Günümüzde en sık rastlanan psikolojik sorunların başında gelen panik atak, şiddetli kaygı durumlarında, yaşamı etkileyen ölüm, hastalık gibi stresli olaylarda kaygının şiddetli boyuta ulaşmasıyla gelişen bir rahatsızlıktır. Yapılan araştırmalar her 10 kişiden birinin hayatının belli bir döneminde panik atak geçirdiği varsayılmaktadır. Hastalığın oldukça sık rastlanmasının sebepleri arasında günümüz teknoloji çağında bireyselliğin sosyalleşmenin yerini alması ve bu bağlamda bireylerin stresle başa çıkabilme kapasitelerinin azalması gösterilebilir.
Panik Atak Neden Oluşur?
Panik atak tedavisi için panik atak neden oluşur sorusuna cevap aramak gerekir. Endişe, korku, kaygı, sıkıntı duygularının yoğunlukla yaşandığı ve ataklar halinde kendini gösteren panik atağın ortaya çıkmasında aşırı stresin rolü başta olmak üzere, bireyin başından geçen travmatik bir olay (yakınının kaybı, hastalık vb) ve biyolojik yatkınlık da tetikleyici bir rol oynar.
Panik Atak ve Kalıtımın Rolü
Hastalığın görüldüğü bireylerde genetik yatkınlığın rol oynadığı saptanmıştır. Hastalığın başlıca belirtileri arasında kalbin sık ve patlayacak gibi atması, terleme, titreme, nefes almada güçlük, bulantı, karın ağrısı, göğüs sıkışması, ölüm korkusu sayılabilir. Panik atağın başlıca sebepleri genetik ve biyolojik yatkınlık, bedensel durumların yanlış bir şekilde yorumlanması, stres, travma gibi hazırlayıcı ve tetikleyici nedenlerin varlığıdır. Hastalık kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görülmektedir.
Panik Atak Evreleri Neler?
Gerekli önlemler alınmadığında ve tedavi edilmediğinde tekrarlayan bir rahatsızlık olan panik atak hastalığında farklı evreler vardır. Sıralamak gerekirse; ilk atak, atakların tekrarlaması, yeni bir atağın geleceğine dair sürekli tetikte olma, ataklardan duyulan yoğun endişe ve korku, davranışların zamanla değişmesi ve kişinin kendini yalnızken güvende hissedememesi (agorafobi) başlıca evrelerdir.
Biyolojik Yatkınlığın Önemi
Biyolojik yatkınlık bu hastalıkta önem arz eder. Panik atak hastalığıyla benzer belirtilerin görüldüğü kimi durumlar vardır ve bu rahatsızlıklar hastalığın görülme sıklığını arttırır. Tiroidi hastalığı, kan şekeri düşmesi, kansızlık, kalpte ritim bozukluğu, astım ve solumun yolu hastalıkları, menopoz belirtileri, kimi ilaçların yoğun alınması ve aşırı kafein tüketimi bunlar arasında yer alır.
Panik Atak Tedavisinde Psikoterapinin Önemi
Yaşanılan atakların derecesi ve sıklığına göre kişinin sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyen bir hastalık olan panik atağın nedenlerine yönelik yapılan araştırmalar hastalığın ekseriyetle biyolojik nedenlerden kaynaklandığını ortaya koysa da hastalığın tekrarlamasında kişinin yaşadığı stres ve bu bağlamda psikolojinin rolü yadsınamaz. Bu nedenle panik atak tedavisi olarak hem ilaç hem de çeşitli psikanaliz yöntemleri kullanılır. Özellikle panik atağın tedavisinde bilişsel davranışçı terapilerin daha iyileştirici bir rol oynadığı yapılan araştırmalarda kanıtlanmıştır. Bu anlamda panik atak teşhisi konmuş bireylerin hastalığın yarattığı yoğun endişe, korku ve kaygı durumlarıyla daha kolay başa çıkması ve hastalığın sosyal hayatlarını daha az kısıtlaması için profesyonel yardım alması önerilir.