İnsan bedeninin sahip olduğu tüm metabolik faktörler birbiriyle uyum ve bağlantılı bir şekilde çalışmaktadır. Enzimlerde veya hormonlarda karşılaşılan herhangi bir yetersizlik, vücudun çalışma sistemini etkilemeye yeterlidir. Bu nedenle, günlük hayatta vücudun oluşturduğu semptomlara karşı duyarlı olunmalı ve tedavi yollarına başvurulmalıdır. Laktoz intöleransı da, son zamanlarda sıklıkla gündeme gelen bir sağlık problemidir. Güncel olarak toplumun yaklaşık %75 inde bulunduğu düşünülen laktoz intöleransı, insan yaşamının kalitesini derinden etkilemektedir.
Laktoz Nedir?
Laktoz, doğada yalnızca süt ve süt ürünlerinin içerisinde bulunan bir disakkarit şeker türüdür. Yapı olarak glikoz ve galaktozdan oluşan laktoz, sütün içerisindeki en önemli karbonhidrat sağlayıcısıdır. Süt şekeri olarak da isimlendirilen bu şeker türü özellikle; yoğurt, peynir, ayran, kefir gibi gıdaların içerisinde bulunur. Bu gıdaların haricinde; tereyağı, krema, kaymak ve dondurma gibi gıdalarda da laktoz şekerine rastlanmaktadır. Yukarıda sıralanan gıdalar aracılığıyla vücuda alınan laktoz şekeri ise, bağırsaklarda salgılanan laktaz enzimi tarafından parçalanmaktadır. Ardından glikoz ve galaktoz yapıları şeklinde kana karışmaktadır.
Laktoz İntöleransı Nedir?
Laktoz intöleransı, laktoz şekerinin sindirilememesinden kaynaklı olarak gelişen bir hastalık türüdür. Laktoz şekerinin sindirilememesine ise, bağırsaklarda üretilen laktaz enziminin yetersiz bir şekilde çalışması neden olur. Laktaz enziminin yetersiz çalışmasının beraberinde ise laktoz şekeri uygun olarak parçalanamaz ve emilmeden bağırsaklardan geçer. Glikoz ve galaktoz olarak yapılarına ayrılamayan laktoz şekeri kana karışamayacağından, bağırsaklardan direkt olarak geçmesi metabolik dengenin bozulmasına yol açar. Bu da kişinin sindirim sisteminde ciddi semptomlarla karşı karşıya kalmasına neden olur.
Laktoz İntöleransı Çeşitleri Nelerdir?
Dünyada yeni doğan her kişinin vücudunda laktaz enzimi bulunmakta ve yeterli bir şekilde çalışma göstermektedir. Ancak insan yaşamanın ileriki dönemlerinde belli etkenler doğrultusunda laktaz enzimi yeterli çalışma gösteremeyebilmektedir. Bu etkenler doğrultusunda da kişilerde görülen laktoz intöleransı çeşitlere ayrılmaktadır. Laktoz intöleransı, hastalığı oluşturan etkenlere göre iki çeşide ayrılmaktadır. Bunlar primer ve sekonder isimlerine sahip olan laktoz intöleransı hastalık çeşitleridir.
Primer Laktoz İntöleransı: Dünyada en sık görülen laktoz intöleransı çeşidi olan primer, ileriki yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Yaş ilerledikçe laktaz enziminin üretilmesinde azalma görülür ve bu durum da laktoz sindiriminin bozulmasına yol açar. Toplumların büyük bir bölümünde karşılaşılan primer laktoz intöleransı hastalığının genetik faktörlerden kaynaklı olarak da ortaya çıkabileceği düşünülmektedir.
Sekonder Laktoz İntöleransı: Dünyada nadir olarak karşılaşılan sekonder laktoz intöleransı, mide hastalıkları veya çölyak gibi hastalıklar neticesinde ortaya çıkar. Bu hastalıklar bağırsaklardaki laktaz üretimine zarar vererek sekonder laktoz intöleransının görülmesine neden olur.
Laktoz İntöleransının Belirtileri Nelerdir?
Halk arasında oldukça sık karşılaşılan laktoz intöleransı hastalığı, süt ve süt ürünleri tüketiminin ardından kişilerin vücudunda ciddi sindirim sistemi problemlerine yol açar. Bu problemlerden başlıca olanları ise şu şekilde sıralanabilir:
- Şişkinlik
- İshal
- Karın ağrısı
- Mide bulantısı
- İştahsızlık
Bu belirtilerin insan yaşamına oldukça önemli etkileri bulunduğundan, belirtilerle karşılaşan kişiler en yakın sürede bir hekim muayenesinden geçmelidir. Aksi takdirde bu belirtilerin çok daha önemli rahatsızlıklara davetiye çıkarması oldukça muhtemeldir.
Laktoz İntöleransı Tedavisi Nasıl Olur?
Laktoz intöleransı, süt ve süt ürünlerinin tüketimi ardından gelişen bir hastalık türüdür. Süt ve süt ürünleri de insan yaşamı için oldukça önemli bir besin grubudur. Çünkü bu gıdaların içerisinde; B12, A, D vitaminleri ve bol miktarda protein bulunmaktadır. Laktoz intöleransı hastalığına sahip olan kişiler bu vitaminlerden eksik kalacağından, takviyelerini başka gıdalardan yapmayı kesinlikle ihmal etmemelidir. Aksi takdirde kişilerin kan değerlerinde bozulmalar ortaya çıkacağı gibi günlük yaşam kaliteleri de derinden etkilenecektir.
Laktoz intöleransı hastalığı ileri derecede olan kişilerde en ufak süt tüketimi bile ciddi problemlere yol açabilmektedir. Bu nedenle laktoz içeren gıdalardan uzak durulmalıdır. Eksik kalınan vitaminlerin karşılanabilmesi için ise diyetisyen kontrolünde yeni bir beslenme tipine başlanmalıdır. Bunlar haricinde tıpta laktoz intöleransı hastaları için geliştirilen pek çok tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bunlar:
- Enzim takviyesi
- Laktoza adapte olma
- Probiyotik ve prebiyotik takviyesi
Her laktoz intöleransı hastalığına sahip bireylerin laktoza olan duyarlılığı farklı olacağından, uygun tedavi yöntemine başlanabilmesi için ilk olarak hekim kontrolünden geçilmelidir. Ardından kişiye uygun olarak belirlenen diyet listesi ve yaşam biçimiyle kaliteli yaşama geri dönmek oldukça mümkündür.