İsmini Aramice dilinden alan sumak kırmızı anlamına geliyor. Bitkinin kurutulmuş meyveleri tuzla ezilip karıştırarak bir baharat olarak kullanıldığı için hem beslenme özelliklerine hem de tıbbi değerlere sahiptir.
Tanenler, flavonoidler, antosiyaninler, organik asitler, flavonlar, proteinler, lif, uçucu yağlar, nitratlar ve nitritler gibi sumakın çeşitli kısımlarından besleyici ve tıbbi olarak önemli fito-kimyasal bileşenler tanımlanmıştır. Sumak ayrıca farklı sağlık sorunlarının tedavisinde faydalı olan ve çeşitli biyolojik süreçlere katkıda bulunan minerallere sahiptir. Bitki, baharat, çeşni, meze ve yüzyıllardır ekşime maddesi olarak kullanılmıştır.
Sumağın Sağlık İçin Faydaları
Keskin, limon benzeri lezzeti ve canlı kırmızı tonu ile sumak, her baharat dolabında en önemli yeri hak eden bir süperstar bileşendir. Bu güçlü baharat, yemeklere bir miktar lezzet ve renk eklemenin yanı sıra, geniş bir dizi avantajla da ilişkilendirilir. Polifenoller ve flavonoidlerin zengin içeriği sayesinde, diyetinize bir miktar sumak eklemek kolesterol seviyelerini düşürmeye, kan şekerini stabilize etmeye ve hatta kemik erimesini azaltmaya yardımcı olabilir. Aşağıda sumağın popüler sağlık yararlarından bazıları listelenmiştir.
1- Yaygın Solunum ve Sindirim Sorunlarını Hafifletir
Sumak bitkisi göğüs ve solunum problemlerini tedavi etmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Uzun süren öksürük, göğüs tıkanıklığı ve bronşit sorunlarını hafifletir. Bu faydaları bilimsel olarak çalıştığı kanıtlanmış güçlü uçucu yağlarından (timol, karvakrol, Borneo ve geraniol) kaynaklanmaktadır.
Popüler bitkisel bitkinin meyveleri de ateşi azaltabilir. Organik balla karıştırılarak tüketildiğinde, öksürüğe iyi gelmektedir. Sumak çeşitli yaygın sindirim sorunlarını tedavi edebilir. Bunlar kabızlık, düzensiz bağırsak hareketleri, asit reflü ve mide rahatsızlığını içerir. Güçlü bitki, lezzetli bir meze oluşturmak için soğanla da karıştırılabilir.
2- Sindirime yardımcı olur:
Sumak otu mide rahatsızlığı, asit reflü, kabızlık, ateşli semptomlar ve düzensiz bağırsak hareketleri gibi yaygın sindirim bozukluklarının tedavisinde yardımcıdır. Hem antimikrobiyal hem de antioksidan etkileri içerdiği varsayılmaktadır.
3- Kanserle savaşır:
Bazı çalışmalar sumak bitkisinin anti-kanser özelliklerine sahip olduğunu göstermiştir. Eğer sigara içiyorsanız, kemoterapi ve radyasyon terapisinin bir kombinasyonunu kullanarak akciğer kanseri gelişme riskinizi azaltabilirsiniz. Meme kanserinin tedavi sırasında sağlıklı hücreleri koruduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak, sumak, kanser kemoterapisi için umut verici bir kemoterapötik bitki olarak kabul edilmiştir.
4- Güçlü antioksidandır:
Sumak, sağlıklı hücrelere zarar veren kötü hücrelere karşı savaşan güçlü antioksidanlara sahiptir. Bilimsel bir araştırmaya göre, antioksidanlar kalp hastalıkları, erken yaşlanma, mide hastalıkları ve diğer birçok olumsuz olaydan sorumlu kötü hücrelere karşı savaşır.
5- Kadın sağlığına faydalıdır:
Sumak suyu, sumak çayı, sumak kabuğu geleneksel olarak kadın hastalıklarını tedavi etmek için kullanılır. Sumak aşırı vajinal akıntıda harici olarak uygulanır. Ayrıca anne sütünü de artırır. Östrojen gibi davranarak adet bozukluklarını, krampları, adet yanıklarını ve ağrıyı tedavi etmeye yardımcı olur.
6- Diyabet için faydalıdır:
Araştırmalar, sumak bitkisinin diyabet ve obezite tedavisinde etkili olduğunu göstermiştir. Laboratuvar sonuçlarına göre, çok güçlü bir antioksidan olan sumak, kolesterol ve kan şekeri düzeylerini azaltmaya yardımcı olur.
7- Antimikrobiyaldır:
Sumağın antimikrobiyal aktiviteleri olan doğal olarak oluşan bileşiklere sahip olduğu bilinmektedir. Araştırmalar, Salmonella bakterileri de dahil olmak üzere bir dizi patojene karşı faydalı olduğu bulunmuştur. İçinde bulunan zengin suda çözünür tanenler antimikrobiyal özellikleri açısından iyi sonuçlar vermiştir ve bu yararlar için ilkel zamanlardan beri kullanılmaktadır.
8- Kemik erimesi olasılığını azaltır:
Kemik kaybı veya osteoporoz, kemik kütlesi kaybının neden olduğu zayıf kemikler ile kırık riskine neden olur. Kemik kaybı riski yaşla birlikte giderek artmaktadır ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, 65 yaşın üzerindeki kadınların% 25’inin boyun ve bel omurgasında bu rahatsızlıktan muzdarip olduğunu tahmin etmektedir. Sumağın kemik sağlığı üzerindeki olası etkileri üzerine araştırmalar çok sınırlı olsa da, bir çalışma bazı umut verici sonuçlar ortaya çıkarmıştır.
9- Kas ağrılarını yatıştırır:
Kronik kas ağrınız varsa, baharat dolabınızdaki sumak sorunu tedavi etmeye yardımcı olabilir. Aslında, Mısır’daki Mansoura Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, sumak suyunun sağlıklı yetişkinlerde aerobik egzersiz sırasında kas ağrısını azaltmaya yardımcı olabileceğini ortaya koydu. Sumak zengin antioksidan içeriği sayesinde, iltihaplanma riskini azaltmaya yardımcı olabilir ve böylece ağrılarda rahatlatma sağlayabilir. 2009 yılında yapılan çalışmalar, inflamasyonun sadece çeşitli hastalıkların gelişimine neden olmadığını ve otoimmün hastalığın gelişiminde önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Hücre ölümü ve vücuttaki dokuların farklı alanlarda imhası, aynı zamanda şiddetli ağrılara neden olur.
10- Kalp sağlığını artırır:
Kalp, böbrek ve beyin hücresi dokusundaki omega-3 yağ asitleri ve dokosaheksaenoik asit konsantrasyonu kekik takviyesi ile arttırıldı. Kekiklerin beyin hücreleri üzerindeki etkilerini inceleyen diğer çalışmalar, çalışma altındaki sıçanların beyin gelişiminde önemli değişikliklere sahip olduğunu buldu. Bununla birlikte, sumağın beyin üzerinde olumlu etkileri olup olmadığını belirlemek için araştırmalar devam etmektedir.
Sumağın Geleneksel Kullanımları ve Faydaları
- Yaprakları ve tohumları, idrar söktürür, kanamayı durdurur ve tonik olarak kullanılır.
- Dizanteri, hemoptizi ve konjonktivit tedavisinde kullanılırlar.
- Tohumlar iştahı arttırmak için yemekten önce yenilir.
- Geleneksel olarak kullanılır ve lipit düşürücü etkiler için klinik olarak araştırılmaktadır.
- Toz hali ishal tedavisi için etkilidir.
- Bu bitki ishal, dizanteri, ülser, hemoroid, kanama, yara iyileşmesi, hematemez, hemoptizi, lökorra, boğaz ağrısı, oftalmi, konjonktivit, diürez, hayvan ısırıkları, zehir, ağrı ve karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılmıştır.
- Geleneksel tıp uygulayıcıları ayrıca kolesterolü azaltmak ve boğaz ağrısının tedavisinde sumak kullanmışlardır.
- Kabuğunun tozu dişleri temizlemek için etkilidir.
- Kabuk infüzyonu, viral göz enfeksiyonlarının başlangıcında faydalıdır.
- Meyvelerin kaynatılması ile elde edilen su karaciğer hastalığı, ishal ve üriner sistem bozukluklarının tedavisi için oral olarak hazırlanır ve uygulanır.
- Tohumlar yiyecek alınmadan önce tüketildiğinde açlığa neden olur.
Sumağın Mutfak Kullanımları
- Olgunlaşmamış meyveler kapari olarak kullanılır.
- Origanum syriacum ile karıştırılmış ezilmiş meyve, Orta Doğu’da kullanılan popüler bir baharat karışımı olan ‘Zatar’ın ana bileşenidir.
- Tohumu hardal gibi bir meze olarak kullanılır .
- Sumağın meyveleri salatalara veya ete limon tadı eklemek için Orta Doğu mutfağında baharat olarak kullanılan kırmızımsı mor bir toz haline getirilir.
- Olgunlaşmamış meyveler ve tohumlar da yenir.
Sumak Suyu Nasıl Hazırlanır?
Malzemeler:
- 1 çay bardağı kaynamış su
- 1 tatlı kaşığı sumak
Hazırlanışı:
Bir çay bardağı kaynamış suyun içerisine bir tatlı kaşığı sumağı ekleyin 5 dakika demlenmeye bırakın daha sonra süzerek içebilirsiniz. İsterseniz içerisine 1-2 damla kekik yağı damlatabilirsiniz.
Alerjik Reaksiyonlar
Sumak, kaju fıstığı ve mango ailesinden geldiğinden, sumak baharatını yemeden önce gerekirse bir doktora danışmalısınız, çünkü kaju ve mango alerjisi olanlar sumak tükettikten sonra muhtemelen benzer semptomlardan muzdarip olacaklardır.
