28 Mart 2024 Perşembe
Ana SayfaSağlıkHastalıkPlörezi nedir? Plörezi belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Plörezi nedir? Plörezi belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Plevranın iltihaplanması esas olarak ciddi akciğer hastalıklarında görülür. İlk belirtiler genellikle keskin göğüs ağrısı ve nefes darlığıdır. Plörezinin semptomları, nedenleri ve tedavisi hakkında bilmeniz gereken her şey haberimizde.

Doktorlar bu hastalığı plörezi olarak adlandırır. Bu terim Latince plevra kelimesinden türetilmiştir. Plevra iki katmandan oluşur. Adından da anlaşılacağı gibi plörezi neredeyse her zaman plevrayı etkiler.

Plevra göğsü kaplar ve kaburgalarla sınırlar. Akciğer plevrası, akciğerleri örten plevranın iç kısmıdır. Hastalıkta plevra akciğerlerin kenarında birbirine kaynaşmıştır. Derilerin arasında plevral boşluk denilen sıvıyla dolu küçük bir boşluk bulunur.

Bir kural olarak plörezi, tüberküloz veya zatürre gibi akciğer hastalıklarının bir sonucu olarak ortaya çıkar (nedenler kısmında daha detaylı açıklayacağız). Plörezi başlangıcı genellikle nefes aldığınızda kötüleşen göğüs ağrısı olarak fark edilir. Nefes darlığı da plörezi belirtisi olabilir. Genellikle sadece bir akciğer plöreziden etkilenir ve ağrı tek taraflıdır.

Kuru ve Nemli Plörezi

Doktorlar iki tür plörezi arasında ayrım yapar: kuru plörezi ve ıslak plörezi. Kuru form (plörezi sicca) genellikle ıslak forma (plörezi eksüdsativa) dönüşür. Ancak günümüzde, sınıflandırma artık çok katı bir şekilde yapılmamaktadır, çünkü minimum miktarda nem neredeyse her zaman ultrasonda, kuru plörezide bile görülebilmektedir. İki form arasındaki temel fark:

  • Kuru plörezi ile plevral boşlukta ek sıvı oluşmaz. Burada deriler birbirine sürtünür ve şiddetli ağrıya neden olur.
  • Islak plörezi durumunda ise sözde bir plevral efüzyon vardır. Plevra ve akciğerler arasındaki boşlukta artan sıvı genellikle akciğerlere baskı yapar ve nefes almayı zorlaştırır (semptomlarda daha detaylı açıkladık). Plevral amfizemde plevral boşlukta irin bulunabilir.

Zamanında tespit edilirse, plörezi genellikle başarıyla tedavi edilebilir. Örneğin antibiyotikler, bakteriyel pnömoniye veya tüberküloza neden olan patojenlerle savaşır. Plevral efüzyonlar büyüklüklerine ve bulundukları yere bağlı olarak torasik drenaj adı verilen bir drenajla boşaltılır.

Plörezi iltihabı veya nedensel durumlar, hastalıklar da özellikle zayıflamış hastalarda ve bebeklerde ölüme neden olabilir.

Plörezi Görülme Sıklığı Nedir?

Plörezi sıklığı konusunda kesin rakamlar yoktur. Bununla birlikte, plörezinin nadir olmadığı varsayılabilir.

Akciğer Hastalıklarıyla Savaş (AHS) bilgi servisine göre, sadece Türkiye’de her yıl 500.000 kadar insan zatürreye yakalanıyor. Yarısından fazlası tedavi için hastaneye kaldırılıyor. Pnömoni nedeniyle hastaneye kaldırılan bu kişilerin yüzde 50’sinin de neredeyse her zaman ıslak plörezi gibi plörezi geliştirdiği tahmin edilmektedir.

Özellikle yaşamın ilk yılındaki bebekler ve 65 yaşından sonraki kişiler etkilenir.

Plörezi Belirtileri Neler?

Kuru plörezi belirtileri

Kuru plörezi durumunda, plevra genellikle iltihaplıdır. İki plevra arasındaki sürtünme, nefes aldığınızda özellikle daha kötü olan şiddetli bıçaklı göğüs ağrısına neden olur. Bunun basit bir nedeni var: Akciğerler genişlediğinde, plevra diğer plevraya doğru bastırılır. Baskı ağrıyı artırır. Çoğu durumda, iltihapta yalnızca bir akciğer yer aldığı için ağrı tek taraflıdır. Bazen göğüs ağrısı omuza doğru yayılır. Ağrı genellikle güçlü, kuru bir öksürük ile şiddetlenir.

Kuru plörezinin dışarıdan algılanabilen tipik bir semptomu, ağrıyı hafifletmesi beklenen – çoğunlukla tek taraflı – sığ solunumdur. Bu nefes alma bazen göze çarpan rahatlama duruşlarına yol açar.

Göğsü dinlerken, plevra katmanlarının ağrılı sürtünmesi bile duyulabilir. Tıp uzmanları bu kuru plörezi semptomunu deri sürtünmesi veya kartopu sürtünmesi olarak adlandırır. Bir stetoskopla oskültasyon (dinleme) sırasında, ses yeni ayakkabıların deri tabanlarının gıcırdamasına benzerken, diğerleri daha çok kartopuna sıkıştırılan karın çıtırtılarını anımsatır.

Islak plörezi belirtileri

Islak plörezinin (eksüdatif plörezi) karakteristik bir semptomu, sözde bir plevral efüzyondur. Bir plevral efüzyonla, plevra ile diğer plevra arasında yer alan boşluktaki sıvı miktarı az çok artar. Islak plörezinin semptomları öncelikle plevral efüzyonun büyüklüğüne ve yerine bağlıdır.

Küçük plevral efüzyonlar bazen belirgin semptomlara neden olmaz. Çünkü sıvı, plevra katmanlarının birbirine sürtünmemesini sağlar. Bu, kuru plörezide tipik olan ağrıyı önler.

Plevral efüzyon büyüdükçe, plevral boşluktaki sıvı akciğerlere o kadar fazla baskı yapar. Bu nefes almayı zorlaştırır çünkü etkilenen akciğerler daha az şişirilebilir.

Islak plörezinin işitilebilir semptomları, etkilenen akciğerde zayıf ve hatta hiç olmayan solunum sesleridir.

Altta yatan hastalıkların tetiklediği semptomlar

Tetikleyici altta yatan bir hastalık olmaksızın saf plörezi oldukça nadirdir. Bu nedenle, plörezi semptomları ve altta yatan hastalık karıştırılır.

Tipik pnömoni semptomları, örneğin ateş, titreme, öksürük ve genel olarak güçlü bir grip benzeri hastalık hissidir. Tüberküloz, bu semptomların yanı sıra belirgin yorgunluk ve halsizlik ile de ilişkilendirilebilir.

Plörezi Nedenleri Neler?

Plevranın iltihaplanmasına neredeyse sadece diğer hastalıklar neden olur. Şimdiye kadar plörezinin en yaygın nedeni pnömonidir. Özellikle bakteriyel pnömoniye neden olan patojenler plevraya yayılır.

Doktorlar bulaşıcı (bakteri, virüs veya mantarların neden olduğu) ile bulaşıcı olmayan plörezi (diğer nedenler) arasında ayrım yapar. Plörezinin diğer nadir nedenleri şunlardır:

  • Tüberküloz (Orta Avrupa’da neredeyse ortadan kalkmıştır ve bu nedenle nadirdir),
  • Plevral kanser: meme veya akciğer kanseri gibi kanserli ülserlerden metastazlar,
  • Bağ dokusu hastalıkları (kollajenozlar),
  • Pulmoner emboli veya pulmoner enfarktüs,
  • Üre zehirlenmesi (üremi),
  • Pankreas iltihabı,
  • Tahriş edici ilaçların plevral boşluğa uygulanması (damlatma),
  • Romatizmal hastalıklar,
  • Operasyonlar veya kazalar.

Doğrudan plörezinin çok nadir nedenleri arasında

  • Plevral mezotelyoma: plevral boşluktaki tümör (çoğunlukla asbestin neden olduğu),
  • Plevranın Coxsackie B virüsleri (Bornholm hastalığı) ile doğrudan enfeksiyonları.

Risk faktörleri

Pnömoni ve plörezi, risk faktörleri tarafından teşvik edilir. Bunlar her şeyden önce şunları içerir

  • Bu gibi hastalıklar bronş kanseri (akciğer kanseri), KOAH, diyabet ve bu şekilde yemek borusu hastalıkları reflü hastalığı, yemek borusu kanseri ya da yemek borusu çıkıntıları (özofagus divertikül),
  • Alkolün kötüye kullanımı veya bağımlılığı ve sigara içme gibi davranışlar, hastalıkları tetikleyen veya teşvik eden en önemli risk faktörleridir.

Plörezi Teşhisi Nasıl Konulur?

Plöreziden şüpheleniliyorsa, fiziksel tanı muayenesi nefes seslerini dinleyerek (oskültasyon) başlar. Kuru plörezinin tipik belirtileri, deri sürtünmesi gibi nefes alma sesleridir. Bununla birlikte, plevral efüzyonlu plörezi durumunda, etkilenen taraftaki solunum sesleri bazen çok az algılanır veya hiç algılanamaz.

Plörezi şüphesini doğrulamak veya plörezinin boyutunu belirlemek için genellikle konvansiyonel bir röntgen muayenesi yapılır. Büyük plevral efüzyonlar burada hemen hemen her zaman açıkça görülebilir. Sadece çok küçük veya gizli efüzyonlar bazen yalnızca ultrason muayenesi (sonografi) veya bilgisayarlı tomografi (BT) ile görünür hale getirilebilir. Görüntüleme prosedürleri ile doktor, herhangi bir tümörün veya tüberküloz gibi hastalıkların belirtilerini de belirleyebilir.

Plörezinin hedeflenen tedavisi için, patojeni kesin olarak belirlemek mantıklıdır (eğer bu zaten bilinmiyorsa). Sözde plevral ponksiyonla, sekresyon plevral boşluktan küçük bir iğne ile çıkarılabilir. Salgı daha sonra laboratuar tıbbı ile incelenir.

Nadir görülen istisnai durumlarda, bu incelemeler plörezi tanısını tam olarak doğrulamak veya nedenini açıkça belirlemek için yeterli değildir. Daha sonra endoskopik muayene (torakoskopi) sırasında göğsün içini incelemek gerekebilir.

Plörezi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Plörezinin tedavisi, hastalığın evresine (kuru veya ıslak), ayrıca altta yatan hastalığa ve etkilenen kişinin genel sağlığına bağlıdır.

Kuru plörezi tedavisi

Çoğu durumda kuru plörezi antibiyotiklerle tedavi edilir. İlaç tedavisi seçimi, altta yatan hastalığa ve patojenlerine bağlıdır. Bakteriyel pnömoni ve tüberküloz, penisilin, azitromisin, rifampisin ve streptomisin gibi ajanlara yanıt verir.

Nadir görülen viral plörezi formları, ilaçlarla nedensel olarak tedavi edilemez. Bu durumlarda tedavi, ağrı kesiciler, öksürük kesici veya ateş düşürücü ajanlarla semptomların giderilmesi ve aksi takdirde kendi kendine iyileşme sürecini beklemekle sınırlıdır.

Islak plörezi tedavisi

Nemli plörezi tedavisinin odak noktası plevral efüzyondur. Tetikleyen hastalık (genellikle pnömoni) ilaçla tedavi edilirse vücut genellikle küçük plevral efüzyonları kendi kendine parçalar.

Daha büyük plevral alçıları çıkarmak için genellikle göğüs dreni olarak bilinen şey kullanılır. Plevral boşluğa bazen lokal anestezi ile küçük bir tüp yerleştirilir. Bu genellikle kaburgaların yanında veya arkasında olur. Plevral efüzyon, tüp aracılığıyla emilebilir. Bazen bu işlem sırasında plevral boşluk sulanır. Salin solüsyonundan yapılan durulama solüsyonu antibiyotikler içerebilir ve bunlar daha sonra etki alanına ulaşabilir.

Tekrarlayan plevral efüzyon durumunda, kalıcı plevral kateter olarak adlandırılan bir göğüs dreni yerleştirilebilir.

Plörezi Hastalığı Önleme

Pnömoni, plörezinin önde gelen nedenidir. Pnömokok tipi bakteriler, pnömoninin en yaygın nedenidir. Ve pnömokoklara karşı aşı olabilirsiniz. Pnömokok aşısı, pnömoni riskini yüzde 90’dan fazla azaltır. Daimi Aşılama Komisyonu (STIKO), tüm çocukların (yaşamın 2. ayından itibaren) yanı sıra 60 yaşın üzerindeki yetişkinler için solunum yolu, kardiyovasküler sistem ve metabolizma hastalıklarına yönelik aşı yapılmasını önermektedir.

Exit mobile version