Graves hastalığı tiroit bezlerinden normalden daha fazla miktarda tiroit hormonu salgılanması sonucunda ortaya çıkan ciddi bir hastalıktır. Hipertirodin oluşmasında önemli bir rol oynayan bu hastalık vücudun çeşitli bölümlerini etkileyerek kişinin günlük hayatını alt üst edebilir. Otoimmün türü bir hastalık olan Graves bayanlarda erkeklere göre daha yaygın bir şekilde görülür. Hastalık nedeniyle oluşan emptomlar kişiden kişiye değişiklik gösterebilse de genellikle ishal, terleme, ruhsal problemler ve nefes darlığı gibi şikayetler oluşabilmektedir.
Graves Hastalığı Nedir?
Diğer adıyla toksik diffüz guatr olarak da bilinen Graves hastalığı bağışıklık sisteminde bulunan savunma mekanizmalarının vücuttaki sağlıklı hücrelere saldırması sonucunda tiroit bezlerinin gereğinden fazla hormon salgılamasıyla oluşan bir otoimmün hastalıktır. Bayanlarda daha sık görülen bu hastalıkta en büyük risk grubu 20 ile 40 yaş arasındaki bireylerdir. Boynun ön kısmında bulunan tiroit bezi kalp ve beyin başta olmak üzere vücudumuzdaki birçok organın düzgün bir şekilde çalışmasında önemli bir rol oynar. Bu nedenle tiroit bezinde oluşan herhangi bir işlevsel bozukluk sonucunda hormonların gereğinden az ya da çok salgılanması ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir.
Graves Hastalığı Neden Olur?
Bağışıklık sisteminde bulunan savunma mekanizmaları bakteri, virüs ya da diğer zararlı mikroorganizmalara karşı etkin bir koruma sağlayarak hastalıklara karşı bizleri korur. Ancak dengesiz beslenme alışkanlığı, çeşitli hastalıklar, genetik yatkınlık ya da sigara, alkol ve diğer zararlı maddelerin aşırı miktarda kullanılması sonucunda bağışıklık sisteminde bulunan hücrelerin yapısı bozulur. Yapısal deformasyona uğrayan bağışıklık hücreleri vücudun sağlıklı olan organ ve dokularını zararlı yapılar olarak algılayarak onlara saldırır. Vücudu zararlı organizmalara karşı savunması gereken hücrelerin sağlıklı dokulara zarar vermesiyle oluşan hastalıklara otoimmün hastalıklar denir. Graves hastalığı da bağışıklık sisteminde bulunan hücrelerin tiroit bezine saldırarak onun yapısını bozması sonucunda oluşan otoimmün bir rahatsızlıktır. Bu hastalıkta immünoglobulin adlı antikorlar tiroit bezini uyararak onun daha fazla hormon üretmesine neden olur. Bu duruma neden olan etkenler genel olarak şu şekilde sıralanabilir.
- Aşırı kilolu olmak
- Uyku düzenindeki bozukluklar
- Dengesiz beslenme alışkanlığı
- Aşırı sigara ve alkol kullanımı
- Romatizma ve Tip 1 şeker hastalığı
- Bazı besinlerin tüketilmesi sonucunda oluşan alerjik reaksiyonlar
- Genetik yatkınlık
- Vücutta aşırı miktarda toksin birikimi
- Aşırı stres ve depresyon
- Amiodaron ve Alımtuzumab gibi bazı ilaçların kullanımı
Graves Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Tiroit bezinde oluşan fonksiyonel bozukluğa bağlı olarak meydana gelen otoimmün bir rahatsızlık olan Graves hastalığının belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir.
- Gözlerde kuruluk, ağrı ve görüş bozukluğu
- İştahın normal olmasına rağmen kilo kaybı
- Konsantrasyon eksikliği, aşırı stres ve anksiyete gibi bazı ruhsal problemler
- Uykuya dalmada güçlük
- Nefes alırken zorlanma
- Aşırı terleme
- Koku hassasiyeti
- Göğüs ağrısı ve kalp ritminde bozukluk
- Sıcak ortamlardan çabuk bunalma
- İshal ve bağırsaklarda ağrı
- Adet gecikmesi
- Kaslarda ve eklemlerde ağrı
- Ellerde titreme ve güçsüzlük
- Saçların yoğun bir şekilde dökülmesi
Graves Hastalığı Teşhisi Nasıl Konur?
Doktorlar Graves hastalığının teşhisini koyarken öncelikle hastanın şikayetlerini ve tıbbi geçmişini dinlemektedir. Kişinin ailesinde bu hastalığın olup olmadığı, beslenme alışkanlıkları, geçmişte yaşanan hastalıklar, kullanılan ilaçlar ve sigara içme durumu öğrenilerek genel bir değerlendirme yapılmaktadır. Eğer bu aşamada doktor Graves hastalığından şüphelenirse fizik muayene, laboratuar testleri, görüntüleme yöntemleri ve radyoaktif iyot testleri uygulayarak hastalığın kesin teşhisini yapabilmektedir.
Fizik Muayene
Fizik muayene sırasında hastanın tiroit bezleri elle kontrol edilerek ısı, şişlik ve ağrı gibi durumlar hakkında bilgi edinilir. Ayrıca sırt, kalp ve karın bölgesi steteskop yardımıyla dinlenir. Ellerde titreme ve gözlerde herhangi bir anormallik olup olmadığı da fizik muayene sırasında kontrol edilmektedir.
Laboratuar Testi
Doktorlar Graves hastalığının teşhisini yapabilmek için kişiden kan örneği alarak laboratuarda incelenmesini isteyebilmektedir. Kan testleriyle TSH, T4 ve T3 gibi tiroit bozukluklarının belirlenmesine yardımcı olan hormonların seviyeleri hakkında bilgi edinilir. Bunun yanında tiroit otoantikorlarının kandaki seviyelerine de bakılarak Graves hastalığının varlığı teşhis edilebilmektedir.
Görüntüleme Yöntemleri
Tiroit bezinde nodül oluşumları ve tiroit bezindeki diğer yapısal bozuklukların teşhisinin yapılabilmesi adına tiroit ultrasonu yapılabilmektedir. Gerekli durumlarda ultrasonun yanında doku örneği de alınarak inceleme yapılabilmektedir.
Radyoaktif İyot Testi
Bu uygulamada kullanılan iyot çeşitli gıda maddelerinde bulunan iyodun radyoaktif formudur. Sıvı ya da kapsül şeklinde ağız yoluyla alınan radyoaktif iyot kana karışarak iyodun kullanıldığı bölge olan tiroit bezine gitmektedir. İyot vücuda alındıktan sonra özel görüntüleme sistemleri kullanılarak belirli periyotlarla vücudun filmi çekilmektedir. Bu sayede tiroit bezinde tutulan iyot miktarı ve vücudun başka bölgelerinde iyot birikmesinin olup olmadığı hakkında bilgi edinilir.
Graves Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Graves hastalığı tedavi edilmediğinde daha ciddi sağlık problemlerinin oluşmasına neden olabileceği için tedavi sürecine erken başlamak oldukça önemlidir. Tedavi süreci kişinin genel durumu, kullandığı ilaçlar, hastalıklar ve gebeliğe göre değişiklik göstermektedir. Eğer hastanın durumu göz önüne alınarak uygun bir tedavi yöntemi yapılırsa hastalık kolaylıkla kontrol altına alınabilmektedir. Graves hastalığının tedavisinde ilaç, radyoaktif iyot ve ameliyat gibi uygulamalar yapılabilmektedir.
İlaç Tedavisi
Graves hastalığında uygulanan ilaç tedavisindeki asıl amaç tiroit hormonlarının yükselen seviyesini indirgemek ve olası zararlı etkilere karşı vücudu korumaktır.
- Beta Blokör İlaçlar
Bu tür ilaçlar yükselen tiroit hormonu nedeniyle oluşan yüksek tansiyon, çarpıntı, stres, el titremesi, sinirlilik ve baş dönmesi gibi rahatsızlıkları önlemeye yardımcı olmaktadır. Atenolol ve propranolol tiroit hormonunun düzeyini normal seviyeye getirmek amacıyla kullanılan beta blokör ilaçlardır.
- Antitiroit İlaçlar
Antitiroit ilaçlar tiroit hormonunun üretimini azaltarak vücuttaki miktarını düzenlemeye yardımcı olur. Propiltiourasil ve metimazol adlı ilaçlar bu grupta yer almaktadır. Bu tür ilaçların etkisi geçici olduğu için Graves hastalığında kalıcı bir iyileşme sağlamaz. Ayrıca bazı yan etkileri de bulunduğu için doktor tarafından reçete edilmediği sürece kullanılmaması önerilir.
Radyoaktif İyot Tedavisi
Bu uygulamada hastaya ağız yoluyla radyoaktif iyot verilerek tiroit bezi tahrip edilmektedir. Bu sayede tiroit bezinin çalışması yavaşlayarak üretilen hormon miktarı azaltılmaktadır. Tedavi sürecinde tanı aşamasında verilen iyoda göre daha fazla miktarda iyot kullanılmaktadır. Radyoaktif iyot tedavisi tiroit önleyici ilaçların yetersiz kaldığı durumlarda ve cerrahi operasyon yapılamayan hastalarda uygulanan bir yöntemdir.
Ameliyat
Antitiroit ilaçların yan etkilerini tolere edemeyen kişilere, oftalmopatisi olanlara, yakın zamanda gebelik düşünenlere ve yaşı genç olan bireylere cerrahi operasyon uygulanabilmektedir. Bunun yanında tiroit bezinin kontrolsüz bir şekilde büyüyerek çevresindeki dokulara zarar vermeye başladığı vakalarda da doktorlar ameliyat yapabilmektedir. Graves hastalığının tedavsinde ameliyata başlamadan önce hastanın tiroid hormonlarının seviyesini düşürmek amacıyla ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Hormon seviyesine, tiroit bezinin yapısına ve oluşan semptomlara göre tiroit bezinin bir bölümü ya da tamamı alınabilmektedir. Ameliyattan sonra hastanın tiroit hormonunun seviyesi belirli aralıklarla kontrol edilerek eksiklik olması durumunda vücuda tiroit hormonu verilebilmektedir. Ayrıca cerrahi operasyonun ardından kanama ve ses kısıklığı gibi bazı yan etkiler de oluşabilmektedir.
Graves Hastalığına İyi Gelen Bitkisel Uygulamalar
Graves hastalığına ne iyi gelir? Bitkisel tedavi yöntemleri tiroit bezinin çalışmasını düzenleyerek Graves hastalığının önlenmesine yardımcı olabilmektedir. Ancak ilaç kullanımı ya da çeşitli hastalıklar nedeniyle bazı yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca şifalı bitkilerin kullanımı bazı hassas bünyelerde alerjik reaksiyonlara neden olabileceği için herhangi bir sorun yaşamamak adına bitkisel tedavi yöntemlerini uygulamadan önce doktorunuza danışmanız gerekir.
Melisa Çayı
Genellikle stres önleyici ve uyku düzenleyici özelliğiyle bilinen melisa çayı yükselen tiroit seviyesini düşürmek konusunda da oldukça etkili bir çaydır. Bir bardak kaynar suyun içerisine 1 tutam kurutulmuş melisa otu atın ve yaklaşık 5 dakika demlendikten sonra tüketin.
Mayasıl Otu
Mayasıl otunun içerisinde bulunan faydalı asitler tiroit bezinin fonksiyonlarını düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Tedavi sürecine katkı sağlamak amacıyla sabah, öğlen ve akşam olmak üzere günde 3 kez bir çay kaşığı kadar tüketilebilir.
Buhur Yağı
Tiroit hormonlarının kandaki seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olan bitkisel ürünlerden birisi de buhur yağıdır. Yüksek tiroit problemini gidermek amacıyla her gün düzenli olarak 2 damla buhur yağını ağız üzerine damlatılabilir.
Mırra Yağı
Mırra bitkisinin özünden elde edilen bitkisel yağ vücuttaki stresi azaltarak tiroit bezinin düzgün bir şekilde çalışmasını sağlar. Her gün tiroit bezinin bulunduğu bölgeye 3 damla mırra yağı damlatılarak masaj yapılması Graves hastalığı için faydalı olmaktadır.