Tütün ürünlerine bağımlı olanlar, tütünün sağlığa zararları hakkında çok şey bilseler de başta sigara olmak üzere tütün ürünlerini içmeden yapamıyorlar. Bu öylesine bir bağımlılık ki bu bağımlılık için çok bilinmeyenli denklem demek yerinde olur. Tütün ürünlerine bağımlılık sadece içenin kendisine değil, çevresinde bulunan insanlara, hatta doğaya dahi büyük zarar vermektedir. Mesela ülkemizde çıkan orman yangınlarında baş etken söndürülmeden atılan sigaralardır. Yine sigaranın neden olduğu hava kirliliği kanser rahatsızlığını tetiklemektedir. İşin bir başka boyutu ise eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik harcamaları için ayrılması gereken payın göz göre göre tütün şirketlerinin kasasına girmesidir.
Sigara Bağımlılığı Hastalıktır
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tütün ürünlerine bağımlılığı bir hastalık olarak değerlendirdi. Bir insanı hastalığından dolayı ise suçlamaya kimsenin hakkı yoktur. Bir hekim, tütün bağımlısı olduğundan dolayı hastaya suçlayıcı bir yaklaşımla yaklaşırsa bu en başta hekimlik ahlakına aykırı bir davranış olduğu gibi mesleki suçtur. Yani hiçbir hekim, tütün bağımlısı olduğundan dolayı bir hastayı ‘ameliyata almıyorum’ ya da ‘ilaç raporu düzenlemiyorum’ diyemez. Eğer derse bu cezai işlem gerektirir. Tütün bağımlılığı üzerine yapılan araştırmalardan elde edilen bulgular, tütün bağımlılarının yüzde 70’inin tütün bağımlılığından kurtulmak istediğini, ancak bunu başaramadığını gösteriyor. Buradan da anlaşılıyor ki insanlar sevdiği için değil, bağımlı olduğu için tütün ürünlerini kullanıyorlar.
Nikotin, Yüksek Düzeyde Bir Bağımlılıktır
İnsanların, tütün ürünlerinin içeriğindeki nikotine karşı bağımlılığı söz konusudur. Nikotin bağımlılığı öylesine berbat bir şeydir ki esrar ve eroin bağımlılığından daha kötüdür. Tütün şirketleri de insanlarda bağımlılık oluşturmak için nikotinsiz tütün üretmek istemiyorlar. Nikotinsiz tütün üretme imkanları elbette var. Ancak tütün şirketlerinin gözünde bu orgazmsız sek* gibidir. Bir nevi dillendirmek istedikleri sek*in içerisinde haz olmasaydı, insanlar çok sık sek* yapmayı tercih etmezlerdi. Tütün mamullerinin içeriğindeki nikotinde tütün şirketlerine göre sek*in içerisindeki haz gibidir. Nikotin olmazsa, tütün ürünleri de bu kadar sık tüketilmez. Hedefi para kazanmak olan tütün şirketleri, kendilerini kazanç kaybına uğratacak ürün üretmeyi istemezler. Bundan dolayı tütün ürünlerinin devlet kontrolünde üretilmesi en uygunudur. Tek hedefi fazla kazanç olan tütün şirketlerinin tütün üretmesi son derece sakıncalıdır.
Tütün Ürünleri Nasıl Bağımlılık Yapar
Tütün ürünlerinin neden olduğu bağımlılık üç boyutta ele alınmalıdır. Bu boyutlar ise fizyolojik (nörokimyasal), psikolojik ve davranışsaldır. Tütün ürünleri bağımlılığının fizyolojik boyutunda ödül ve ceza sistemi vardır. Bu sistemin yaşamsal açıdan da önemi büyüktür. Vücut, mutluluk hormonu salgılatan olayların devamlı tekrar edilmesini ister. Mutluluk hormonu vücudu rahatlatır. Tütünde insanın vücudunda mutluluk hormonu salgılanmasına yol açtığından dolayı vücut, yemek yemek, su içmek gibi kendisini rahatlatan bu eylemin tekrar edilmesinden hoşlanır.
Vücut, kendisini rahatlatan sigaradan uzak kaldığı vakit ise ceza sistemi huzursuzluk, sinirlilik gibi negatif duygularla devreye girmektedir. İnsanlar, bu tür bir ceza ile karşılaşmamak için vücudun nikotin ihtiyacını karşılayacak tütün ürünlerine mecburen yöneliyorlar. Sigara bağımlılığının psikolojik boyutunun da aslında fizyolojik boyutundaki ödül ve ceza sisteminden pek bir farkı yoktur. Vücudunun nikotin ihtiyacını karşılayan insan, kendisini mutlu ve huzurlu hissederken, bu ihtiyaç karşılanmadığı zaman psikolojik olarak sürüklenilen karamsarlık insanı huzursuz ediyor. Zaten sigara bağımlılığını pekiştiren iki etken, huzurlu olma ya da huzursuzluk halidir.
Sigara bağımlılığının davranışsal boyutunda el ve dudak alışkanlığının önemi büyüktür. Sigara içen bir insanın eli ortalama 1 milyon defa dudağına gider. Bir milyon defa tekrarlanan bu davranışı insanlar, artık otomatik olarak yapmaya başladığından eli dudağından beri gelmez. Bu nedenle sigarayı bırakan bir insanın yaşadığı problemlerden biriside dudağına götürmek istemediği elini koyacak başka bir yer bulamamasıdır.
Sigara İradeyle Bırakılmaz
Tütün ürünlerine karşı bağımlılık, kesinlikle iradeyle bırakılamaz. Tütün ürünlerine karşı bağımlılığı olan insanlar ise bu konuda çok büyük bir hataya düşmektedir. Bağımlı birçok insan, iradesinin zayıf olduğu düşüncesiyle tütün ürünlerini içmeye devam etmektedir. Oysa uygun bir tedavi süreciyle bu bağımlılıktan kurtulmak mümkündür.