Boyutları oldukça küçük ve kan emici varlıklar olan sivrisinekler aslında oldukça tehlikeli hastalıklar saçabiliyorlar. Pek çok canlıdan beslenen bu rahatsızlık veren sinekler özellikle sıcak aylarda ortaya çıkarlar. Bataklık ya da göl kenarları gibi bölgelerde daha çok bulunsalar da ev ortamında da yaşamaya müsait yapıya sahiptirler. Boyutları ve basit yapılarına rağmen virüs barındıran canlılardır. Kişiden kişiye ya da hayvandan insana konduklarında bu tehlikeli virüsleri de taşırlar.
Sivrisinekler Hangi Hastalıklara Sebep Olur?
Çeşitli salgın hastalıklara neden olan sivrisineklerden bulaşan virüslerin etkisi oldukça yüksektir. Genellikle pek çok çeşidi vardır ve ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bunları sıralamak gerekirse;
- Layşmanyaz
- Sindbis
- Sarıhumma
- Dank Humması
- Zika
- Chikungunya
- Sıtma olarak listelenebilir.
Sivrisinekler vasıtasıyla bulaşan ve salgın hale gelen bu hastalıkların önüne geçmek zordur. Çoğu hastalık, sivrisineğin türüne ve yaşadığı bölgeye göre mevsimsel olarak her yıl kendini göstermektedir.
Layşmanyaz Hastalığı
Tatarcık sineği olarak adlandırılan bir sivrisinek türünden bulaşan hastalıktır. Bu sineğin gözle görülmesi zor olduğundan fark etmek de neredeyse imkansız hale gelmektedir. Tropik bölgelerde yaşayan tatarcık sineği ülkemizin Akdeniz Bölgesi’nde de görülmektedir. Hayvanlarda dahil olmak üzere pek çok canlıya bulaşabilen bir hastalıktır. 30 çeşidii olan Layşmanyaz hastalığının sadece 10 çeşidi canlıları etkileyecek düzeyde zararlıdır. İç organlara bile zarar verebilen bu hastalık, deri üzerinde de görülebilir. “Şark Çıbanı” diye bilinir. Aşısı olmayan bu hastalık yüksek ateş, bazen kilo kaybı ve lenf bezlerinde şişmeler yoluyla belirtiler verir. Belirtilerin görülmesiyle doktora gidilmeli ve tedavi sürecine geçilmelidir. Aksi takdirde ölümle sonuçlanabilir.
Sindbis Hastalığı
Aşısı bulunmayan ve Culex adı verilen bir sivrisinek türünden bulaşan hastalıktır. Yoğunlukla Afrika’da görülse de Avrupa’da da rastlanılmıştır. Sivrisineklerin taşıdığı virüs yüzünden beyin iltihabı gerçekleşebilir. Ensafalit diye de adlandırılabilen beyin iltihabı sonrasında pek çok kişi hayatını kaybetmektedir. Yüksek ateş ve gribal semptomlar şeklinde kendini gösterir.
Sarıhumma Hastalığı
İki sivrisinek türünün arasında bir tür olan Aedes sivrisinekleri olarak bilinen türden bulaşan bir hastalıktır. Günümüzde Afrika ve Avrupa’yı da içine alan tam 47 ülkede bu hastalığa yakalanmak mümkündür. Virüsler ormanlarda yaşayan maymunlar arasında sivrisinekler yoluyla taşınıyor ve bu sivrisinekler yanlışlıkla adres değişikliği yaptıklarında ise insanlara bulaşıyor. Aşısı olan bir salgın türüdür ve aşı olunmadığı takdirde organ yetmezliğine kadar tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor. Aşı olunduğu takdirde ise 2. bir aşıya gerek kalmamaktadır.
Dang Humması Hastalığı
Dünya üzerinde en çok bilinen ve en yaygın salgın hastalıktır. Yine Aedes türü sivrisinekler tarafından bulaşır. Hastalık bağışıklık yapmaz ve birkaç kez yakalanma riski vardır. Fakat 2. kez enfeksiyona maruz kalan kişi için hastalık daha ağır şartlarda seyir eder. Bu hastalığa sebep olan virüs için aşı mevcuttur. Fakat daha tehlikelisi, aşının vücutta istenmeyen ölümcül reaksiyonlara sebep olmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından bu aşının kullanılmasına sınır getirilmiştir.
Zika Hastalığı
Oldukça tehlikeli olup Sarı Humma ve Aedes sivrisineği aracılığıyla bulaşır. Tropik bölgeler, Afrika, Amerika, Teksas ve Florida da sıklıkla görülür. Özellikle 2015 yılında Brezilya’da doğan bebeklerin çoğu mikrosefali olarak dünyaya gelmiştir. Mikrosefali baş çevresinin normal boyutlardan daha küçük olması anlamına gelmektedir. Hamile kadınlar için özellikle tehlikeli bir virüstür. Anne karnındaki bebeğin fiziksel gelişimini etkilemektedir. Aşısı henüz yok. Fakat bunun için çalışmalar mevcuttur.
Chikungunya
Afrika ve Hint Okyanusu’nda bulunan adaların dışında Güneydoğu Asya’da da karşımıza çıkmakta olan bir hastalıktır. Ölümcül değildir. Bir sefer enfeksiyona yakalanan tekrar bu virüsten etkilenmez. Bağışıklık kazanılmış olur. 3 gün sürebilen ateş ve kas ağrılarıyla kendini gösterir. Ayrıca kaşıntı ve hafif burun kanamaları yaratabilir. Fiziksel yada zihinsel kalıcı hiç bir hasar bırakmaz.
Sıtma Hastalığı
Sivrisinekler aracılığıyla bulaştığı herkes tarafından bilinen ve en sık görülen hastalıktır. Dünya çapında yılda 1 milyon kişi sıtma nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Anofel adı verilen sivrisinek türünün bulaştırdığı bir parazit olan plasmodium sıtmaya neden olur. İshal, kas ve eklem ağrıları, yüksek ateş sıtma belirtileri arasındadır. Henüz tam anlamıyla bir aşısı yoktur.