Tüm dünyada geçerli olacak bir grip aşısı için bilim insanlarına 130 milyon dolar hibe edildi. Gribi yok edecek bu aşının 7 yıl içinde geliştirilmesi bekleniyor. Geliştirilecek aşı her yıl değişim gösteren grip virüsünün değişmeyen kısımlarını yok etmeye çalışacak.
Evrensel olarak etkili olacak bu aşı haberini duyan herkes, ömür boyu geçerli olacak bir aşının haberine sevinecektir. Ancak bu aşının hemen piyasaya sürülemeyeceğini de belirtmek istiyoruz.
Amerika’daki Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü, tüm dünyada geçerli olacak ve gribi sonsuza dek yok edecek bir aşı geliştirmeleri için 15 üniversiteye ve araştırma kuruluşuna 7 yıllık bir süre içerisinde 130 milyon dolar hibe edeceğini açıkladı.
Uzmanlar, bu girişimin tıp literatüründeki en takdire şahan girişim olduğunu ve eğer aşı başarılı olursa artık insanların her yıl aşı olmak zorunda kalmayacağını belirtiyor.
Özellikle 2017 ve 2018 yıllarındaki grip vakaları çok ağır geçmiş ve birçok insanın günlük hayatını etkilemişti. Uzmanlar bunda küresel ısınmanın ve sağlıksız ve yetersiz beslenmenin büyük bir rolü olduğunda hem fikirler.
2017 ve 2018 yıllarını öne çıkartan özellik ise grip vakalarının ortalama 21 hafta boyunca sürmesiydi. Daha önceki yıllarda ortalama 10 hafta süren bu rahatsızlığın bir anda bu kadar artış göstermesi birçok camianın korkuya kapılmasına neden olmuştu. Üstelik, sadece bu iki yılda aşı için harcanan toplam para 169 milyon dolardı.
Sadece geçen yıl dünya çapında 57,300 kişinin ölümüne neden olan ve 41 milyon insanı etkileyen bu rahatsızlık genellikle Ekim ayının başlarında başlayıp, Mayıs ayına kadar sürüyor.
Evrensel Bir Grip Aşısı Neden Önemli?
Grip virüsü her yıl şekil değiştirdiğinden diğer aşıların aksine grip aşılarının da her yıl bu gelişen virüse karşı yeniden tasarlanmaları gerekiyor.
Araştırmacılar grip yaygınlaşmadan bu virüsün olası değişimlerini geçen yıllardaki verilere göre analiz ve tahmin edip, yeni bir aşı üretiyorlar. Yani olası bir yanlış hesaplama ile milyonlarca lira boşa gidebiliyor ki bunun tarih boyunca birçok örneği mevcut.
Virüsün mekanizması bizimkiler kadar karmaşık değil ve etkinliği de her yıl farklılık gösterebiliyor. Bazı yıllar %70 oranında etkin olan bu virüsün etkinliği bazı yıllarda %20’lere kadar düşebiliyor. Ancak genel ortalaması %50 ila %70 arasında değişkenlik gösteriyor.
Uzmanlar her yıl değişim gösteren bu virüs için evrensel bir aşı üretmenin oldukça zorlu olacağını belirtiyor. Araştırmada virüsün her yıl sabit kalan kısımlarına ve mekanizmalarına odaklanması planlanıyor.
Virüs her yıl değişim gösterse bile değişmeyen kısımları da var ve bu kısmın virüsün bağışıklık sistemi olduğu düşünüyor. İşte, evrensel aşı da bu değişim göstermeyen bölgeler için bir antikor üretmeyi planlıyor.
Araştırma Nasıl Yapılacak?
Yapılacak araştırmada bilim insanlarının uğraşması gereken birçok bilinmeyen olacak. Üstelik evrensel olarak adlandırılan bu aşının her insan ırkında gerekli etkinlikte olup, olmayacağı da bir merak konusu.
Belirli etnik kökenler veya çocuklar, gençler veya bağışıklık sistemi düşük olan diğer alt nüfus segmentleri için aşının bir alt türünün de yaratılmasının olası olduğu söyleniyor. Uzmanlar aynı zamanda aşının virüsün her yıl gerçekleştirdiği gelişimi de durduracağına inanıyor.
Grip virüsü gibi bazı virüsler sürekli olarak mutasyona uğrayarak varlıklarını sürdürmektedir. İnsanlar ve virüsler doğaları gereği sürekli olarak adapte olmaya çalışırlar ancak bu iki tür adaptasyon için farklı teknikler kullanır.
Uzmanlar bu farklılıkları göz önünde bulundurduğunda evrensel aşının her 5 ila 10 yılda bir güncellenmesi gerekebileceğini de belirtiyor. Ancak nihai hedefleri aşıyı mümkün olduğunca güncellemeye gerek kalmadan grip virüsüne karşı bir bağışıklık kazanmak.
Evrensel Grip Aşısı için Ön Araştırmalar Başladı
Amerika’daki Maryland Sağlık Merkezinde ön araştırmalara çoktan başlandı. Araştırmacılar evrensel aşının ilk prototiplerini 18 ile 70 yaş aralığındaki gönüllüler üzerinde denemeye başladı. Katılımcılar bir ile bir buçuk yıl boyunca sürekli olarak gözlemlenecekler.
Şu ana kadar yapılan araştırmalarda aşı insandaki bağışıklık sistemini etkinleştirerek virüs için bir antikor üretmesini sağlıyor. Ancak bunu fark eden virüs hemen mutasyona uğruyor ve bağışıklık sistemimiz ne yazık ki bu mutasyonu fark etmeden eski antikorları üretmeye devam ediyor.