Koronavirüs salgınının bu kadar etkili olmasındaki en önemli etkenlerin başında yakınlarımıza hiç virüs bulaşmayacakmış gibi düşünerek yakın temas etmekte bir sakınca görmememizdir. Örneğin hastane ortamında bir doktor ile hasta karşılaştığı zaman koronavirüs tedbirlerinin hepsine harfiyen uyulurken, hastaların olmadığı ortamlarda bir araya gelen sağlık çalışanları sanki birbirlerine virüs bulaştırmayacaklarmış gibi maske takmadan, sosyal mesafeye riayet etmeden samimi bir şekilde muhabbet ederek birbirlerine virüs bulaştırabiliyorlar.
Bu hususun sağlık çalışanları haricinde bütün toplum içinde geçerli olduğu söylenebilir. Virüs bulaşma riskinin çok yüksek olduğu yerlerde dahi yakınlarımızla ilişki kurarken ayıp olur düşüncesiyle maske ve sosyal mesafe kuralı ihlal edilirse bunun faturasını toplum olarak çok ağır bir şekilde öderiz. Bu nedenle yakınlarla yakın temastan kaçınmak ifadesi için koronavirüsün yeni kuralı denilebilir.
Virüsün Nasıl ulaştığı Herkes Tarafından Biliniyor
Koronavirüsün insandan insana nasıl enfekte olduğunu herkes bilse de bu durum, koronavirüs salgınının önüne geçilmesinde yeterli olmuyor. Koronavirüsün toplum içerisindeki yayılımını 3 maddede toplayan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ve Tıbbi Viroloji Uzmanı Doç. Dr. Fatih Şahiner, “Virüsün toplum içerisindeki bulaşmasında ilk temel etken solunum yollarıyla damlacık şeklinde bulaşmasıdır. İkinci etken ‘Aerosoller’ olarak adlandırılan havada asılı kalan partiküllerle bulaşmasıdır. Üçüncü etken ise ‘Kontamine’ olarak adlandırılan eller yoluyla bulaşma şeklidir. Nadir bulaşma şekillerinden ise söz etmeye gerek yoktur.” sözleriyle virüsün bulaşmasındaki temel ve asıl etkenin solunum damlacıkları olduğuna vurgu yaptı.
Yakın Temas Nasıl Oluyor?
İnsanları yaşamından eden enfeksiyon olan koronavirüsün bulaşmasında rol oynayan en önemli etken insanların birbirleriyle yakın temasta bulunmasıdır. Ayrıca hastane ortamlarında hastaların tedavi edildiği materyallerle korunmasız bir şekilde doğrudan temas edilmesi de virüsün bulaş riskini yükseltiyor. Yine bir sağlık kuruluşunun bekleme salonunda ya da odasında sosyal mesafeye dikkat etmeden hasta bir kişinin 1-1,5 metre yakınında maske takmadan oturulması, Covid-19 virüsü enfekte olmuş bir vakayı ziyaret esnasında maske takmamak ve bu hasta ile 5-10 dakikada olsa muhabbet etmek, hiçbir koruyucu ekipman kullanmadan Covid-19 virüsü enfekte olmuş bir aile bireyiyle aynı ortamda yaşamak, kişisel bakımlarını yapmak yakın temas olarak değerlendirilmektedir.
Hastane Ortamında Daha Dikkatli Davranılıyor
Hastane ortamlarına bakıldığı zaman sağlık personelinin, hastaların ve farklı amaçlarla yolu hastaneye düşenlerin iletişimleri çok kısa sürdüğünden ve her iki grupta ortamdaki virüs tehlikesinin bilincinde olduğundan dolayı çok dikkatli ve korunaklı davranılıyor. İnsanlar, hastane ortamına girdikleri zaman birbirleriyle yakın temas etmekten mümkün olduğunca kaçınıyor. Ayrıca kapalı ortamların havalandırılması ve hijyen gibi önemli tedbirlere de hastane ortamlarında daha fazla uyuluyor ve tüm bunlarda hastane ortamlarında virüsün bulaş riskini düşürüyor.
En Büyük Tehlike Yakınlarla Yakın Temas
Günümüzün en önemli sorularından birisi koronavirüs enfeksiyonunun nasıl yayıldığıdır? Bu soruya daha anlaşılabilir bir cevap vermek için ‘yakınlarla yakın temas’ ifadesini kullanan ve bu ifadenin içeriğindeki tehlikeye değinen Doç. Dr. Şahiner, “Yakınlarla yakın temas ifadesi yakın arkadaşları, dostları, yakın akrabaları kapsamaktadır. Mesela sağlık personeli hastaların olmadığı ortamlarda birbirlerine virüs bulaştırmayacaklarmış gibi samimi bir şekilde yemek yiyorlar, çay ve sigara içiyorlar. Maske takmadıkları ve sosyal mesafeyi ihlal ettikleri içinde bulaş riski ister istemez yükseliyor. Uzun süreden beri hasret kalınan akrabalarla karşılaşıldığı zamanlarda, düğün, kız isteme, cenaze gibi hüzün ve mutluluk ortamlarında dikkat dağınıklığından dolayı kurallar ihlal edildiğinden bulaş riski yükseliyor. Yakın arkadaşlarla beraber vakit geçirilirken sigara içmek için maskelerin çıkarılması, yapılan espriler esnasındaki gülüşmeler ve uzun muhabbetlerde ortak eşyaların paylaşılması koronavirüs tehlikesine davetiye çıkarıyor.” dedi.
Dikkatin Dağıldığı Ortamlarda Daha Rahat Hareket Ediliyor
Hastane gibi riskin yüksek olduğu ortamlarda herkes, virüsten korunmak için maske takmak ve sosyal mesafeye uymak gerektiğinin bilincinde olduğundan dikkatli davranıyor. Ancak samimi olunan ya da yakın akrabalarla bir araya gelindiği zamanlarda oluşan dikkat dağınıklığı nedeniyle daha rahat hareket edilmesi virüsten korunma kurallarının hiçe sayılmasına yol açıyor.
Bu durumu denizi geçip derede boğulmak olarak tanımlayan Doç. Dr. Şahiner, “Maskeyi onları korumak için en fazla takmamız gereken yakınlarımızın yanında takmayarak onların sağlıklarını tehlikeye atıyoruz. İçinde bulunduğumuz yüzyılın şu ana kadar görülen en büyük salgını olan koronavirüs salgınıyla en kısa süre içerisinde baş etmek, sevdiklerimizin yüzlerindeki tebessümü daha uzun yıllar görebilmek için sosyal mesafe ve hijyen kurallarına uyalım, maske takalım ve görüşmelerimizi mümkün olduğunca kısa tutalım. Bu tedbirlerin hayat kurtarıcı olduğunu hiçbir zaman unutmayalım.” ifadelerine yer verdi.