocuğun zayıf yanları olduğu kadar güçlü yanları da vardır. Bu güçlü yanlarının keşfedilerek gelişimine destek vermek gerekir.
Çocuğa yaklaşılırken yaşına ve gelişimine uygun davranılmalı ve her çocuk kendi özelinde değerlendirilmelidir.
Çocuğun kapasitesine ve gelişimine uygun seviyede başka çocuklar veya kendi çocukluğunuz ile herhangi bir kıyaslamaya girmeden ilk olarak üstesinden gelebileceği küçük hedefler konulmalıdır.
Çocuğunuz kendisinden beklenenin aksine davranış sergilediyse çocuğa yönelik olumsuz söylemlerden ve davranışlardan kaçınmakta fayda vardır.
Çocuğun davranışları sizin beklentinizle örtüşmeyen sonuçlar elde edilmesine neden olabilir. Böyle durumlarda sonuca odaklanarak değil, süreç içerisinde gösterdiği çaba takdir edilerek çocuğa yaklaşılmalıdır.
Çocukların hata yapması gayet olağandır. Çocukların öğrenme süreci yaptıkları hata ve ebeveynlerinin rehberliği doğrultusunda ilerleyecektir. Çocuk her zaman mükemmel ve doğru davranamaz. Böyle bir şey çocuktan kesinlikle beklenmemelidir. Çocuğunuzun bir şeyi yeterince iyi yapmadığını düşünüyorsanız, tekrar denemesi için onu cesaretlendirmelisiniz.
Çocukların yeterli seviyede iyi yapmayı başaramadığı durumların yerine bir takım şeyleri yapması için ona fırsat verilmelidir. Bu fırsat verilirken de onun başarabileceği ve onun seviyesine uygun sorumluluklar belirlenmelidir.
Fark ederek veya fark etmeyerek çocuk üzerinden bir başarı gerçekleştiği zaman mükemmel olmasına yönelik beklentilerin yetişkin olarak sizdeki karşılığını keşfedin. Zorlandığınız zamanlarda ise kendi bedeninizi gözden geçirerek ne olup bittiğini anlamaya çalışın ve duygularınızı yeniden düzenleyebilmek için mola verin.
Çocuk beklentinin aksine davrandığı zamanlarda cezalandırılması yerine bu davranışının altında yatabilecek olan gereksinim sorgulanmalıdır.