Solunum yetmezliğine ve ölüme yol açma riski yüksek olan Covid-19 virüsü salgın sürecinde Hollanda’nın da aralarında yer aldığı bazı ülkeler, yasal düzenlemelerle sigara satış yerlerinde kısıtlamaya gitti.
Benzer Çalışmaları Türkiye’de Yapmalı
Tütün kontrolünde birçok uygulamayı hayata geçirdikten sonra Türkiye’nin dünyaya örnek gösterildiğini ifade eden bilim adamları, benzer çalışmaların Türkiye’de de yapılmasını talep ediyor.
Tütün ve tütün ürünleri kullanımının kanser ile kalp ve damar rahatsızlıkları başta olmak üzere hayati tehdit içerecek şekilde solunum rahatsızlıklarına neden olduğu, bunun yanı sıra Covid-19 virüsünün seyrini olumsuz etkilediğinden dolayı bireysel ve toplumsal sağlık açısından büyük risk teşkil ettiği Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Üyesi Prof. Nazmi Bilir tarafından ifade edildi.
Sigara Hayatı Her Yönden Olumsuz Etkiliyor
Tütün mamulleri arasında en fazla tüketilen sigaranın, sosyal, ekonomik, sağlık ve çevresel külfetinin çok ağır olduğunun bilimsel araştırmalar ile birçok defa ispatlandığını kaydeden Prof. Dr. Nazmi Bilir, “Covid-19 virüsünün neden olduğu enfeksiyon özellikle akciğerlere ciddi hasar vermektedir. Covid-19 virüsü enfeksiyonunda başlıca ölüm nedeni solunum yetmezliğidir. Sigara tüketilmesi ise var olan ağır tabloyu daha da ağırlaştıran en önemli faktördür.
Sigara içenlerin grip enfeksiyonuna yakalanma riskinin 2 kat daha fazla olduğu bilimsel araştırmalar neticesinde belirlendi. Ayrıca MERS virüsü salgınında da ölüm oranlarının en fazla olduğu kesim sigara içenlerdi. Yine Covid-19 virüsü enfeksiyonunun seyri içerisinde solunum yetmezliği görülmesi halinde en ciddi risk faktörünün başında sigara kullanımı gelmektedir. Sigara dumanı dışarı verilirken gerçekleştirilen üfleme eylemi de hem bulaş, hem de toplum sağlığı açısından ciddi risk teşkil etmektedir. Sigara içenlerde akciğer rahatsızlıklarının gelişme riski oldukça yüksektir. Sigara içilmesi immün yani bağışıklık sistemine olumsuz etki eder. Bu da bireyin enfeksiyonlara karşı direncini azaltmaktadır. Sigara içilme esnasında eller çok sık olarak ağza götürülmekte, bu durumda da Covid-19 virüsünün bulaş riski artmaktadır.” ifadelerine yer verdi.
Covid-19 Virüsü Salgın Sürecinde Tütün Kullanımına Yönelik Yasal Düzenlemeler Önemli
Toplum ve kişisel sağlığın korunması adına tütün kullanımı için çeşitli yasal düzenlemeler getirildiğine değinen Prof. Dr. Bilir, “Covid-19 virüsü salgın sürecinde bu yasal düzenlemeler ayrı bir önem kazandı. Bazı ülkeler tarafından Covid-19 virüsü salgın sürecinde sigara satış noktalarını yeniden düzenleyen yasal düzenlemeler yapıldı. Bu kapsam dahilinde Hindistan, Güney Afrika Cumhuriyeti, Botsvana ve İsrail salgının ortaya çıktığı ilk günlerde sigaranın temel ihtiyaç maddesi olmadığı görüşüne dayanarak sigara satış noktalarına yönelik çeşitli kısıtlamalara gitmişti. Tütün mamullerinin satış noktalarında kısıtlamaya giden Sri Lanka’da bu konu ülke gündeminde tartışmaya neden olmuştu. Tütün mamullerinin satış noktalarının kısıtlanmasına yönelik en son yasal düzenlemeyi ise Hollanda yaptı. Hollanda’da 20 Kasım 2020 tarihinden itibaren sigara satış noktalarının azaltılma politikası hayata geçirildi. Bu yasayla birlikte ‘Tütünsüz Hollanda’ hedefine doğru yeni bir adım atıldı.” diye konuştu.
Hollanda ‘Sigarasız Nesil’ Hedefliyor
Ulusal Koruma Sözleşmesi’ni kabul eden Hollanda’nın 2040 yılında Sigarasız nesli hedeflediğine değinen Prof. Dr. Nazmi Bilir, “Bu kapsamda 2040 yılına gelindiğinde yetişkin grup içerisinde sigara içme oranının yüzde 5’in altına düşürülmesi, çocuklarda ise sıfıra indirilmesi hedefleniyor. Bu hedefe ulaşılması içinde 2020 yılından itibaren tütün mamullerinin satışıyla ilgili bazı kısıtlamalar devreye girdi ve devreye girmeye devam ediyor.
Hollanda’daki yeni bir düzenlemeyle 2022 yılının 1 Ocak tarihinden itibaren otomatik sigara satış makinelerine (vending machine) yasak getirilecek. 2023 yılında ise tütün ürünlerinin online satışı da yasaklanacak. Süper marketlerin tütün ürünlerini satmasına ise 2024 yılında yasak getirilecek. 2030 yılı itibariyle de akaryakıt istasyonlarında, büfelerde ve bakkallarda tütün mamullerinin satışı ilk önce azaltılacak, daha sonrada sonlandırılacak. Tütün ürünlerinin satışını sadece tütün ürünleri satmakta olan Tobacco Shop yapabilecek.” şeklinde konuştu.
5 Bini Aşkın Tütün Satış Noktası Kapanacak
Hollanda’da şu an faaliyette olan 16 bin civarındaki tütün mamulleri satış noktasının 5 bin 600 tanesi kapatılacak. Yine 2021 yılından itibaren de ülkede bulunan tüm tütün satış mamullerinin kayıtları izlenerek akaryakıt istasyonları ve büfelerdeki satışların azaltılmasına yönelik politika güdülecek. Hollanda’da Covid-19 virüsü salgınında vaka sayısının 492 bin, vefat sayısının ise 9 bin olduğu biliniyor. Bu rakamlarla Hollanda, Covid-19 virüsü salgınından en fazla etkilenen ülkeler sırlamasında 22. sırada yer alıyor.
DSÖ Türkiye’yi Örnek Gösterdi
Türkiye’nin tütün mamullerinde yaptığı düzenlemelerden sonra Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından dünyaya örnek ülke olarak gösterildiğini hatırlatan Prof. Dr. Bilir, “Ülkemiz, tütün mamulleri konusunda yeni düzenlemeler yaparak dünyaya bir kez daha örnek olmayı başarabilir. Hollanda’nın tütün mamulleriyle ilgili hayata geçirdiği düzenlemelerin Türkiye’de de hayata geçirilmesi için gerekli yasal çalışmaların yapılmasına bilim adamları olarak destek veriyoruz. Geleceğimizin tütünsüz olması bizim ellerimizdedir.” dedi.