Yapılan yeni bir araştırma sonuçlarına göre uzmanlar meme kanseri hastalarının mutlaka BRCA1, BRCA2 ve PALB2 genlerine baktırmalarını öneriyor.Bu genler meme, yumurtalık ve diğer türdeki kanser riski ile yakından bağlantılı. Gen testi için herhangi bir iğne kullanılmamaktadır. Kan veya tükürük örneği ile test yapılabilinmektedir.
Yapılan yeni bir araştırmaya göre meme kanseri teşhisi konanların çoklu gen testi yaptırması hem fiyat açısından uygun hem de binlerce insanın hayatını kurtarmaya yardımcı olabilir.
Ancak bu seçenek çoğu hastaya sunulmuyor ve kanser geni taşıyan insanlar ne yazık ki bir taşıyıcı olup, olmadıklarını öğrenemiyor.
Çoklu gen testi BRCA1, BRCA2 ve PALB2 genlerini inceleyen bir testtir. Bu genler ise kalıtsal kanser vakaları ile yakından ilişkilidir. Bu genlerde oluşan mutasyonlar hem kadın hem de erkeklerde meme kanseri başta olmak üzere birçok kanser riskini arttırmaktadır.
Günümüzde bu test genellikle aile geçmişine ve klinik kriterlere göre hastalara sunulmaktadır ancak Amerikan Göğüs Cerrahları Derneği bu testin tüm hastalara sunulması gerektiğinin altını çiziyor.
Londra Queen Mary Üniversitesi’nde görevli Doktor Ranjit Manchanda BRCA geninde taşıyıcı olan hastaların %50’sinin hastanelerin mevcut kriterlerini karşılamadığından gen testi hakkında bilgilendirilmediklerini söylüyor. Sonuç olarak hastaların yarısı kanser riskine sahipken, bunu bilmiyor. Buna ek olarak, hastane kriterlerine göre hastaların sadece %20 ila %30’una BRCA testi öneriliyor ve bu testi yaptıranların sayısı da oldukça düşük.
Araştırmayı Destekleyici Veriler Neler?
2019 yılının başında Klinik Onkoloji Dergisi (Journal of Clinical Oncology) 959 meme kanseri hastası üzerinde bir araştırma yaptı ve deneklerin %49.95’inin genlerinde mutasyon olduğunu saptadı.
Aynı dergide bu yıl yayınlanan bir başka araştırma da California ve Georgia bölgelerinde 83,000’den fazla kanserli kadın üzerinde araştırma yaptı. Deneklerin çeyreği meme kanseri ve üçte biri ise yumurtalık kanserine sahipti ve 2013 ve 2014 yıllarında gen testi yaptırmışlardı.
Uzmanlar, bazı büyük hastanelerin çoğu yumurtalık kanseri için gen testini önerirken, bu hastanelerin çok azı meme kanseri için hastalarını gen testi hakkında bilgilendirdiklerini belirtiyor.
Sigorta Gen Testini Karşılıyor Mu?
Ülkemizde gen testi fiyatları büyük ölçüde farklılık göstermekle birlikte genellikle 500 ila 1000 lira arasında değişmektedir.
SSK ve özel sigortaların büyük bir bölümü ise şu an için bu testi karşılamaktadır.
Gen Testinin Avantajları Nelerdir?
Testi yapan hastaneye veya kuruma göre gen testinde 30 ila 80 gen arasında araştırma ve değerlendirme yapılmaktadır. Bu test ile pankreas kanseri veya kara tümör gibi farklı organlarınızdaki kanser riskinizin de tespit edilmesi mümkün. Aynı zamanda elde edeceğiniz sonuçlarla ailenizdeki kansere yatkınlığı da öğrenebilmek mümkün.
Bu sayede tıbbi bakımınıza önem verebilir ve hatta kanser olmadan önce ufak bir ameliyat ile bu riski tamamen ortadan kaldırabilirsiniz. Tek taraflı meme kanserinden sonra mutasyon taşıyıcıları tarafından etkilenen memede mastektomi yapılması veya gelecekteki kanser riskini azaltmak için diğer memede de önleyici bir mastektomi yapılmasını tercih edebilirsiniz.
Gen Testinin Dezavantajları
Bazı insanlar mutasyonları olduğunun farkında olmadıklarından veya eğer mutasyon saptanırsa aile üyelerine karşı suçluluk hissi duymamak için gen testi yaptırmayı tercih etmemektedir.
Kanser ile bağlantılı 30’dan fazla gen türü olduğu bilinmektedir ve bu kümülatif toplamda sadece %10’luk bir dilim BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonlardır. Üstelik bu alan yeni keşfedilmiş ve üzerinde hala araştırma yapılması gereken bir test türüdür.
Ancak dünya çapında test yaptıran sayısı arttıkça bilim insanlarının elinde insanların hayatlarını kurtarabilmek ve genleri doğru yorumlayabilmek için yeterli veri olacaktır.
Test fiyatları ise her geçen yıl daha da uygunlaşıyor ve insanlar erken teşhis için bu gibi önleyici tedbirler alarak kendi sağlıkları için çok faydalı bir şey yapma fırsatını kaçırmamalıdır.