Akut inflamasyonda genellikle etkilenen bölgede şişlik, ağrı, kızarıklık ve ısı artışı gibi belirtiler gözlemlenirken kronik olan formda bu belirtilere yüksek ateş, cilt döküntüleri, karın ve göğüs ağrıları da eşlik etmektedir. Tedavi sürecine başlanmadan önce rahatsızlığın neden kaynaklandığı belirlenmektedir. Bu aşamada eğer inflamasyon nedeni bakterilerden kaynaklanıyorsa antibiyotik kullanılmakta, romatizmaya bağlıysa da hastaya bağışıklık baskılayıcı çeşitli ilaçlar verilebilmektedir.
İnflamasyon Nedir?
İnflamasyon, vücutta bulunan savunma mekanizmalarının dış ortamdan gelen zararlı ajanlara karşı tepki vermesi şeklinde tanımlanabilir. Yani dokuları ve hücreleri tahriş edici özellikteki mikroorganizmalara karşı bağışıklık sisteminin harekete geçerek onları yok etmesi ve iyileşme sürecini başlatmasıdır. Dokulara hasar veren ajanlar bakteri, virüs ya da parazit gibi çeşitli organizmalar olabileceği gibi cam, kıymık veya bazı kimyasalları içeren çeşitli yabancı maddeler de olabilir. Fizyolojik açıdan düşünüldüğünde inflamasyonun olmaması yaraların iyileşme sürecinin aksamasına ve yaralanmalarda oluşan enfeksiyonların ölümcül boyutlara ulaşmasına neden olur. Bu nedenle inflamasyon sürecinin normalden daha uzun sürmesi ya da vücudun gerekli olmayan dokularında oluşması da bazı sağlık problemlerine neden olabilmektedir.
İnflamasyon Neden Olur?
Vücudun herhangi bir bölümünde inflamasyon oluştuğunda yabancı maddeleri etkisiz hale getirebilmek için antikorlarda bulunan bazı koruyucu kimyasal maddeler kana ve ilgili dokuya aktarılmaktadır. Bu kimyasal maddelerin salınımıyla birlikte hasar gören dokunun olduğu bölgede ısı artışı ve kızarıklık oluşur. Ayrıca kan akışının hızlanmasına bağlı olarak dokulara bir miktar sıvı geçişi olur ve bu da şişlikler meydana getirir. Koruyucu maddeler aynı zamanda sinirleri uyarıcı bir etki yaparak hafif ya da şiddetli ağrılara da neden olabilmektedir. İnflamasyona neden olan genel etkenler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Virüs, parazitler, bakteri ya da mantar gibi çeşitli mikroorganizmalardan dolayı oluşan enfeksiyonlar
- Radyasyona maruz kalma
- Kimyasal ajanlar
- Tozlu, dumanlı ya da havası çeşitli nedenlerden dolayı kirlenen ortamlarda uzun süre bulunmak
- Çeşitli darbeler nedeniyle sıyrık ya da kesik gibi yaralanmalar
- Vücudun herhangi bir bölümüne kıymık, diken ya da cam gibi yabancı cisimlerin batması
- Bağışıklık sisteminin vücuttaki sağlıklı doku ve hücrelere saldırdığı bir hastalık türü olan otoimmün rahatsızlıklar
Ayrıca aşağıdaki nedenlerden dolayı kişide kronik inflamasyon görülme ihtimali artmaktadır.
- Aşırı sigara ve alkol kullanımı
- Sürekli stres altında bulunmak
- Doymuş yağ, şeker ve işlenmiş gıdaların aşırı miktarda tüketimi
- Aşırı kilolu olmak
- Sedanter yaşam tarz
İnflamasyon Belirtileri Nelerdir?
İnflamasyon bazı durumlarda herhangi bir semptom ortaya çıkarmadan sinsi bir şekilde ilerleyebilmektedir. Belirtiler fark edilir dereceye geldiğinde ise rahatsızlık ciddi boyutlara ulaşabilmektedir. Bunun dışında inflamasyon belirtileri akut ya da kronik olmak üzere iki farklı başlıkta toplanabilir.
Akut İnflamasyon Belirtileri
- İlgili dokuda şişlik
- İnflamasyonun olduğu bölgeye dokunulduğunda ağrı hissi
- Kızarıklık
- Bazı fonksiyon bozuklukları
- Isı artışı
Bu semptomlar akut inflamasyonun cilt ya da eklemlerde gerçekleştiği durumlarda fark edilir derecede görülebilmektedir. Ancak iç organlarda olursa bu belirtilerden bazıları görülemeyebilir.
Kronik İnflamasyon Belirtileri
- Yüksek ateş ve titreme nöbetleri
- Vücudun genelinde ağrı ve uyuşukluk
- Kas ve eklem ağrıları
- Eklemlerde sertlik
- Halsizlik
- Karın ağrısı, mide bulantısı ve iştah kaybı
- Akciğerlerde batma hissi ve göğüs ağrısı
- Oluştuğu bölgedeki deride döküntüler
- Ağız yaraları
- Depresyon, kaygı ya da anksiyete gibi bazı ruhsal sorunlar
- Mide ağrısı ve reflü
- İshal ve kabızlık gibi bazı sindirim sistemi problemleri
İnflamasyon Tanısı Nasıl Konulur?
İnflamasyon tanısı konulmadan önce doktor hastanın tıbbi geçmişini ve şikayetlerini öğrenerek genel bir değerlendirme yapar. Akut inflamasyon olan vakalarda ilgili bölge muayene edilirken kronik durumlarda eklem ve cilt yüzeyi detaylı bir şekilde incelenmektedir. Muayene aşaması dikkatli bir şekilde yapıldıktan sonra tanıyı doğrulamak amacıyla manyetik rezonans, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve direkt grafi gibi bazı görüntüleme yöntemleri ve çeşitli kan testleri uygulanabilir.
İnflamasyon Tedavisi Nasıl Yapılır?
Doktorlar inflamasyonun tedavi sürecine başlamadan önce bu durumun altında yatan temel nedeni saptar ve uygulamaları bu doğrultuda gerçekleştirir. Genellikle sorun ortadan kaldırıldığında oluşan semptomlar yok olmaktadır. Normalde inflamasyon iyileşme sürecine katkı sağlayan faydalı bir mekanizma olmasına rağmen bazı durumlarda belirtiler kişinin günlük hayatını zorlaştırdığı için inflamatuar etkileri azaltıcı bazı uygulamalar da yapılabilmektedir. Tedavi sürecinin ne şekilde ilerleyeceğine inflamasyonun akut ya da kronik olmasına göre karar verilmektedir.
Akut İnflamasyon Tedavisi
Akut inflamasyonda hastalara sistemik anti-inflamatuar ilaçlar verilebilmekte ya da çeşitli lokal uygulamalar yapılabilmektedir. İnflamasyonun mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlardan dolayı oluştuğu durumlarda ise antimikrobiyal ajanlar tercih edilmektedir. Eğer vücudun çeşitli bölümlerine cam, kıymık ya da diken gibi maddelerin batması nedeniyle oluşan bir inflamasyon varsa da bu durumda öncelikle yabancı cisim çıkarılmaktadır.
Kronik İnflamasyon Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kronik inflamasyonda iyileşme sürecinin hızlanabilmesi için buna neden olan hastalık ya da diğer etkenlerin belirlenmesi gerekir. Tedavinin olumlu bir şekilde ilerleyebilmesi için hastanın tetikleyici faktörlerden uzak durması önemli bir konudur. Bunun yanında aşırı kilolardan kaynaklı durumlarda diyet programının uygulanması ve daha aktif bir yaşam tarzının benimsenmesi de rahatsızlığın önlenmesinde oldukça etkilidir. Ayrıca kişi aşırı yağ ve şeker içeren abur cubur tarzı atıştırmalıklardan uzak durmalıdır.
İlaç Tedavisi
Kronik inflamasyonun ilerleyen dönemlerde vücuttaki diğer dokulara zarar vermesini önlemek ve oluşan semptomların derecesini hafifletmek amacıyla bazı ilaçlar da kullanılabilmektedir.
Non Steroidal Antiinflamatuar İlaçlar (NSAİİ)
İnflamasyonun etkilerini azaltmak ve ağrıları dindirmek amacıyla hastaya NSAİİ türü ilaçlar verilebilmektedir. NSAİİ’ler inflamasyon oluşumunda önemli bir role sahip olan bir enzim çeşidini inaktif edecek bir etki yapar. Bu tür ilaçlar içerisinde en yaygın kullanılanları ibuprofen, naproksen ve aspirin gibi non steroidal antiinflamatuar ilaçlardır. Bu ilaçlar her ne kadar rahatsızlıkların önlenmesinde etkili olsalar da bazı yan etkileri bulunacağı için kesinlikle doktor tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır.
Asetaminofen
Asetaminofen iyileşme sağlamaktan ziyade oluşan ağrıların hafiflemesi amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Bu nedenle genellikle iyileşme sürecine ek olarak kullanılmaktadır.
Kortikostreoidler
Streoid hormon sınıfında yer alan bu ilaçlar kortizol da olduğu gibi inflamasyona neden olan mekanizmaları bloke etmektedir. Kortikostreodler sistemik lupus, hepatit, sarkoidoz, artrit, inflamatuar bağırsak hastalığı, dermatit, astım ve çeşitli alerjik reaksiyonlar gibi kronik inflamasyon oluşturan bazı hastalıkları tedavi etmeye yardımcı olmaktadır.
Antibiyotikler
Antibiyotikler bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlara bağlı meydana gelen inflamasyonların iyileşmesinde en etkili yöntemlerden birisidir. Bu tür ilaçlar bakterilerin üremesini ve daha geniş bir alana yayılmasını engelleyerek iyileşme sürecine katkı sağlamaktadır.
İnflamasyona İyi Gelen Bitkisel Uygulamalar
Günlük hayatta tükettiğimiz birçok besin ve bazı bitki türleri yapısında bazı anti-inflamatuar maddeler bulundurmaktadır. Bu tür maddeler özellikle parlak dokuya sahip meyvelerde, taze ve yeşil sebzelerde bulunmaktadır. Bunların içeriğinde bulunan antioksidan maddeler dokuları ve hücreleri serbest radikallerden koruyarak inflamasyon oluşumunu engeller. İnflamasyonu önlemek amacıyla tüketilebilecek bazı besinler ve uygulanabilecek kürler şu şekilde sıralanabilir.
- Susam, zeytin ve fındık gibi besinlerden üretilen doğal yağlar
- Badem, fındık ve ceviz gibi kuruyemişler
- Günde fincan yeşil çay içmek vücutta antiinflamatuar etkiye neden olmaktadır.
- Uskumru, ton balığı, sardalye ve somon gibi içeriğinde bol miktarda omega 3 yağ asidini barındıran balıklar
- Lahana, ıspanak, mancar ya da semizotu gibi yeşil yapraklı sebzeler
- Ahududu, nar, yaban mersini, domates, kiraz, çilek, böğürtlen, portakal ve elma gibi antioksidan yönünden zengin besinler
- Brokoli, pancar, havuç, avokado, kuşkonmaz, marul ve enginar gibi sebzelerin haşlanmasıyla elde edilen yemekler
- D vitamini, E vitamini, magnezyum, selenyum ya da çinko gibi bazı vitamin ve mineralleri içeren gıdalar
- Zencefil, zerdeçal, kırmızı biber, tarçın ve kimyon gibi baharatlar
- Ayrıca her derde deva olan soğan ve sarımsağın da bol miktarda tüketilmesi inflamasyon oluşumunu önlemektedir.
- Bunların dışında inflamasyonu önleyen bazı bitkisel kür tarifleri de bulunmaktadır.
Zencefil Kürü
Bu kür için öncelikle 1,5 bardak suyu kaynatın ve içerisine bir tutam kök zencefil atın. Bu şekilde yaklaşık 5 dakika boyunca tekrar kaynatın ve ılıdıktan sonra süzün. Zencefil kürünü her gün düzenli olarak kahvaltıdan 15 dakika önce tüketin. Bu uygulamaya 3 hafta boyunca devam ettiğinizde etkili sonuçları fark edeceksiniz.
Zerdeçal Kürü
İnflamasyon önlemeye yardımcı olan bir diğer bitkisel uygulama da zerdeçal kürüdür. Bunun için bir bardak su kaynatın ve içerisine bir çay kaşığı toz zerdeçal ekleyin. Bu şekilde yaklaşık 5 dakika boyunca demlemeye bıraktıktan sonra her sabah kahvaltıdan önce için.
Şeytan Pençesi Kürü
Özellikle artrit gibi kronik inflamasyonların giderilmesi amacıyla şeytan pençesi bitkisiyle hazırlanan kür önerilmektedir. 2,5 bardak suyu kaynattıktan sonra içerisine 1 çay kaşığı öğütülmüş şeytan pençesi kökü ekleyin ve 8 saat boyunca demlenmeye bırakın. Bu bitkinin kökleri çok sert ve yoğun yapılı olduğu için demlenme süresi çok uzun sürmektedir. Demlenme işleminin ardından karışımın tortusunu süzerek ayırdıktan sonra içebilirsiniz. Ancak şeytan pençesi kürünün taze olarak içilmesi gerektiği için kesinlikle kullanımdan bir gün önce hazırlamaya özen göstermelisiniz.