Lenfödem hastalığı son yıllarda artışı gözlenen hastalıklardan biridir. Özellikle bacak ve kollarda bulunan şişliklerle hastayı rahatsız eder. Günlük yaşam kalitesini düşürür ve estetik görüntüyü bozar. Tanı koyulduğu andan itibaren tedavisi gecikmeden başlaması gerekir. Aksi halde ciddi hastalıkların oluşumuna izin verir.
Lenfödem Nedir?
Lenfödem nedir diye merak edenler, cilt altı dokularının normal düzenini engelleyen ve lenf ismi verilen sıvıların birikmesi yanıtına ulaşır. Lenflerin vücuttaki görevi bakteri ve yabancı maddeleri dokulardan uzaklaştırmaktır. Daha açık bir tanımla vücuttaki hücreleri saran sıvılara lenf denir. Lenf sıvısı normal akışını tamamladıktan sonra kana döner. Lenfatik sistemin bir parçası olan lenf ve lenf düğümlerinin şekilleri küçük fasulye tanelerine benzer. Lenfödem hastalığı kol veya bacaklarda şişkinlik olarak görülse de bazı hastalarda ikisi birden görülebilir. Hastalığın iki türü bulunur.
Birincil Lenfödem:
Birincil lenfödem hastalığında lenf damarları kalıtsal olarak bozuktur. Aile öyküsünde lenfödem hastalığı varsa diğer üyelerde de olma olasılığı yüksektir.
İkincil Lenfödem:
Normal düzeninde işleyen lenf ve lenf düğümleri bir nedene bağlı olarak hasar alıp, tıkanır. Bu nedenlerden en yaygını radyasyon tedavisi, meme kanseri ve diğer kanser hastalıklarıdır.
Lenfödem Hastalığına Ne Sebep Olur?
Fil hastalığı birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkar. Bunların neler olduğunu inceleyelim.
Cerrahi Kesikler:
Cerrahi operasyon sırasında lenfatik sistem hasar görebilir. Bazen operasyon sonrası bazen ise uzun yıllar sonra ortaya çıkar. Meme kanseri ameliyatı olan kadınlarda daha sık rastlanır.
Doğum:
Gebeliğin son 3 ayı ile doğumdan sonra görülen lenf bezi şişliklerdir. Genellikle bacak ve ayaklarda sıvı birikimi olur.
Kanser:
Lenf düğümlerine yayılan tüm kanser türleri dolaşımı tıkamaya yol açar.
Yaş Faktörü:
36 yaş ve üstü hastalarda çeşitli hastalıkların komplikasyonlarına bağlı olarak görülür.
Diğer Nedenler:
- Radyasyon terapisi gören hastalar
- Travma geçirenler
- Böceklerin neden olduğu enfeksiyonlar
- Mantar rahatsızlıkları
- Birincil ve ikincil lenfödemler
Lenfödem Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Lenfödem yani fil hastalığının en önemli belirtisi kol veya bacaklardaki şişliklerdir. Bu nedenle hasta kıyafet giyme ve aksesuar takma gibi sorunlar yaşar. El ve ayak parmakları da şişer ve ağrır. Tedavi için geç kalan hastalarda şişlik kalıcı olabilir. Diğer belirtiler şunlardır:
- Ciltten sıvı sızması
- Ağır ve hantallık hissi
- Derinin formunda kalınlaşma
- Hareket edememe
- Ateş, ağrı ve kızarıklık
- Ciltte deri döküntüsü ve kaşıntı
- Aşırı terleme
Lenfödem Tanısı Nasıl Konulur?
Lenfödem tanısı için Dâhiliye ve Nefroloji polikliniklerine gidilir. Uzman doktor hastanın tıbbi geçmişini dinleyerek, fiziki muayene eder. Ailede kalıtsal bir ödem var mı? Kan pıhtılaşması sorunu yaşadınız mı? Bir cerrahi operasyon geçirdiniz mi? Radyasyon tedavisi aldınız mı? Yakın zamanda bir enfeksiyon geçirdiniz mi gibi sorular sorulur. Ardından şiş olan bölgeye bastırılır. Lenfödemi olan hastalarda deriye basınç uygulandığında çukurlaşma olmaz. Ateş, kızarıklık ve kaşıntı gibi semptomlara bakılıp, tetkikler yapılır. Bunlar; kan sayımı, ultrason ve bilgisayarlı tomografidir.
Fil Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Fil hastalığı nasıl tedavi edilir diye soranlar net bir cevap bulamaz. Netleşmiş bir tedavisi yoktur. Uygulanan tedaviler sıvı birikimini azaltıp, şişlikleri önlemeye yöneliktir. Böylelikle sıvı akışı sağlanır ve diğer rahatsızlıkların oluşumuna engel olunur.
Lenfödem tedavileri hastalığı ortadan kaldırmaz, ama şikâyetleri azaltır. Tedavi sürecinde cildiye uzmanından yardım alınır. Tedaviye ilişkin yöntemleri inceleyelim.
Bandaj Kullanımı
Lenfödem hastalarına lenf akışını düzenleyecek, vücudu saran bandajlar önerilir. Medikal olan bu bandajlar gövde kısmı daha gevşek diğer bölgeler daha sıkı olarak sarması önerilir.
Elastik Çoraplar
Elastik çoraplar şiş olan bacakları saracak şekilde günlük olarak giyilir.
Masaj Terapisi
Fil hastalarında lenf düğümlerini açmak için uzman birinden masaj yapılması önerilir.
Egzersiz
Fil hastalığında hastalar ağırlaşır ve hareket kabiliyetlerini zamanla kaybeder. Bunu önlemek için doktorun önerdiği egzersizler yapılır.