Ana SayfaKoronavirüsCovid-19 virüsü salgınında sık kullanılan kelimelerle ilgili sözlük hazırlandı

Covid-19 virüsü salgınında sık kullanılan kelimelerle ilgili sözlük hazırlandı

Bütün dünyayı etkileyen Covid-19 virüsü salgınında günlük yaşam içerisinde çok sık kullanılan veya duyulan kelimelerle ilgili Sağlık Bakanlığı tarafından bir sözlük hazırlandı.

Covid-19 virüsü salgın sürecinde normalde yabancısı olduğumuz birçok tıbbi terimi o kadar çok duyuyor ve kullanıyoruz ki bu tıbbi terimler adeta hayatımızın bir parçası oldu. Bu durumu dikkate alan Sağlık Bakanlığı yetkilileri tarafından vatandaşların bu tıbbi terimleri en iyi şekilde anlayarak doğru kullanması için salgın sürecinde en fazla kullanılan tıbbi kelimeleri bir araya toplayan bir Covid-19 sözlüğü hazırlandı.

Söz konusu Covid-19 sözlüğüne ulaşmak için Sağlık Bakanlığı’nın Covid-19 virüsü ile ilgili bilgilendirmeleri yaptığı web sayfasına girmek gerekiyor. Sözlükte antikor, filyasyon, izolasyon, entübasyon, asemptomatik kişi vb. 80 tıbbi terim ve anlamı yer alıyor.

Sağlık Bakanlığı yetkilileri tarafından hazırlanan Covid-19 sözlüğünde Covid-19 virüsünün neden olduğu enfeksiyon, “2019 Aralık ayı içerisinde ilk olarak Çin’deki Vuhan kentinde görülen ve enfekte olduğu insanlarda öksürük, ateş, nefes darlığı gibi belirtiler gösteren hastalık” şeklinde tanımlandı.

Sözlükte Yer Verilen Bazı Tıbbi Terimler ve Anlamları

Antijen: Vücuda enfekte olduğunda ya da aşılama yoluyla enfekte edildiğinde bağışıklık reaksiyonlarını harekete geçiren molekül.

Antikor: İnsanın vücuduna enfekte olan antijene cevap olarak bağışıklık sisteminin ürettiği madde. Bu maddeye immünglobulin adı da verilmektedir.

Asemptomatik Kişi: Hasta olsa da hastalık belirtileri görülmeyen insan.

Bağışıklık: Belirli bir hastalığa karşı vücudun geliştirmiş olduğu dirençtir. Bu direnç immünite olarak adlandırılır. Enfeksiyonlarla mücadele etmek için vücudun dirençli olmasını sağlayan molekül, hücre ve dokular topluluğuna ‘bağışıklık sistemi’ adı verilmektedir.

Birincil Vaka: Herhangi bir hastalığı toplumda yayan ilk vakaya verilen addır. İndeks vaka olarak da adlandırılır. İlk vakaya temas ettikten sonra ya da vakayla ilişkili olduğu için hastalananlara ise ikincil vaka adı verilmektedir.

Cov/Coronavirüs/Koronavirüs: Tek zincirli RNA’sı olan, zarflı, yüzey kısmında protein çıkıntıları bulunan büyük virüs ailesine verilen addır.

Covid/Kovid-19: İlk defa Çin’in Vuhan kentinde 2019 Aralık ayı içerisinde görülen, enfekte olduğu vakalarda nefes darlığı, ateş ve öksürük belirtileri ile kendisini gösteren hastalık. Yeni Tip Koronavirüs Hastalığı.

Damlacık Yoluyla Bulaşma: Hapşırma, öksürme ya da konuşma esnasında etrafa saçılan ve patojen etkenlere sahip vücut sıvılarının yani damlacıkların hasta olan vaka tarafından etrafında bulunanlara ulaştırılmasıdır.

Ekstübe Etmek: Solunum yetmezliği olan vakalara özel cihazlar aracılığıyla solunum desteği sağlanması için takılan yapay solunum borusunu yani tüpü çıkarma işlemine denir. Entübasyon olarak adlandırılan işlemin sonlandırılmasıdır.

Endemi: Herhangi bir enfeksiyonun ya da hastalığın belirli bir bölgede ya da toplulukta sürekli olarak görülmesi halidir.

Enfekte Kişi: Enfeksiyona neden olan etkeni vücudunda taşıyan kişiye verilen addır.

Entübasyon: Solunum yetmezliği çeken vakalara özel cihazlar aracılığıyla solunum desteği sağlanması için nefes borusuna tüp yani yapay solunum borusu takılması işlemine verilen addır.

Fiziki Mesafe/Sosyal Mesafe: Damlacıklardan bulaşan enfeksiyona maruz kalmamak ya da enfeksiyonu başkasına bulaştırmamak için iki kişinin arasında olması gereken en az 1,5 metrelik mesafeye verilen addır.

İmmün: Bağışık

İzolasyon: Bulaşıcı bir hastalığın yayılmasına engel olmak için o hastalığı taşıyan insanların sağlıklı insanlardan arasından ayrılarak tecrit edilmesi işlemine denir.

Karantina: Bulaşıcı bir hastalığın yaygın olduğu bölgeden ya da yerden gelen kişi, mal, gemi ya da hayvanların geçici bir süreyle bir yerde gözlem altında tutulmasıdır.

Mortalite: Ölüm, ölümlülük anlamına gelir. Bu terim çoğu zaman tek kişi için değil, topluluk için kullanılmaktadır.

Mutasyon: Bir organizmanın ya da virüsün genetik materyalindeki kalıcı değişikliğe verilen addır.

Pandemi: Herhangi bir hastalık ya da enfeksiyonun ülkelerde, kıtalarda ve dünya genelinde yayılmasıdır.

PCR: Dizilimi belirli DNA ya da RNA kısımlarının çoğaltılmasıdır. Polimeraz zincir reaksiyonu olarak adlandırılır.

Pik/Zirve/Doruk: Bulaşıcı hastalığın yayılımında günlük vaka sayısının en yüksek değere ulaştığı noktadır. Vaka sayısının yanı sıra diğer parametreler içinde kullanılabilir.

Pnömoni: Akciğer dokusundaki iltihaplanma, zatürredir.

R0 Değeri: Ek vaka kaynaklı yeni vakaların sayısıdır. Hastalığın bulaşma katsayısıdır.

Saha İncelemesi/Filyasyon: Bulaşıcı bir hastalık ortaya çıktığında, hastalığı taşıyan vakanın temasta bulunduğu herkesin bulaşıcı hastalık açısından taranmasıdır.

Semptom: Vücudundaki olağan dışı bir hali ya da hastalığı belli eden, hasta açısından belirgin olan duruma, belirtiye verilen addır.

Süper Bulaştırıcı/Süper Yayıcı/Süper Taşıyıcı: Bir bulaşıcı hastalığı o hastalığa karşı duyarlılığı olan kişilere beklenenden çok daha fazla bulaştırarak hastalığı yayan enfekte kişiye verilen addır.

Ventilatör: Solunum sıkıntısı çekmekte olan hastaların nefes alıp vermesini yapay olarak gerçekleştirmesini sağlayan cihaza verilen addır.

Zoonoz: Hayvanlardan insanlara ya da insanlardan hayvanlara doğal yollardan bulaşan hastalıktır.

Exit mobile version