Çok sayıda insan nefes darlığı için doğal tedaviler olduğunu bilmiyor. Bu makalede, nefes darlığı neden oluşur ve nefes darlığına ne iyi gelir sorusunu cevaplandıracağız. Nefes darlığının asıl nedeni; kan dolaşımında yeterli oksijenin eksik olması durumudur. Nefes darlığı aslında bronşit, iltihaplanma, enfeksiyon, göğüs yaralanması gibi çeşitli solunum rahatsızlıklarına yol açan nedenlerden kaynaklanır.
Nefes Darlığı (Dispne) Nedir?
Akciğerlerinize yeterince hava alamadığınızı hissettiğinizde buna nefes darlığı denir. Doktorlar bu korkutucu duyguya nefes darlığı diyorlar. Dispne birçok farklı sağlık sorununun işareti olabilir. Bunu göğsünüzde sıkışma hissi veya derin nefes alamama olarak tanımlayabilirsiniz.
Nefes darlığı genellikle kalp ve akciğer problemlerinin bir belirtisidir. Ancak astım, alerji veya anksiyete gibi diğer durumların da bir işareti olabilir. Yoğun egzersiz veya soğuk algınlığı da nefessiz kalmanıza neden olabilir.
Nefes Darlığı (Dispne) Tehlikeli Midir?
Bazen nefes darlığı, yaşamı tehdit eden bir tıbbi durumun belirtisi olabilir. Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir doktora görünün:
- Aniden nefes almakta zorlanıyorsanız.
- Şiddetli nefes darlığınız varsa (nefes almakta zorlanıyorsanız).
- 30 dakika dinlendikten sonra hala nefesiniz kesiliyorsa.
Nefes Darlığından Kimler Etkilenir?
Farklı nedenlere bağlı olarak görülen nefes darlığı oldukça yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Herkes bunu deneyimleyebilir, ancak aşağıdakilere sahip kişilerde daha sık olur:
- Anemi (düşük düzeyde kırmızı kan hücreleri),
- Astım,
- Endişe,
- Kalp veya akciğer sorunları,
- Sigara içme alışkanlığı,
- Enfeksiyonlar,
- Zayıf aktivite,
- Obezite.
Nefes Darlığı Neden Olur?
Birçok farklı tıbbi rahatsızlık nefes darlığına neden olabilir. En yaygın nedenler akciğer ve kalp rahatsızlıklarıdır. Sağlıklı nefes almak, oksijeni vücudunuza taşımak için bu organlara bağlıdır. Nefes darlığı hissi akut olabilir, sadece birkaç gün veya daha kısa sürebilir. Diğer zamanlarda, kroniktir ve üç ila altı aydan uzun sürer.
Devam Eden Nefes Darlığına Ne Sebep Olur?
Kronik nefes darlığına neden olabilecek durumlar şunlardır:
- Astım: Astımın neden olduğu solunum yollarının daralması nefes almayı zorlaştırabilir.
- Kalp yetmezliği: Kalp yetmezliği sırasında kan, kalbi gerektiği gibi dolduramaz ve boşaltamaz. Bu durum ciğerlerinizde sıvı birikmesine neden olarak nefes almayı zorlaştırabilir.
- Akciğer hastalığı: Sigara içiciliğine bağlı kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi hastalıklardan akciğer dokusuna verilen hasar nefes darlığına neden olabilir. Akciğer kanseri gibi tümörler de nefes darlığına neden olabilir.
- Obezite: Fazla kilolu olmak ciğerlerinizi zorlayabilir ve nefes almanızı zorlaştırabilir.
- Zayıf zindelik: Hareketsizlik veya hastalıktan dolayı formda olmamak nefes darlığına neden olabilir.
Akut Dispne veya Nefes Darlığına Ne Sebep Olur?
Akut (bir hafta kadar sonra geçen) nefes darlığına neden olabilecek faktörler şunları içerir:
- Alerjiler: İnsanlar alerjik reaksiyon sırasında sıklıkla nefes darlığı hissederler.
- Anksiyete: Anksiyete hiperventilasyona (hızlı, ağır solunum) neden olabilir.
- Boğulma: Boğazınızdaki bir tıkanıklık, havanın ciğerlerinize girip çıkmasını zorlaştırabilir. Akciğerlerinize yiyecek veya bir nesne solumak da hava akışını engeller.
- Pulmoner emboli: Akciğerlerinizde kan pıhtısı olduğunda bu olur. Bu durum tıbbi bir acil durumdur.
- Kalp krizi: Kalbe giden kan akışını durduran bir tıkanıklık, korkutucu nefes darlığına neden olabilir. Bu semptomu diğer kalp krizi semptomlarıyla birlikte fark ederseniz, 112’yi arayın.
- Enfeksiyon: Bronşit veya pnömoni gibi bir enfeksiyon, akciğerlerin bazı kısımlarına hava akışını engelleyen mukus üretebilir. Bu, kana oksijen difüzyonunu engelleyebilir.
- Yaralanma: Kırık bir kaburga nefes almayı ağrılı ve zor hale getirebilir. Kanama ve anemi, kanda taşınan oksijen miktarını azaltan kırmızı kan hücrelerinin sayısını azaltabilir.
- İlaç tedavisi: Bazı ilaçlar göğüste sıkışma hissine neden olabilir. Astımlı bireylerde hipertansiyon için verilen statinler (kandaki yağları azaltan ilaçlar) ve beta blokerler bu belirtiye neden olabilir.
- Aşırı sıcaklıklar: Çok sıcak veya çok soğuk olmak, nefes almakta zorluk çekiyormuş gibi hissetmenize neden olabilir.
Nefes Darlığı Nasıl Tedavi Edilir?
Doktorunuz, nefes darlığınıza neden olan durumu önce belirleyip sonra tedavi ederek nefes darlığını yönetmenize yardımcı olacaktır. Altta yatan duruma bağlı olarak, tedaviniz şunları içerebilir:
- Egzersiz: Fiziksel kondisyonunuzu geliştirmek kalbinizi ve ciğerlerinizi güçlendirebilir. Daha iyi genel sağlık, aktivite sırasında daha az gergin hissetmenize yardımcı olabilir. Kalp veya akciğer rahatsızlığı olsa bile, kardiyovasküler rehabilitasyon yardımcı olabilir. Sağlayıcı ayrıca nefes alma tekniklerini öğrenmenizi önerebilir.
- İlaç tedavisi: Bronkodilatör adı verilen inhale ilaçlar astımda ve KOAH’ta solunum yollarınızı gevşetebilir. Ağrıyı veya kaygıyı gidermek için kullanılan ilaçlar nefes darlığını hafifletebilir.
- Oksijen tedavisi: Burun deliklerindeki bir maske veya tüp aracılığıyla ekstra oksijen almak daha rahat nefes almanıza yardımcı olabilir. Bu, yalnızca kandaki oksijen seviyesi bir sağlık uzmanı tarafından ölçüldüğünde ve düşük olduğu gösterildiğinde uygundur.
Nefes Darlığıma Neyin Sebep Olduğu Nasıl Belirlenir?
Testler şunları içerebilir:
- Fizik muayene: Bu, ateşinizi ölçmek ve göğsünüzü dinlemek gibi şeyleri kapsar. Ateş bir enfeksiyonu gösterebilir.
- Nabız oksimetresi: Bir sağlayıcı, kanınızda ne kadar oksijen bulunduğunu görmek için bir parmak sensörü kullanır.
- Göğüs röntgeni, Tomografi (BT) taramaları veya diğer özel görüntüleme testleri: Halihazırda bir kronik durum teşhisine sahip değilseniz, bunlar nefes darlığına neden olabilir.
- Kan testleri: Bunlar anemi, enfeksiyonlar ve diğer durumları gösterebilir.
- Akciğer fonksiyon testleri: Bu testler ne kadar iyi nefes aldığınızı gösterir.
- Kardiyopulmoner egzersiz testi: Bu testler, koşu bantlarında veya sabit bisikletlerde yapılan egzersiz sırasında alınan oksijen ve salınan karbondioksit hacmini gösterir.
Nefes Darlığında Nasıl Rahatlanır?
Nefes darlığını kendi başınıza önleyebilir veya rahatlatabilirsiniz. Yararlı adımlar şunları içerebilir:
- Boya dumanı ve araba egzozu gibi ciğerlerinizi tahriş edebilecek kimyasalları solumaktan kaçının.
- Nefes alma fonksiyonunuzu geliştirmek için nefes alma ve/veya gevşeme teknikleri uygulamak.
- Sigara içiyorsanız sigarayı bırakın. Sigara içmiyorsanız, sigaraya başlamayın.
- Sağlıklı kiloya ulaşın ve kilonuzu koruyun.
- Havanın çok sıcak veya çok soğuk olduğu veya nemin yüksek olduğu zamanlarda aktiviteden kaçınmak. Akciğer hastalığınız varsa, radyo ve TV’de yayınlanan hava kirliliği (ozon) uyarılarını izleyin.
- Oksijen kullandığınızda ekipmanınızın iyi çalışır durumda olduğundan emin olun.
Aritmisi Olan Kişilerde Nefes Darlığına Ne İyi Gelir?
Hızlı kalp atışı ciddi bir fiziksel bozukluğu veya ciddi psikolojik sorunları gösteren bir semptomdur. Hasta örneğin fiziksel egzersiz sırasında olduğu gibi, uzun bir süre boyunca, kalbin hızlı atışı (dakikada 100 ve üzeri nabız) sorunu yaşarsa, kalp krizi tehlikesi söz konusu olur. Hasta, nefes darlığında kontrolü kaybeder dengesini yitirir ve hatta bayılabilir. İşin esprisi; kanın yeteri kadar oksijen alamamasıdır. Doktorlar, bunu teşhis etmek için solunum sisteminizi inceler, enfeksiyon arar. Varsa da anti biyotik verir. Bu ilaçlar, bakteri ve virüsleri (anti-viral ilaçlar) yok edecek şekilde tasarlanmışlardır.
Kanınızda yeterli oksijen olmadığında vücudunuz oksijeni temin için çeşitli önlemlere başvurur. Sık idrar atımı bu önlemlerden biridir. Örneğin sigara tiryakileri, sigarayı bıraktıkları ilk 2 gün içinde çok iyi hisseder ve nefesleri açılır. Oksijen daha fazla alınır ve nikotine eşlik eden binlerce zararlı kimyasallar vücuda girmediği için, kişi kendini iyi hisseder.
Sonuç olarak; sigara, enfeksiyonlar, korona, nezle, grip astım, bronşit, zatürre, KOAH, verem gibi hastalıklar nefes darlığına yol açarlar. Hastalıkların tedavisi, ilaçlarla olur. Sigarayı bırakmak ise hastanın kendi iradesi ile yapabileceği bir iştir. Sigara tiryakilerinin hem sigara içmeye devam edip hem de nefes darlığından kurtulmaya çalışması, sonuçsuz bir çabadır. İleri yaşlarda KOAH ilerledikçe oksijen makinelerine bağımlılık söz konusu olur.
Nefes Darlığında Doktora Ne Zaman Görünmeli?
Sık sık nefes darlığı hissedebileceğiniz bir durumunuz varsa, sağlık uzmanınızın her gün sağlığınıza dikkat etme konusundaki önerilerine uyduğunuzdan emin olun. Bu, KOAH ve astımda tepe akış testi yapmayı veya su tutmadığınızdan emin olmak için her gün kendinizi tartmayı içerebilir.
Şiddetli nefes darlığınız varsa veya nefes darlığınız günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa doktorunuzu arayın. Bazen nefes darlığı, acil tedavi gerektiren tıbbi bir acil durumun işaretidir. 30 dakika dinlendikten sonra hala nefes almakta güçlük çekiyorsanız hastaneye gidin. Aşağıdaki durumlarda hemen acil yardım alın:
- Mavi parmaklar veya dudaklar.
- Göğüs ağrısı veya ağırlığı, özellikle terleme ve mide bulantısı ile ilişkiliyse.
- Kalp çarpıntısı (hızlı veya düzensiz kalp atışı).
- Yüksek ateş.
- Stridor (nefes alırken tiz ses) veya nefes alırken veya verirken hırıltı (ıslık sesi).
- Şişmiş ayak bilekleri veya ayaklar varsa acilen bir uzmana görünün.
Nefes Darlığı İçin Hangi Bölüme, Doktora Gidilir?
Nefes darlığı çekiyorsanız, hastanelerin göğüs hastalıkları bölümündeki göğüs doktorlarına gitmeniz gerekir. Göğüs doktorları solunum sistemi konusunda uzmanlaşmıştır. Akciğerlerdeki sorunu rahatlıkla anlarlar . Ayrıca, kolayca nefes alabilmeniz için solunum yollarının, kasların ve kan damarlarının birlikte nasıl çalıştığı konusunda da uzmandırlar.
Feridun Kunak Nefes Darlığı Kürü
- Akciğeri temizleyerek daha iyi nefes almanızı sağlayan 10 besin!
- Prof. İbrahim Saraçoğlu’ndan akciğer kanserine karşı koruyucu kür tarifi
- Akciğerleri Temizleyen 6 Besin
- Akciğer kanserine karşı mutlaka tüketmeli!
- Akciğerleri Üç Günde Tamamen Temizleyen Mucizevi Karışım