Gözün üç tabakasından biri olan retina, en iç bölgede yer alan ve görme eylemini gerçekleştiren sinir ağ tabakasıdır. Retinada yer alan hücreler ise koni ve basil olarak adlandırılmaktadır. Retinanın merkezinde yer alan konilerin görevi renkli ve aydınlık ortamlarda görmeyi sağlamaktır. Retinanın periferik yani çevre kısımlarında yer alan basillerde, ışığın zayıf olduğu ortamlarda görme eylemini gerçekleştirir.
Retinadaki Sağlık Problemlerinin Belirtileri Neler?
Retinada oluşan sağlık problemlerinin belirtileri hangi bölgede sorun olduğuna göre değişmektedir. Retinanın merkezinde yaşanan bir rahatsızlığın en önemli belirtisi görmede azalmadır. Retinanın periferik kısmında yaşanan sağlık problemi ise çok az belirti verebildiği gibi bazen de hiç belirti vermeyerek tamamen şans eseri tanı konmaktadır. Ayrıca retinada yaşanan rahatsızlığın türü de belirtilere etki etmektedir. Mesela retina bölgesini etkileyen damarlarda yaşanan bir sağlık problemi çok ani ortaya çıkabilmektedir. Ancak sarı nokta gibi yavaş ilerleyen rahatsızlıkların fark edilmesi hasta açısından oldukça zordur.
Retina Dekolmanı
Gayet sağlıklı bir işlev gören retina tabakasının yapışık bulunduğu göz küresinden ayrılmasına retina dekolmanı denir. Retina dekolmanının gelişmesindeki ana etken iki tabaka arasına giren sıvıdır. Halk içerisinde retina yırtığı olarak adlandırılan bu rahatsızlığın üç tipi mevcuttur.
- Yırtık Retina Dekolmanı: Retinanın herhangi bir kısmında yırtılma oluşmasıdır. Bu yırtıklardan sızan sıvı sağlıklı retinayı yapışık olduğu tabakadan zamanla ayırır. Bu rahatsızlığın yaşanmasının en sık nedeni ise göze alınan darbedir.
- Traksiyonel Retina Dekolmanı: Bu rahatsızlık, diyabet rahatsızlığı neticesinde ortaya çıkan diyabetik retinopatinin ileri safhasıdır. Bu rahatsızlığın gelişmesindeki diğer etkenler ise damar tıkanıklıkları ile göze alınan darbelerdir.
- Seröz Retina Dekolmanı: Bu rahatsızlığın yaşanmasındaki en önemli etken retina ağ tabakasını besleyen ince kan damarları ağında (koroid) iltihaplanma meydana gelmesidir. Bu rahatsızlık arka üveit şeklinde de tanımlanmaktadır.
Retina Dekolmanı Belirtileri
- Retina bölgesinde meydana gelen yırtığın en önemli belirtileri gözde ışık çakması ve göz önünde uçuşan cisimlerdir. Görme kaybı gibi belirtiler ise sıvının yayıldığı bölgeye ve hızına göre değişmektedir. Rahatsızlığın ilerleyen safhalarında ciddi görme kayıpları yaşanabilir.
- Traksiyonel retina dekolmanının en sık görüldüğü kesim ise şeker hastaları, prematüre bebekler, retina damar tıkanıklığı gibi rahatsızlığı olanlardır. Traksiyonel retina dekolmanı rahatsızlığında ışık çakmaları olabileceği gibi göz içi kanamalarına da çok sık rastlanır. Şiddetli göz kanamalarında ise göz önündeki uçuşmalar ciddi görme kayıplarına neden olabilir.
- Seröz tipi retina dekolmanının belirtileri ise iltihaplanma oluşan bölgeye göre değişebilir. İltihaplanma retinanın merkezinde meydana gelmişse ciddi görme kayıpları yaşanabilir. Periferik bölgelerdeki iltihaplanma ise hiçbir belirti vermeyebilir, tanı ise tamamen şans eseri konur.
Tedavi Yöntemi
Retina ağ tabakasında meydana gelen yırtığa erken tanı konursa lazer tedavisi ile yırtığı kapatmak mümkündür. Lazer tedavisi ile daha büyük sağlık sorunlarının da önüne geçilmiş olur. Retina tabakasındaki yırtığın ilerlemesi halinde operasyon şarttır. Göz içerisinde bulunan jelde bir takım değişimlerin olmadığı durumlarda ise dışarıdan uygulanan bazı tedaviler ile kapatılması mümkündür. Fakat jelde değişim meydana gelmişse vitrektomi tekniği ile yırtığı göz içerisinden kapatmak mümkündür. Yırtığın göz içerisinden kapatılması esnasında gaz ve silikon gibi tampon görevi gören maddeler kullanılmaktadır. Vitrektomi tekniğinde yırtık kapatılırken içten lazer uygulanır. Seröz retina dekolmanları tedavi edilirken sebep dikkate alınarak ilaç tedavisi uygulanmaktadır.
Yırtığın meydana geldiği retina dekolmanına genelde tek gözde rastlanır. Diyabet rahatsızlığına, erken doğuma bağlı olarak gelişen traksiyonel retina dekolmanında ise yırtık çift gözde oluşur. Retinadaki damar tıkanıklığına bağlı gelişen yırtıklar ise tek gözde görülmektedir. Seröz retina dekolmanlarında ise yırtık daima tek gözde olur.
Retina Dekolmanı Engellenebilir Mi?
Retina dekolmanını engellemenin en önemli yolu rutin göz dibi kontrolleridir. Ailesinde retina dekolmanı öyküsü bulunanlar, miyoplar yılda bir iki defa göz kontrolü yaptırmalıdır. Retina dekolmanından şüpheleniliyorsa koruyucu lazer uygulaması ihmal edilmemelidir. Diyabet rahatsızlığı olanlar ile retina damar tıkanıklığı olanlarda çok iyi takip edilmelidir. Mesela şeker hastalarında iyi şeker kontrolü sağlandığı takdirde şeker rahatsızlığıyla ilgili retina sorunu yaşanmaz. Prematüre bebeklerde de düzenli yapılan göz kontrolleri ve zamanında uygulanan tedaviler ile retina dekolmanı gelişmeden kontrol sağlanabilir.
Işık Çakmasının Zararı da Olmayabilir
Retina dekolmanının oluşmasında en önemli etken olan yırtığın belirtisi ışık çakmasıdır. Ancak ışık çakmasının görüldüğü başka durumlarda vardır. Mesela gözün içerisinde virtreus olarak adlandırılan jel dokusunu çevreleyen zarın yerinden ayrılması halinde de ışık çakması görülebilir. Böyle bir ışık çakmasının genelde bir zararı yoktur. Gözdeki ışık çakmasının retina bölgesindeki yırtıktan mı, yoksa virtreus zarı ayrılmasından mı kaynaklandığını anlamak için göz bebeklerinin genişletildiği göz dibi muayenesi şarttır.