13 Ekim 2024 Pazar
Ana SayfaSağlıkSağlıklı yeni normal

Sağlıklı yeni normal

İçerikleri

Yüzyılda bir geçirilen son pandemi sürecinde ülkemiz %2 ölüm oranıyla, son hafta sonunda iptal edilen evde kal uygulamasıyla, 1. salgınla mücadele evresini atlatırken Maske, Mesafe ve Temizlik üçlüsüyle birlikte yeni normalde rehavete kapılmadan yaşamalıdır. Corona Virüsle mücadelemizde; Sağlığın Geliştirilmesi ve iyileştirilmesi süreçlerinde 81 İl Sağlık Müdürlüğünde Halk Sağlığı Kurumu ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleriyle yapılan filyasyon çalışmasıyla da önleyici Tıp hizmetlerinin önemi, çevre sağlığının iyileştirilmesiyle, Kontrollü Sosyal Hayata geçmemizi sağlamıştır. 2011 itibarıyle emek verdiğim Sağlıkta Dönüşüm süreçlerinde merkez ve illerarası ekip uyumu ve hizmet kalitesiyle,  malzeme temini ve hastanelerine yapılan yatırımlar, personelin insiyatifi, sorumluluk düzeyi ve çevik yönetimiyle uygulamalardaki başarı sağlanmıştır. Bilim Kurul Toplantıları, son Toplum Bilim Kurulu, Halk Sağlığı ve Enfeksiyon Uzmanları, Filyasyon ekibinin organizasyonuyla da kamu ve özel hastaneleri, tüm merkezi yönetimi, çağdaş, çevik ve inançlı duruşuyla bürokratik tepe yönetiminden, hizmet personeline kadar özverisiyle milletimizin güvenini kazanmış ve WHO World Healt Organization ve Avrupa Komisyonu tarafından da 102 ülkeye yaptığı tedariki ile Türkiyemizin Covit 19 daki başarısı onaylanmıştır.

1924 de Halkın Sağlığının Geliştirilmesi ve SITMA salgınıyla mücadele için İstanbulda Yalova İline Atatürk tarafından atanan Sağlık Memuru dedem ve dönem belediye başkanlığı yapan ailede yetiştim.  Maliye Bakanlığında yönetim süreciyle başlayan çalışma hayatım, hukuk iş avukatları, Sağlık  Bakanlığı ve STK eğitim ve proje çalışmalarıyla da yerelde ortak akılla değer ve farkındalıklar yaratarak devam etmektedir.  Covit 19 ile 2020 yılında tüm dünya pandemi sürecinde devlet sistemlerindeki Sağlık yatırım uygulamarı, malzeme tedariği, nitelikli ve çevik ekibi , kalite akreditasyon süreçlerinde ki profosyenelliği ve kriz yönetimiyle de başarılı sınavını geçti. Türkiye olarak biz çok iyiyiz tarzında değil de, alınan dersler, ortak akılla, sürdürülebilirlikle, aşı konusunda yapılmakta olan projeleri, Sağlık Sistemlerinde  Biyoteknolojiyi ve yapay zekayla uygulanabilirliğiyle ve İlaç geliştiren ekosistem projeleriyle de farkındalık ve teknolojik dönüşümü yaratmaktadır. Yerli ve Sentetik ilaç  sentezi ve üretimi, hasta kan ümmin plazmasıyla, kombine aşı projeleri vb sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işbirliği ve TUSEB önderliğinde  ilim ve bilimle ar ge çalışmaları devam ettirilmektedir. Kombine aşı çalışmalarında ise 3 projede hayvan deneylerine geçilmiştir. Kobilerle yapılan çalışmalarda 35 proje ile anlaşılmış olup, tanı kitleri, prototip çalışmalarıyla da ortak akılla ilerlemektedir.

Biyoteknoloji ve yapay zeka sağlıkta dönüşüm sonrası hızla hayatlarımızın her alanında yararlanacağımız biçimlerde değerlendirilmektedir. ABD de Silikon Vadisinde üç bilim insanının kurduğu şirkette  biyoteknoloji çağında lider firmalarla insan ve canlıların yapılarının ihtiyacı olan, gen yapısını dikkate alan,  bireysel ilaç ve tedavilerin oluşturulmasına yol açan çalışmalar yaptılar.

Sağlık Bakanlığında çalışmakta olduğumuz birinci basamak hizmetlerinden Sağlıklı Yaşam Merkezlerinin çalışmasının % 25 halkın sağlığının iyileştirilmesine etkisi olurken, Covit 19 sonrası önleyici tıp önlemlerinin % 75 oranında halk sağlığının iyileştirilmesi için önemli olduğu tespit edilmiştir.

Hastalık Yönetiminde; Gen Haritası ve yaşam tarzıyla, mikrobiyolojik sonuçlarla ipucu veren hastalıklar tahmin edilip önlemek amacıyla iteşhis edilecektir.

Teşhiste ise giyilebilir teknolojiler ile kan tahlil ve testleri yapılacaktır.

Tedavi de ise Telehealth sisteminde % 50 sağlık hizmetlerinde doktorla iletişim ve tedavi yöntemi yapılandırılmıştır. Covit 19  sırasında çoğu kronik  hastalık taşıyan hasta bu yöntemle digital kanallarla yardım almış olup, ABD de bu uygulama % 70 geçen oranda uygulanmaktadır.

Yaşam ve yaşam kalitesini etkileyen biyodönüşümde aşı ve ilaç çalışmalarında stratejik düşünen ortak akılla hareket eden gelişmeler devreye girmiştir. İlaçların dronlarla dağıtımı yeni normalde devreye girmişir. Sağlıkta yapay zeka, robotik uygulamalar, yazılımlarla yaşlıların takibinde yeni uygulamaların geliştirilmesi, tanı ve tedavinin kolaylaştırılması, yapay organların üretilmesi, biyomedikal uygulamalarda katkı sağlama, hata tarama, insan beyninin çözümü, robotların kullanımı, bazı hastalıkların önlenerek, kontrolü, evde bakım ve kronik hastalıkların yapay zekayla yapılması zamandan tasarrufu, sağlıklı yapılanmayla da insan gücünün rahat, kalite ile hizmet etmesini, sağlıyacaktır.

31 İlde Sağlık Turizminde de Covit 19 sürecinde   USHAŞ ve İl Sağlık Müdürlükleri koordinasyonuyla yurtdışı hasta kabulü başlamış olup, hızla alınan kararlar ve gerek proje veya arge çalışmalarıyla da yerellerdeki iyileştirme çalışmaları güçlendirilecektir. Türkiyemiz de digitalleşme süreçlerinin de katkısıyla farkındalıklar sağlanacaktır. Sağlık için Türkiye yi tercih etme ve rol model olmasının önü açılmıştır.

Serpil Betül Aykam