Koronavirüs salgını tüm dünyayı olumsuz etkilemeye devam ediyor. Bu süreçte bazı kişiler enfeksiyona yakalanırken, bazıları ise sürekli olarak enfeksiyon kapma korkusuyla yaşıyor.
Covid-19 geçiren insanların bazılarında herhangi bir komplikasyon görülmez. Bu hastalar, birkaç hafta içerisinde tamamen iyileşirler. Ancak bazı insanlar covid-19 geçirdikten sonra çeşitli komplikasyonlar yaşayabilirler.
Covid Sonrası Sendrom Nedir?
Post-Covid Sendromu (Covid Sonrası Sendrom), bu hastalık sonrası bireylerin yaşadığı deneyimler için kullanılan bir terimdir. Bazı kişiler bu sendrom nedeniyle ortaya çıkan semptomlardan haftalarca veya aylarca muzdarip olabilirler.
Long COVID veya Post-COVID Sendromu Nedir?
Covid sonrası yaşanan uzun süreli semptomlar “Long COVID” olarak adlandırılır. Fakat, artık Covid ile ilgili tüm semptomların toplu olarak ele alınması için post-Covid yani Covid sonrası sendrom terimi kullanılır.
Semptomlara ve semptomların uzunluğuna bağlı olarak farklı Covid sonrası sendrom türleri de vardır. Fakat, bilinmesi gereken bir kişinin virüse yakalandıktan sonra 4 hafta boyunca Covid sonrası semptomlar gösterdiğidir. Bu 4 haftalık süreden sonra da belirtilerin devam etmesi post-Covid sendromu ya da uzun süreli Covid olarak adlandırılır.
Covid Sonrası Sendrom Türleri Nelerdir?
Covid sonrası sendrom (post-Covid sendromu) kalıcılık süreleri bakımından farklı türlere ayrılır. Bu türler aşağıdaki gibi açıklanabilir:
Akut Post Covid Sendromu: Akut olarak adlandırılan bu sendromda semptomlar 6-12 haftadan daha fazla sürer.
Long Post Covid Sendromu: Uzun Covid sonrası sendromda belirtiler enfeksiyondan sonra yaklaşık 121-24 hafta boyunca devam eder.
Persistent Post Covid Sendromu: Kalıcı Covid sonrası sendrom olarak adlandırılan bu durum, bir kişinin 24 haftadan fazla semptomlar yaşaması halidir.
Post Intensive Care Sendrom (Yoğun Bakım Sonrası Sendrom): Covid tedavisi sırasında yoğun bakım ünitesinde bulunan kişilerin bu hastalığı daha zor geçirme olasılığı yüksektir. Bu yüzden, birçok semptom hastalık nedeniyle devam eder. Bu kişiler uzun süreli semptomların yanı sıra nöropati ve miyopati gibi rahatsızlıklardan muzdarip olabilir.
Multisistem İnflamatuar Sendrom (Çoklu Sistem Enflamasyon Sonrası Sendrom): Böyle bir durumda, hastanın kalp, böbrek, beyin ve cilt gibi birden fazla organı enfeksiyondan etkilenir. Bunun sonucunda da uzun süreli semptomlar meydana gelir.
Covid Sonrası Sendrom Belirtileri Nelerdir?
Yaygın olarak görülen Covid sonrası sendrom belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Nefes darlığı
- Göğüste sıkışma
- Öksürük
- Yorgunluk veya tükenmişlik
- Konsantrasyon zayıflığı
Covid sonrası sendromun nadir görülen belirtileri ise şunlardır:
- Hızlı kalp atışı veya çarpıntı
- Kas ağrısı
- Eklem ağrısı
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Ciltte kızarıklıklar
- Ellerde ve ayaklarda karıncalanma hissi
- Anksiyete
- Travma sonrası stres bozukluğu
Araştırmalara göre hastanede tedavi olmayan Covid hastalarının yaklaşık yüzde 25’i post-Covid sendromu (Covid sonrası sendrom) yaşıyor. Hastanede yatan hastaların yaklaşık yüzde 70’i ise bu semptomlardan biri veya birkaçından muzdariptir.
Hafif veya ciddi seviyede Covid enfeksiyonu yaşayan kişilerde post Covid sendromu görülebilir. Ancak, bu sendrom kendi kendine geçeceği için tıbbi müdahaleye gerek yoktur. Kısa sürede iyileşmek için evde tedavi yöntemleri yeterlidir.
Covid Sonrası Sendrom Belirtileri Nasıl Yönetilir?
Covid sonrası sendrom belirtileri nasıl yönetilir? Bu belirtiler için tıbbi müdahaleye gerek var mı? Yaşam kalitesi etkilenir mi?
Öncelikle, bunların zamanla iyileşecek belirtiler olduğu bilinmelidir. Panik yapmak yerine, vücudun kendisini yenilemesine izin vermek gerekir. Bu nedenle sabırlı olmak, iyi beslenmek ve düzenli egzersiz yapmaya odaklanmak gerekir.
Bu belirtilerin devam etme süresi için belirli bir süre yoktur. Bazı insanlar 14 günlük kuluçka döneminden önce iyileşirken, bazı kişilerin tamamen iyileşmesi haftalar veya aylar alabilir.
Diğer yandan Covid testi sonucu negatif olan veya pozitif kişilerle temas eden kişilerde de bazı belirtiler görülebilir. Bu durumda ev ortamında karantina uygulanmalı. Enfeksiyonun seyrine bağlı olarak gerekirse yeniden Covid testi yaptırılmalıdır.
Covid enfeksiyonu atlatan bireyler herhangi bir zamanda yeniden enfeksiyon geçirebilirler. Bu nedenle maske takmak, hijyen ve sosyal mesafe kurallarına uymak çok önemlidir.