Türk bilim adamları tarafından ‘skorlama’ çalışmasının yapıldığı hekim grubunda Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Öğretim Üyesi ve Hekimlerinden Prof. Dr. Suat Doğancı, Dr. Nadide Örs, Uzman Dr. Mehmet Emin İnce, Dr. Alperen Kutay Yıldırım, Doç. Dr. Kubilay Karabacak, Doç. Dr. Ender Sir, Doç. Dr. Cantürk Taşçı, Doç. Dr. Sami Eksert, Prof. Dr. Taner Özgürtaş, Doç. Dr. Deniz Doğan, Doç. Dr. Gökhan Özkan, Prof. Dr. M. Ali Gülçelik, Prof. Dr. Kemalettin Aydın, Prof. Dr. Ahmet Coşar, Prof. Dr. Vedat Yıldırım ve Prof. Dr. Cevdet Erdöl yer aldı. Türk hekimleri tarafından yapılan ‘skorlama’ çalışmasından elde edilen sonuçlar uluslararası bilim dünyasında geniş yankı uyandırdı.
Tedavi Planlamasının Erken Evrede Yapılmasını Sağlıyor
Ülkemizde ilk defa koronavirüs vakasına rastlandığı mart ayından bu tarafa hastaneye müracaat eden ve Covid-19 test sonuçları pozitif çıkan vaka grubunu inceleyen bilim adamları tarafından yaklaşık 5 ay boyunca yapılan skorlama çalışmasından elde edilen sonuçları ‘European Review for Medical and Pharmacological Sciences’ tıp dergisi yayımladı. Skorlama çalışması sayesinde Covid-19 vakalarının kan ve klinik durumları değerlendirilerek erken evrede tedavi planlaması yapılabiliyor.
Asıl Amaç Yoğun Bakım İhtiyacı Olan Vakaları Erken Tespit Etmek
Skorlama çalışmasıyla ilgili önemli bilgiler paylaşan Kalp ve Damar Cerrahi Prof. Dr. Suat Doğancı, “Birçok hastamızın Covid-19 testi pozitif çıktı. Özellikle hastaneye yatarak tedavi görme gereksinimi olan vakalara Covid-19 tanısı konulmasının ardından vakaların ilk hastaneye müracaatlarında laboratuvar ve klinik ile alakalı verileri değerlendirilerek bu hastaların hangisinin sağlık durumunun kötüye gideceği ya da hangisinin sağlık durumunun kötüye gitmeyeceğini belirlemeyi hedefleyen bir skorlama çalışmasıydı.
Bu çalışmada hayati önem arz eden husus ise yoğun bakım gereksinimi duyan vakaların erken tespit edilerek bu vakalara müdahalenin zamanında yapılabilmesidir. Skorlama çalışmasındaki temel hedef bu vakaların erken tespit edilmesiydi. Vakaların müracaatları sonrası elde edilen veriler değerlendirilerek bu vakalara yapılan skorlamayla vakanın kötüleşebileceği ya da kaybedilebileceği yönünde bir öngörü oluşturulursa çok daha hızlı bir şekilde gerekli tedaviler uygulanarak kurtarılan hasta sayısı ciddi sayıda artırılabilir. Bunu hedefleyerek yaptığımız skorlama çalışması kapsamında eldeki mevcut verilerle yazılan yazımız geçen hafta yayımlandı. Yazımızı okumak isteyen meslektaşlarımız, yazımıza ücretsiz bir şekilde ulaşabilirler.” dedi.
Skorlamanın Pozitif Doğruluk Oranı Yüzde 98
Skorlama çalışmasının Sağlık Bilimleri Üniversitesi ve Gülhane Tıp Fakültesi için güzel ve anlamlı bir çalışma olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Doğancı, “Vakaların skorlanması sayesinde önceden yapılan değerlendirmelerde pozitif doğruluk oranının yüzde 98 olduğunu gördük. Bu ne taraftan bakarsanız bakın çok güzel bir sonuç oldu. Vakalarımızı tanıyarak uygun tedavi yönteminin belirlenmesinde oldukça fayda sağlayan bir çalışma oldu. İkinci faz çalışmalarımız sürecek. Yaygın bir şekilde kullanılması içinde bir aplikasyon vermeyi planlıyoruz. Herkes, cep telefonu üzerinden basit bir skorlama ile vakalarının skorlamasını yapabilsin. Bir sonraki aşamada hedefimiz bunu gerçekleştirmek olacak. Bu noktada birden fazla parametre karşımıza çıkıyor. Vakanın tam kan değerleri, protein, lenfosit değerleri, CRP ilk aşamada karşımıza çıkan parametreler. Bu konuyla ilgilenen meslektaşlarımız yayının içerisinde bunlarla ilgili ayrıntıları bulabilirler.
Skorlama çalışmasının sona ermesi ve yayınlanma süreci yaklaşık 5 ay sürdü. Skorlama çalışmasına 23 Mart tarihinden itibaren başladık. Mayıs ortasına kadar da vakalarımız takip edildi. Vakaların ciddiyetini ayırmada oldukça yararlı oldu. Değerleri iyi çıkan vakaların evde izolasyonunda takibi için olanak sağladı. Dünya genelinde herkesin ulaşabileceği bir yayın oldu. Skorlama çalışmasına imza atan ekibin içerisinde üniversitemiz bünyesindeki kalp damar cerrahisi, göğüs hastalıkları, anestezi ve yoğun bakım, biyokimya ve enfeksiyon hastalıkları uzmanları yer aldı. Skorlama çalışmasındaki hedefimiz, koronavirüsün herhangi bir sistem üzerindeki etkilerinin ne olabileceğinin belirlenmesi değil, vakalarımızda Covid-19 virüsü sürecinin ciddi seyredip seyretmeyeceğinin ayırt edilmesidir. Skorlama çalışmasının hedefine ulaştığı kanaatindeyiz.” ifadelerine yer verdi.
Skorlamaların Daha Fazla Geliştirilmesi Gerekiyor
Covid-19 virüsü salgınından bütün dünyanın olumsuz etkilendiğini ifade eden Anestezi ve Yoğun Bakım Uzmanı Prof. Dr. Vedat Yıldırım, “Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Cevdet Erdöl’ün liderliğinde yeni bir skorlama çalışmasının altına imza attık. Covid-19 virüsü enfekte olan vakalarımızın tedavisinin nasıl yapılacağı, tedavi sürecinde nasıl hareket edileceği, ilerleyen süreçte neler yaşanacağı ile ilgili bir öngörü sağlayan skorlama çalışması, tomografik bulgular ve PCR testi pozitif çıkan vakaların tedavi sürecinde oldukça faydalı olacak. Hastanede yatarak tedavi gören vakalarımızı çok sıkı takip etmekteyiz. Geliştirdiğimiz bu skorlama çalışmasını dünya tıp camiası kullanabilir. Bu skorlamaların daha fazla geliştirilmesine gereksinim var. Bununla alakalı ilk aşamada 798 vaka üzerinde çalışmalarımızı başlattık. 397 vaka ile de çalışmalarımızı sona erdirdik. İlerleyen süreçte bu skorlamayı daha fazla geliştirerek tıp camiasına yenilikler katmayı amaçlıyoruz.” şeklinde konuştu.