Onaylanmış COVID-19 vakalarının sayısı dokuz milyonu geçtikçe, bilim adamları virüsü önleme ve tedavi etme yollarını geliştirmek için uğraşıyorlar.
Yeni bir araştırma D vitamininin hem COVID-19’un şiddetinde hem de hastalığın gelişme riskinde rol oynayabileceğini gözler önüne serdi. Son zamanlarda yapılan birkaç çalışma, düşük D vitamini seviyeleri ile COVID-19 ölümleri arasında bir bağlantı bulunduğunu iddia ediyor. Ancak D vitamini eksikliği virüsden ölüm riskini gerçekten artırabilir mi?
D Vitamini Neden Önemli?
D vitamini kemik, diş ve kasları sağlıklı tutmak için gerekli olan vücuttaki kalsiyum ve fosfat miktarını düzenlemeye yardımcı olur. Bu sebeple D vitamini vücudun bağışıklı sisteminin gelişmesi için önemlidir. Çok az gıda doğal olarak D vitamini içerir, ancak cilt doğrudan güneşe maruz kaldığında vücut D vitamini üretebilir.
Covid-19’da D Vitamini Eksikliği Riski!
ABD’nin Northwestern Üniversitesi’nden bilim insanları, ABD, Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, İngiltere, İsviçre, İran, Güney Kore ve Çin’deki hastanelerden topladığı Covid-19 hastalarına ait verileri inceledi. Araştırmacılar, İtalya, İspanya ve İngiltere gibi Covid-19 kaynaklı ölümlerin yüksek bulunduğu ülkelerdeki hastaların D vitamini seviyelerinin, ölümlerin düşük seyrettiği ülkelerdeki hastalara göre daha düşük olduğunu saptadı.
Bilim insanları, düşük D vitamini seviyesi ve “sitokin fırtınası” adı verilen aşırı aktif bir bağışıklık sisteminin neden olduğu hiperinflamatuar durum arasında da güçlü bağlantı olduğunu ortaya koydu.
Northwestern Üniversitesi’nden Dr. Ali Daneshkhah, “sitokin fırtınası”nın akciğerlere ciddi şekilde zarar verebildiğini vurgulayarak “Sitokin fırtınası, hastalarda akut solunum sıkıntısı sendromuna ve ölüme de yol açabilir” ifadesini kullandı.
D Vitamini Düzeyiniz Ne Olmalı?
Eğer D vitamini değeriniz;
- 30ng/ml ve üzerinde ise NORMAL
- 20-30ng/ml arasında ise YETERSİZ
- 20ng/ml altında ise EKSİK‘dir.
D Vitamin Düzeyi Ölüm Riski İlişkisi!
Uzmanlarca yapılan araştırmalarda;
- D vitamini düzeyiniz 20ng/ml altına düştüyse ölüm riskiniz 19 KAT daha yüksektir.
- D vitamini düzeyiniz 20-30ng/ml arasında ise normal insanlara göre ölüm riskiniz 12.5 KAT daha yüksektir.
Peki Ne Yapılmalı?
Namık Kemal Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dç. Dr. Nejat Altıntaş, “Bu araştırma sonuçlarından anlamamız gereken acilen bir hastaneye gidip D vitamini düzeyini ölçtürerek 30ng/ml değerinin altındaysa mutlaka D vitamini kullanmanız gerekiyor. D vitamini kullanamayanların güneş açılarının dik olarak geldiği saatler olan 12:00 ile 14:00 saatleri arasında kafanızı koruyarak güneşe çıkmalısınız. Yarım saat güneş ışığına maruz kalmak 50 bin ünite d vitaminine eşdeğerdir”, dedi.
D Vitamini Eksikliği Ölümler Üzerinde Etkin Rol Oynayabilir Ama Dikkat!
Northwestern Üniversitesinin laboratuvar sorumlusu Vadim Backman, D vitamini eksikliğinin Covid-19 kaynaklı ölümler üzerinde etkili rol oynayabileceğinin bilinmesinin önemli olduğunu ancak herkesin D vitamini almaya zorlanmaması gerektiğini kaydetti.
Backman, bulgularla ilgili daha fazla araştırma yapılması gerektiğinin altını çizerek “Umarım çalışmalarımız bu alana olan ilgiyi teşvik edecektir. Veriler kanıtlandığı takdirde de yeni terapötik (tedavi edici) hedeflere yönelinebilir” değerlendirmesinde bulundu.
Araştırmacılar, D Vitamini Takviyesi Konusunda Aşırıya Gidilmemesi Konusunda Da Uyarıyor!
- Çok yüksek dozlarda yani günde 25000 IU D vitamini takviyesi alındığında, kalsiyum bozuklukları, böbrek fonksiyon bozuklukları ve yumuşak doku kalsifikasyonu görülebilir.
- Bazı kaynaklarda 4000 IU dozun tolere edilebilir üst limit olduğu ifade ediliyor. Bağırsaklarda görülen Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi besinleri düzgün bir şekilde emmesini önleyen rahatsızlıkları olan kişiler ile gastrik bypass ameliyatı geçirenler yüksek dozda D vitamini alımına ihtiyaç duyabilirler. Ancak çoğu insanda yüksek dozlar gereksizdir ve potansiyel olarak zararlıdır.
- Uzmanlar yeterli olup olmadığından endişe edildiğinde günde 1000 IU gibi küçük veya orta miktarda D vitamini almanın mantıklı olabileceğini belirtiyor.
- Kış aylarında D vitamini alım dozu yaz aylarına oranla daha yüksek yapılıyor. Yapılan bir çalışmaya göre okul çocuklarında alınması gereken dozun en fazla 2000 IU’ya kadar olduğu belirtilmiştir.
- Dışarıda az zaman geçiren, güneş ışınlarından çok az faydalanan insanlar da yeterli dozda takviye almalı. D vitamini ‘güneş vitamini’ olarak adlandırılır.
- Vücut, güneşe maruz kaldıktan sonra D vitaminini üretir ve yaşlandıkça bu üretim azalır.
- 65 yaşın üzerindeki kişiler 20’li yaşlarında olanlara göre dörtte bir daha az D vitamini üretir.
- Bu durumda da yine bir uzman kontrolünde D vitamini takviyesi kullanılmalı.
