Hipertansiyonun tedavisinde tansiyonu yükselten etkenlerin bırakılması ve tansiyonu düşüren etkenlere karşı alışkanlık kazanılması çok önemlidir. Hipertansiyon tedavisinde ilaç kullanımı önemli alternatiflerden biri olsa da tansiyonun düşmesinde ilaçlar yetersiz kalıyorsa hastaya ilaç haricinde girişimsel tedaviler uygulanabilir.
Yaşam Tarzı Nasıl Olmalı?
- Hipertansiyon rahatsızlığında imkan varsa her gün yürüyüş, yüzme vb. orta şiddetteki egzersizler 30-60 dakika aralığında yapılmalıdır. Aşırı kilolu hipertansiyon hastalarının kilo vermeye çok özen vermesi gerekir.
- Hipertansiyon hastalarının uygulaması gereken en önemli diyet programı uzmanlar tarafından da tavsiye edilen DASH diyetidir. DASH diyetinin içerdiği besinler ise sebze, az yağ içeren süt ürünleri, taze meyve, balık, kabuklu yemişler, kümes hayvanları, çok az miktarda doymuş yağ, tatlı, şeker ve kırmızı ettir.
- Tuzun kısıtlanması olmazsa olmazdır.
- Somon, sardalye vb. yağlı balık, haftada iki defa tüketilmelidir.
- Sigara kesinlikle bırakılmalı, alkolde bırakılamıyorsa mümkün olduğunca kısıtlanmalıdır.
- Kaygı ve depresyonunuzu kontrol altına almayı başaramıyorsanız, psikolog veya psikiyatriste müracaat edin.
- Unutmayın ki yaşam tarzınızda yapacağınız değişiklikler, tansiyonun düşmesinde etken olacağı için daha düşük dozda ve eskiye nazaran daha az ilaç kullanırsınız.
İlaç Tedavisi Gerekli mi?
Hipertansiyon rahatsızlığında büyük tansiyon 140 mmHg, küçük tansiyon ise 90 mmHg üstündeyse, kalp kası kalınlaşıyorsa, böbrekler protein kaybediyorsa, gözdeki retina damarları bozulmuşsa, büyük damarların damar sertliği değişmişse derhal ilaca başlanmalıdır.
Şeker, kalp-damar hastaları, kronik böbrek yetmezliği rahatsızlığı olanlarda da büyük tansiyon 140 mmHg ve küçük tansiyon 90 mmHg üstünde seyrediyorsa ilaç kullanmak gereklidir.
Hiçbir rahatsızlığı olmayan insanlarda ise büyük tansiyon 160 mmHg ve küçük tansiyon 100 mmHg üstünde seyrediyorsa ilaca başlamak ihmal edilmemelidir.
İlaçlar Tansiyonu Nasıl Düşürür?
Hipertansiyonun tedavisi esnasında etkileri farklı olan ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlardan en fazla kullanılanları ise beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, ACE inhibitörleri ve ARB’dir.
Böbrek ve damarlarda yer alan sempatik sistem hormonlarının bilhassa da adrenalinin tansiyonu yükseltmesini engellemek için beta blokerler tercih edilir.
Damar düz kaslarındaki reseptörlerin bloke edilerek kalsiyumun damar büzücü etkisini asgariye indirmek için kalsiyum kanal blokerleri kullanılır.
Damar düz kaslarının çok kuvvetli bir şekilde büzülmesine neden olan anjiyotensin 2 hormonunun sentezini önleyerek ya da bloke altına alarak tansiyon yüksekliğinin önlenmesinde ACE inhibitörleri ve ARB kullanılır.
Böbreklerdeki fazla tuzun ve suyun dışarı atılarak tansiyonun düşürülmesinde ise diüretikler kullanılmaktadır.
Tansiyon İlaçlarından Kurtulmak Mümkün mü?
Evre 1 hipertansiyon rahatsızlığı olanlar, tansiyon değerlerini normale düşürmek için yaşam tarzında yapılan değişikliklere sıkıca bağlanmalıdır. Böylelikle alınan ilaçlardan kurtulma şansları olabilir. Ancak ilaç kullanmama kararını hastanın kendisi değil, kesinlikle bir hekim vermelidir.
Evre 2 ve üstü hipertansiyon rahatsızlığı olanlar ve Evre 1 hipertansiyon rahatsızlığının yanı sıra diyabet, kalp-damar, böbrek rahatsızlığı bulunanlar, ömür boyu hipertansiyon ilacını almalıdır.
Hipertansiyon ilaçlarının kullanımında en önemli husus hekimin tarif ettiği gibi ve düzenli olarak kullanmaya dikkat etmektir. Hipertansiyon hastalarının yılda asgari 2 defa kontrolden geçmesi gerekir. Özellikle böbrek ve karaciğerin işlevlerini kontrol etmek için kan ve idrar numuneleri alınarak gerekli tetkikler yapılmalıdır. Tansiyon değerleri normal seyrinde ise ve ilaçların yan etkilerinden ötürü hastanın bir şikayeti yoksa ilaçlarda herhangi bir değişiklik yapılmaz.
120/80 mmHg seviyesindeki tansiyon en idealidir. Bir insandaki normal tansiyon seviyesi ise büyük tansiyonda 120-129 mmHg aralığı, küçük tansiyonda ise 80-84 mmHg aralığıdır. Yüksek tansiyonda ise büyük tansiyon değerleri 130-139 mmHg aralığında, küçük tansiyon değerleri ise 85-89 mmHg aralığındadır. Evre 1 hipertansiyon rahatsızlığında büyük tansiyon değeri 140-159 mmHg aralığında, küçük tansiyon değeri ise 90-99 mmHg aralığındadır. Evre 2 hipertansiyon rahatsızlığında büyük tansiyon değeri 160-179 mmHg aralığında, küçük tansiyon değeri 100-109 mmHg aralığındadır. Evre 3 hipertansiyon rahatsızlığında ise büyük tansiyon 180 mmHg ve üstü, küçük tansiyon 110 mmHg ve üstüdür.
Hipertansiyon hastalarının sağlıklı bir yaşam sürmesi için yaşam tarzlarını tansiyon seviyesini düşürecek şekilde değiştirmeleri, beslenme alışkanlıklarını yine rahatsızlıklarına uygun şekilde değiştirmeleri, ilaçlarımı düzenli almaları ve doktor kontrollerini ihmal etmemeleri gerekir.