Sağlıklı beslenme, genel sağlık üzerinde büyük bir etkiye sahiptir ve bazı hastalıkların önlenmesinde kritik bir rol oynar. Özellikle obezite, birçok hastalık için ciddi bir risk faktörüdür ve çeşitli kanser türleriyle doğrudan ilişkilidir. Son araştırmalar, Akdeniz diyetinin sadece kilo kontrolüne yardımcı olmakla kalmayıp, aynı zamanda obeziteyle bağlantılı kanser riskini de azaltabileceğini göstermektedir.
Obezite ve Kanser Riski Arasındaki Bağlantı
Obezite, birçok hastalık için önemli bir risk faktörüdür ve çeşitli kanser türleriyle de ilişkilidir. Karaciğer, böbrek ve tiroid kanseri gibi birçok kanser türü, fazla kilo ile doğrudan bağlantılıdır. Uzmanlar, vücut ağırlığını düşürmenin ve kanser riskini azaltmanın yollarını araştırmaktadır.
Yeni yapılan bir kohort çalışması, Akdeniz diyeti uygulayan bireylerde obezite ile bağlantılı kanser riskinin %6 oranında azaldığını ortaya koymuştur. Bu düşüşün, vücut kitle indeksi (VKİ) ve bel-kalça oranı gibi ölçümlerden bağımsız olduğu belirtilmiştir.
Akdeniz Diyeti ve Obezite Kaynaklı Kanser Riski
JAMA Network Open dergisinde yayımlanan bir çalışma, Akdeniz diyetinin obeziteye bağlı kanser riskini nasıl etkilediğini incelemiştir. Çalışmaya 450.000’den fazla katılımcı dahil edilmiş ve şu bulgulara ulaşılmıştır:
- Akdeniz diyetine yüksek düzeyde bağlı kalan bireylerde, obezite ile bağlantılı kanser riski %6 oranında daha düşüktür.
- Bu risk azalması, fazla kilolu veya obez olmakla doğrudan ilişkili değildir.
Akdeniz Diyetinin Kanser Üzerindeki Etkisi
Araştırmacılar, Akdeniz diyetinin hem obeziteyi azaltmada hem de belirli kanser türlerine karşı koruma sağlamada etkili olup olmadığını değerlendirmiştir. Araştırma, Avrupa Kanser ve Beslenme Prospektif Araştırması (EPIC) verilerini kullanmıştır. Çalışmaya 10 farklı Avrupa ülkesinden 35 ila 70 yaş arasındaki bireyler dahil edilmiştir.
Katılımcıların beslenme düzenleri incelenmiş, özellikle balık, sebze, baklagiller gibi 14 temel gıda grubu analiz edilmiştir. Ayrıca sigara kullanımı, eğitim seviyesi ve vücut ölçümleri gibi yaşam tarzı faktörleri de değerlendirilmiştir.
Akdeniz Diyeti ve Kanser Türlerine Etkisi
Çalışma, Akdeniz diyetinin özellikle belirli kanser türlerine karşı koruyucu bir etkisi olduğunu göstermiştir:
- Kolorektal kanser
- Karaciğer kanseri
- Böbrek kanseri
- Orta düzeyde Akdeniz diyeti uygulayanlarda yemek borusu kanseri riski düşüktür.
Akdeniz diyetinin en yüksek düzeyde uygulandığı grupta, obeziteyle ilişkili kanser vakalarının oranı en düşük seviyede bulunmuştur.
Neden Akdeniz Diyeti Kanser Riskini Azaltıyor?
Araştırmacılar, Akdeniz diyetinin kanser riskini azaltma mekanizmalarını daha iyi anlamak için ek çalışmalar yapılması gerektiğini belirtiyor. Diyetin kanser riskini azaltmadaki rolü şu faktörlere bağlı olabilir:
- Enflamasyonun azaltılması: Akdeniz diyeti, iltihaplanmayı azaltan antioksidanlar ve sağlıklı yağlar açısından zengindir.
- Metabolik sağlığın iyileştirilmesi: Kan şekeri dengesi ve insülin duyarlılığı üzerindeki olumlu etkileri sayesinde kanser riskini azaltabilir.
- Bağırsak mikrobiyotasının düzenlenmesi: Sağlıklı bağırsak florası, bağışıklık sistemi fonksiyonlarını destekler ve kanserle mücadelede rol oynar.
Gelecekteki Araştırmalar ve Kısıtlamalar
Bu çalışma, önemli bulgular sunmakla birlikte bazı sınırlamalara sahiptir:
- Çalışma yalnızca Avrupa’daki belirli yaş grubundaki bireyleri içermektedir, bu nedenle sonuçlar genelleştirilemez.
- Beslenme verileri ve diğer sağlık faktörleri, bireylerin kendi beyanlarına dayanmaktadır ve hata payı içerebilir.
- Katılımcıların diyet alışkanlıkları sadece bir kez değerlendirilmiştir, uzun vadeli değişiklikler göz önünde bulundurulmamıştır.
Gelecekteki araştırmaların daha geniş bir popülasyonu içermesi ve farklı diyet bileşenlerinin koruyucu etkilerini daha ayrıntılı incelemesi önerilmektedir. Ayrıca, rastgele kontrollü çalışmalar ile Akdeniz diyetinin kansere karşı etkisi daha kesin olarak belirlenebilir.
Akdeniz Diyeti ve Kanser Önleme Stratejileri
Providence Saint John’s Kanser Enstitüsü’nde gastrointestinal cerrahi onkolog olan Dr. Anton Bilchik, bu çalışmanın sağlıklı beslenmenin kanser riskini nasıl azaltabileceğini gösterdiğini belirtiyor. Dr. Wael Harb, diyetin tıbbi rehberlikte nasıl yer alabileceğini ve hastalarla nasıl paylaşılabileceğini vurgulamaktadır.
Akdeniz diyeti, sağlıklı yaşamın bir parçası olarak kabul edilmekte ve diğer kanser önleme stratejileriyle birlikte uygulanması önerilmektedir. Özellikle işlenmiş gıdalardan kaçınılması, sebze ve protein açısından zengin bir diyet tercih edilmesi kanser riskini azaltmada etkili olabilir.
Sonuç
Araştırmalar, Akdeniz diyetinin sadece kilo kontrolüne yardımcı olmakla kalmayıp, obezite ile ilişkili kanser türleri üzerinde de koruyucu bir etkisi olabileceğini göstermektedir. Sağlıklı yağlar, sebzeler, baklagiller ve balık gibi besinleri içeren bu beslenme düzeni, kanser riskini azaltmada etkili olabilir.