Sağlıklı insan vücudunda şekerin birçok farklı görevi bulunmaktadır. Özellikle beynin çalışmasında en önemli faktör şekerdir. İnsan vücudunda şekerin taşınması görevini ise kan üstlenmektedir. Sağlıklı bireylerin kan şekeri genel olarak 70 ile 100 mg/dL şeklinde görülürken, diyabet hastalarında bu seviye daha yüksek çıkmaktadır.
Şeker Hastalığı (Diyabet) Nedir?
Genel olarak halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen ve bilimsel adı Diabetes Mellitus olan diyabet hastalığı, kanda yer alan şeker (glikoz) miktarının normal seviyelerin üzerine çıkması ile beraber normalde içerisinde şeker görülmemesi gereken idrarda da şeker görülmesi şeklinde meydana gelmektedir. Farklı tiplerde rastlanan diyabet hastalığı, çağımız hastalıkları arasında dünya genelinde en fazla rastlanan hastalıklardan bir tanesidir. Bununla beraber günümüzde yapılan araştırmalar neticesinde her 6 saniyede 1 kişi hayatını diyabet hastalığından kaynaklı sorunlar yüzünden kaybetmektedir.
Şeker Hastalığı (Diyabet) Belirtileri Nelerdir?
Şeker hastalığı genel olarak üç temel belirti ile kişide kendini göstermektedir. Yine genellikle kişilerde fazla yemek yeme ve doymama hissi ile beraber sık idrara çıkma, ağızda kuruluk ve tatlılık hissine bağlı olarak çok su içme isteği diyabet hastalığının başlıca belirtileridir. Buna ek olarak diyabet olan kişilerde şu belirtilere de rastlanmaktadır:
- Halsizlik ve yorgunluk hissiyatı
- Hızlı ve istemsiz kilo kaybı
- Bulanık görme
- Ayaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi
- Yaraların normalden daha geç iyileşmesi
- Ciltte kuruluk ve kaşıntı oluşması
- Ağızda aseton benzeri koku oluşması
Şeker Hastalığı (Diyabet) Neden Oluşur?
Diyabetin oldukça sık görülmesi nedeni ile tıp dünyasında yapılan araştırmaların sonucunda şeker hastalığı nedenleri, ortaya çıkmasında etkili olması bakımından iki farklı temel neden olduğu belirlenmiştir. Bunlar; genetik ve çevresel faktörler olarak gözlemlenmektedir. Bu nedenlere bağlı olarak diyabetin dünya üzerinde farklı çeşitlerde görüldüğü bilinmektedir. En sık görülen çeşitleri ise Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak görülmektedir.
Şeker Hastalığı (Diyabet) Çeşitleri
Diyabet hastalığının bilinen türleri şu şekildedir:
- Tip 1 Diyabet (İnsüline Bağımlı Diyabet): Genel olarak çocukluk dönemlerinde ortaya çıkan, genetik faktörlere bağlı ve pankreasın görev tanımı olan insülin hormonunun yeterli üretilememesi ya da hiç üretilememesinden kaynaklı olarak, dışarıdan vücuda insülin alımının zorunlu olduğu diyabet hastalığı türüdür.
- Tip 2 Diyabet: Hastalığın bu türü, dünya üzerinde daha çok görülmektedir. Diyabetin bu tipinde hücreler kan şekerini düzenleme işlevi gören insülin hormonuna karşı duyarsızlaşmaktadır. Bu nedenle de şeker hastalığı meydana gelmektedir. Tip 2 Diyabetin nedenleri arasında obezite, ileri yaş, hareketsiz yaşam tarzı, stres ve gebelik sırasında gestasyonel diyabet oluşumu görülmektedir.
- Latent Autoimmune Diabetes in Adults (LADA): Diyabetin bu türü genel olarak ileri yaşlarda meydana gelen ve bağışıklık sisteminin çalışmasının bozulması sonucu vücudun kendi kendine zarar vermesi ile ortaya çıkmaktadır. Tip 1 Diyabete benzeyen bu türdeki hastalar da insüline bağımlı olarak yaşamaktadır.
- Maturity Onset Diabetes (MODY): Erken yaşlarda görülmekte olan ve Tip 2 Diyabete benzeyen türdür.
- Gestasyonel Diyabet: Gebelik esnasında oluşan ve oluşumunu sürdüren diyabet türüdür.
Şeker Hastalığı (Diyabet) Tanısı Nasıl Konulur?
Şeker hastalığının tanısı için iki farklı temel yöntem uygulanmaktadır. Bu yöntemler; açlık kan şekeri testi ve şeker yükleme testi olarak da adlandırılan Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT) yöntemleridir. Sağlıklı bir bireyin açlık kan şekeri ortalama olarak 70 ila 100 mg/dL değerlerinde bulunmaktadır. Eğer bir kişinin açlık kan şekeri düzeyi 126 mg/dL üzerinde çıkıyorsa, bu kişiye diyabet tanısı konulabilmektedir. OGTT testi uygulanarak ise kişinin tokluk kan şekeri ölçülmektedir. Bireyin tokluk kan şekeri 200 mg/dL üzerinde çıkıyorsa diyabet olduğu söylenebilmektedir. Bununla beraber tokluk kan şekerinin 140-199 mg/dL arasında görülmesi gizli diyabet, yani diyabet riskinin bulunuyor olduğunu göstermektedir. Diyabet riski bulunan hastalarda erken tanının konulması, hastalığın önüne geçilebilmesi ya da yavaşlatılabilmesi açısından önemlidir.
Şeker Hastalığı (Diyabet) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Diyabet hastalığının tedavisinde, hastalığın türüne bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Tip 1 diyabette doktorlar, diyabet hastası olan kişiye insülin düzeyini normalleştirecek bir ilaç, insülin dozu ve kullanım talimatı vermektedir. Düzenli insülin kullanımı sonrasında hastalığın ilerlemesi ya da gerilemesi sonucu, doktorun belirlediği üzere insülin dozu arttırılabilir ya da azaltılabilmektedir. Tip 2 diyabette ise beslenme düzeninin sağlanması ve hücrelerin insüline duyarlı hale getirilmesi amacı ile ilaç tedavisi yöntemi uygulanmaktadır.