Diyabet, ülkemizde ve hatta dünyada giderek daha fazla insanı etkiliyor. Bu, tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Öte yandan tedaviyi takip eden ve doktor tavsiyesine uyan hastalar; çok sağlıklı bir yaşam sürebilirler. Bununla birlikte, diyabet uygun şekilde tedavi edilmezse, kan şekeri kontrolü yeterince kontrol edilmezse ciddi sorunlara neden olabilir.
Yüksek Şekeri Ne Düşürür? Evde Şekeri Düşürmenin Yolları Neler?
Yüksek kan şekeri seviyelerinin düşürülmesi ve kan şekeri seviyelerinin belirli bir aralıkta tutulması diyabet tedavisinin temelidir. Şeker hastalığını tedavi etmenin çeşitli haplar ve insülin enjeksiyonları gibi birçok yolu vardır. Doktorlar, hastanın diyabet derecesini ve hastanın genel durumunu göz önünde bulundurmalı; en uygun tedaviyi belirlemelidir. Tedavi, diyabetin kontrolünde ve hastalığın neden olabileceği komplikasyonların engellenmesi için gereklidir. Tedaviye ek olarak evde kullanılabilecek bazı basit yöntemler de etkili bir şekilde kan şekerini düşürebilir.
Egzersiz yapın:
Düzenli egzersiz, ideal kiloyu korumak ve vücudun insüline olan duyarlılığını artırabilmek için önemlidir. Özellikle de tip II diyabet hastalarında; insan hücreleri, kan şekerini düşürücü etkiye sahip olan insülin hormonuna dirençlidir. Bu nedenle insülin bu hücreler üzerinde yeterli etki yapamaz. Sonuç olarak glikoz (kan şekeri) kandan insüline dirençli hücrelere geçemez ve kan şekeri yükselir.
Düzenli egzersiz, vücut hücrelerinin insüline daha fazla yanıt vermesini sağlar. Ayrıca egzersizde kullanılan kaslar enerji kaynağı olarak glikozdan tüketim sağladığı için kan şekeri büyük oranda düşürülür. Hipoglisemi gerekmesine rağmen kan şekeri düzeylerinde aşırı azalma ciddi sorunlara neden olabilir. Bu nedenle egzersiz öncesi ve sonra kan şekerinin kontrol altında olması ve etkilerin gözlenmesi önerilir. Hastanın yaşına ve genel durumuna göre uygun egzersizi belirlemek için bir uzmana danışmak faydalı olabilir. Genel olarak yüzme, bisiklete binme, tempolu yürüyüş, halter ve diğer aktiviteler; önerilen egzersizler arasındadır.
Karbonhidrat tüketimini kontrol altında tutun:
Karbonhidratlar vücutta kullanılan ana enerjidir. Doğal veya suni gıdalardaki şeker, nişasta, lif ve diğer maddeler; karbonhidrat oluşturur. Karbonhidratlar vücut tarafından sindirime uğradığında, başta glikoz olmak üzere çeşitli moleküller haline gelirler. İnsülin, insan vücudunda glikoz kullanımı ve depolanması gibi işlemlerden sorumlu bir hormondur.
Dengeli bir diyet, belirli miktarda karbonhidrat gerektirir. Ancak aşırı karbonhidrat alımı insülin ve kan şekeri arasındaki dengeyi bozabilir. Kan şekerinin yükselmesine neden olur. Bu nedenle şeker hastaları çok fazla karbonhidrat tüketmekten kaçınmalıdır. Yüksek karbonhidrat içeriği bulunan gıdalar:
- Ekmek, makarna, mısır
- Patates gibi nişastalı sebzeler
- Süt
- Dut ve böğürtlen dışındaki meyveler
- Şekerli, gazlı, alkollü içecekler
- Tatlılar, dondurma, kekler
- Hamur işleri ve benzeri yiyecekler
Diyabet hastaları bu yiyeceklerden olabildiğince uzak durmalıdır.
Lifli gıdaları tercih edin:
Lifli yiyecekler yemek karbonhidratların sindirimini ve şekerin emilimini yavaşlatmaya yardımcı olur. Bu şekilde kan şekeri daha yavaş yükselir. Lif; çözünür ve çözünmez olmak üzere iki alt gruba ayrılır. Her iki yeme türü de faydalı olsa da çözünür lif içeren besinler kan şekerini kontrol altına almada ve düşürmede daha etkilidir. Çözünür lif bakımından zengin besinler:
- Brüksel lahanası
- Avokado
- Armut
- Brokoli
- Şeftali
- Kayısı
- Elma
- Turp
- Keten tohumu
- Arpa
Bu yiyeceklerden daha fazlasını diyetinize dahil etmek kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur. Lif bakımından zengin meyveler yerken şeker içeriğini de göz önünde bulundurmalısınız. Bu meyveleri yemek istiyorsanız az miktarda yemelisiniz. Kadınların günde 25 gram, erkeklerin ise 38 gram life ihtiyacı vardır.
Bol sıvı tüketin:
Her gün yeterli miktarda sıvı alımı kan şekerini sağlıklı bir aralıkta tutmaya yardımcı olur. Sıvı tüketimi böbrekler tarafından atılan idrar miktarını artırarak kandaki fazla şekerin vücuttan atılmasını sağlar. Sıvı tüketiminde dikkat edilmesi gereken bir husus, şekerli içeceklerden kaçınmaktır. İnsan vücudunun sıvı ihtiyacı; su ve soda gibi içeceklerden karşılanmasında fayda vardır.
Porsiyon kontrolü yapın:
Porsiyon kontrolü, kalori kısıtlaması ve kilo kontrolü açısından çok faydalı bir yöntemdir. İdeal vücut ağırlığının korunması, diyabetin gelişmesini önlemek ve diyabetik hastalara hastalık kontrolü sağlamak için önemlidir. Ayrıca bu parçaların azaltılması, yemek sırasında kan şekeri seviyesinin ani yükselmesini engelleyebilir. Kısmi kontrolde olası etkili yöntemler:
- Porsiyonları tartın
- Servis için daha küçük tabaklar kullanın
- Halka açık açık büfelerden kaçının
- Besin değeri tablosunu okuyarak ambalajlı ürün tüketin
- Yemek günlüğü tutun
- Yavaş yemeyi tercih edin
Düşük glisemik indeksi olan besleyici yiyecekler yiyin:
Glisemik indeks, ne kadar gıdanın kan şekerinde artışa neden olduğunu gösteren bir değerdir. Besinler; glisemik indeks düşük, orta ve yüksek olmak üzere ikiye ayrılır. Düşük glisemik indeksi olan yiyecekler kan şekerinde küçük bir artışa neden olurken, yüksek glisemik indeksi olan yiyecekler kan şekerini önemli ölçüde artıracaktır. Şeker hastaları, kan şekerini istenen seviyede tutmaya yardımcı olması için düşük glisemik indeksi olan yiyecekleri tercih etmektedir. Düşük glisemik indeksi olan düşük ila orta büyüklükteki yiyecekler:
- Bulgur
- Yoğurt ve ayran
- Yulaf
- Fasulye
- Balık ürünleri
- Nişastalı olmayan sebzeler
- Kepekli makarna
Şekeri düzenli olarak takip edin:
Şeker hastaları için düzenli olarak kan şekerinin ölçülmesi önerilir. Özellikle yeni bir ilaca başlarken veya diyet değiştirirken kan şekeri izlenmelidir. Kan şekerinin yükselip düşmesine dikkat etmek de faydalı olacaktır. Bu sayede hasta; yeni ilacın veya diyetin etkisini belirli bir şekilde görebilir. Bu değerlerden yola çıkarak; hangi besinlerin kan şekerini artırabileceği, hangi öğün aralığının kan şekeri kontrolü için daha faydalı olduğu gibi sorulara cevap bulabilir. Ayrıca bu değerler doktorlara şeker kontrolü sırasında oldukça faydalı bilgiler sağlamaktadır.
Stres yönetimini öğrenin:
Stres, doğrudan kan şekeriyle ilgili bir hastalıktır. Stres sırasında vücutta salgılanan glukagon ve kortizol gibi hormonlar; kan şekerinin yükselmesine neden olur. Bu nedenle, stresle başa çıkmak ve stres düzeyini azaltmak kan şekerini kontrol etmeye yardımcı olabilir. Stresle başa çıkmanızı kolaylaştırmanın birçok farklı yolu vardır. Bir kişi için en uygun gevşeme yöntemini belirlemek ve uygulamak şekeri azaltmaya yardımcı olabilir.
İyi uyku uyuyun:
Kaliteli ve yeterli uyku süresi sağlık için çok önemlidir. Bazı durumlarda vücut, kesintili uyku düzeni, kötü uyku kalitesi ve uykusuzluk gibi birçok değişikliğe uğrar. Bunlar arasında; azalmış insülin duyarlılığı, iştah artışı ve kilo alma gibi durumlar vardır. Ayrıca uyku eksikliği vücutta kortizol salınımına neden olur ve bu da kan şekerini artırır. Tüm bu durumlardan kaçınmak için yeterli gece uykusu sağlanmalıdır.
Kiloyu kontrol edin:
İdeal kiloya ulaşmak, diyabeti önlemede çok etkilidir. Giderek yaygınlaşan diyabetle başa çıkmak için kilo kontrolü sağlayın; bu hastalığı önlemenin en önemli yollarından biridir. Diyabet teşhisi konulan hastalarda kilo kontrolü, diyabetin neden olabileceği diğer hastalıkların önlenmesinde rol oynayabilir. Özellikle bel çevresi; şeker hastalığı ve kalp hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarının önemli bir göstergesi olabilmektedir. Kadınların bel çevresi 80 cm’den ve erkeklerin bel çevresi 92 cm’den büyükse; bu hastalıkların riskinin arttığını gösterir. Kişiyi yaşına bağlı olarak olması gereken kilo aralığında tutmak ve bel çevresini tehlikeli değerin altında tutmak için uygulanmalıdır. Bu uygulamalar aynı zamanda kan şekerinin istenilen seviyede tutulmasına yardımcı olur.
Kan şekerinizi kontrol altında tutabilmek için iyi donanımlı bir sağlık merkezinden yardım başvurusu sizin için en iyi tedavi yöntemi, sağlık durumunuza uygun egzersiz planı, beslenme planı gibi sorunların çözülmesine yardımcı olacaktır. Dengeli bir diyet hazırlamayı ertelemeyin.