Normal baş ağrısından daha şiddetli ağrılara neden olan migren nörolojik problemlerden dolayı oluşan ciddi bir baş ağrısı türüdür. Genellikle ataklar halinde kendisini gösteren migren bayanlarda erkeklere oranla daha sık ortaya çıkan bir sağlık problemidir.
Uzmanlar bu kronik rahatsızlığın beyin damarlarındaki çap artışına bağlı olarak geliştiğini düşünmektedir. Başın herhangi bir noktasında orta ya da şiddetli derecede meydana ağrı kişinin günlük hayatını büyük ölçüde zorlaştırmaktadır. Ağrılar genellikle tek bir noktaya saplanır ve o bölgede dayanılmaz bir zonklamaya neden olur.
Migren atakları başladığında kişide mide bulantısı, kusma gibi belirtilerin yanında ses ve ışığa karşı da duyarlılık oluşur. Migren tedavisinde ağrı kesici ilaçlar, bulantı önleyici anti emetik ilaçlar ya da bazı psikiyatri ilaçları verilebilmektedir.
Migren Nedir?
Migren belirli aralıklarla meydana gelen ve başın herhangi bir bölümünde ani ağrı ataklarına neden olan ciddi bir baş ağrısı çeşididir. Kişinin normal yaşantısını zorlaştıracak derecede şiddetli olan bu ağrılara mide bulantısı, baş dönmesi, kusma, ışık ve sesten dolayı rahatsızlık duyma gibi belirtiler de eşlik edebilmektedir. Migren nedeniyle oluşan ağrılar bir günde geçebileceği gibi bazen bir hafta kadar da sürebilmektedir. Çok uzun süre geçmeyen baş ağrısında kişinin bunun altında yatan nedeni kesin olarak öğrenebilmesi için mutlaka bir doktora muayene olması gerekir.
Migren Belirtileri Nelerdir?
Stres ya da çeşitli nörolojik nedenlerden dolayı aniden ortaya çıkarak kişinin dayanılmaz ağrılar çekmesine neden olan migren hastalığında genel olarak görülen belirtiler aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Başın herhangi bir noktasında hissedilen zonklayıcı ağrı
- Işığa ya da çevreden duyulan seslere karşı hassasiyet
- Baş ve gözün hareket etmesi sonucunda şiddetlenen ağrı
- Mide bulantısı, kusma ve iştahsızlık
- Aşırı stres, depresyon ve çeşitli ruhsal bozukluklar
- Vücudun soğuk olduğu ya da aşırı ısındığı hissine kapılmak
- Sindirim sistemiyle ilgili problemler
- Ensede uyuşukluk ve boyun tutulması
- Sürekli su içme isteği ve sık sık idrara çıkma
- Halsizlik, esneme ve terleme nöbetleri
- Konsantrasyon eksikliği ve dalgınlık
- Karın ağrısı, kabızlık ya da ishal
Migren Çeşitleri Nelerdir?
Migren çeşitleri uyarıcı işaretlere bağlı olarak auralı ve aurasız olmak üzere iki başlık altında incelenmektedir.
Auralı Migren
Migren ağrıları çoğunlukla aura olarak adlandırılan geçici uyarı belirtileriyle kendisini belli etmektedir. Baş ağrımaya başlamadan önce ya da ağrı oluşumundan sonra meydana gelebilen auralar yaklaşık 20 ile 30 dakika kadar devam etmektedir. Auralı migren belirtileri her hastaya göre farklılık gösterse de genel olarak semptomlar aşağıdaki şekilde sırlanabilir.
- Etrafta yanıp sönen çizgiler, karışık renkler, ışıklar ya da gölgeler
- Vücudun çeşitli bölümlerinde yanma ve batma hissi
- Geçici görme problemleri
- Kaslarda güçsüzlük, kas ve eklemlerde ağrı
- Konuşma bozuklukları
- Algılamada ve konsantrasyonda eksiklik
- Depresif, gergin ve sinirli bir ruh hali
Aurasız Migren
Bu tip migren en yaygın görülen ağrı türü olup herhangi bir uyarı meydana getirmemektedir. Aurasız migrenin genel olarak belirti ise şu şekilde sıralanabilir.
- Başın herhangi bir bölümünde aniden oluşan zonklama şeklindeki ağrı
- Hareket esnasında baş ağrısının şiddetlenmesi
- Mide bulantısı ve nadiren kusma
- Işık, ses ve kokulara karşı hassasiyet
- Boyun ve omuzlarda uyuşukluk
- Eklem bölgelerinde sertlik
- Görüşte bulanıklaşma
Migren Nedenleri Nelerdir?
Migren ataklarının görülmesinde hangi faktörlerin etkili olduğu tam olarak bilinmese de bu tür ağrıların oluşumunda genellikle genetik ve çevresel etkenler etkilidir. Ailesinde migren hastası olan kişilerin bu hastalığa yakalanma ihtimali diğer kişilere göre yüzde 40 oranında daha fazladır. Bunun yanında hormonal faktörlerin de migren ağrılarını tetikleyici etki yaptığı bilinmektedir. Ayrıca beyinde bulunan damarların iltihaplanması ve stres de bu hastalığın oluşmasına neden olabilmektedir. Bu tür faktörlerin yanında migreni tetikleyen diğer etkenler aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Dengesiz beslenme alışkanlığı
- Uyku düzeninde bozukluk
- Doğum kontrol ilacı ya da hormon replasman tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar
- Aşırı derecede tuz ve yağ içeren işlenmiş gıdalar
- Tüketilen gıdalarda monosodyum glumat ve aspartam gibi katkı maddelerinin bulunması
- Aşırı stres ve gerginlik
- Parlak ışıklı ya da yüksek sesli ortamlarda uzun süre kalmak
- Yüksek oranda kafein içeren içeceklerin çok fazla tüketilmesi
- Sigara dumanı, parfüm ya da çeşitli kimyasal maddeler içeren ürünlerin yaymış olduğu ağır koku
- Vücudu yoracak yoğun egzersizler ya da diğer aktiviteler
- Hava ya da basınç değişimlerine maruz kalmak
Migren Teşhisi Nasıl Yapılır?
Migrenin varlığını belirlemeye yardımcı olan herhangi bir test bulunmamaktadır. Bu aşamada migren teşhisinin doğru bir şekilde yapılabilmesi için doktorun hastanın yaşadığı sorunları doğru bir şekilde analiz etmesi önemlidir. Bazı vakalarda herhangi bir semptom ortaya çıkarmadan aniden oluşabilen bu rahatsızlığı ne zaman meydana geleceğini önceden anlayabilmek mümkün değildir.
Nörologlar doğru bir teşhis koyabilmek adına öncelikle hastayı fiziki muayeneden geçirir. Ardından koordinasyon, görme ve reflekslerle ilgili kontroller yapar. Eğer muayene sırasında doktor baş ağrısının farklı bir sorun nedeniyle ortaya çıktığından şüphelenirse MR, bilgisayarlı tomografi ya da çeşitli kan testlerini uygulayabilmektedir.
Migren Tedavisi Nasıl Yapılır?
Günümüzde migreni tam anlamıyla geçirebilecek herhangi bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak hastaya bazı ilaç ya da çeşitli tedavi yöntemleri uygulanarak hem ağrıların hafiflemesi hem de atakların azalması sağlanabilmektedir. Ayrıca migren tedavisinde yakın bir zaman önce kullanılmaya başlanan botoks uygulaması yapılarak da etkili sonuçlar alınabilmektedir.
Doktorlar hangi tedavi yönteminin uygulanacağına karar verirken aşağıdaki faktörleri dikkate almaktadır.
- Hastanın yaşı
- Migren ataklarının sıklığı
- Migren türü
- Ağrının süresi, şiddeti ve bölgesi
- Mide bulantısı ya da kusma gibi belirtiler
- Çeşitli hastalıklar nedeniyle ilaç kullanımı
Hastanın şikayetleri ve genel durumu incelendiğinde elde edilen veriler ışığında aşağıdaki tedavi yöntemlerinden uygun olanı yapılmaktadır.
İlaç Tedavisi
- Migren nedeniyle oluşan ağrıları önlemek amacıyla hastaya aspirin, asetaminofen, ibuprofen, excedrin migraine kombinasyonu gibi bazı ilaçlar verilebilmektedir. Bu tür ilaçlar uzun süreli ya da aşırı dozda kullanıldığında ülser, aşırı baş ağrısı veya mide kanaması gibi bazı sağlık problemlerine yol açacağı için kesinlikle doktorun belirttiği şekilde alınmalıdır.
- Genişleyen kan damarlarının çapını daraltarak ağrı yollarını tıkamaya yardımcı olan almotriptan, rizatriptan, zolmitriptan, sumatriptan, naratriptan, eletriptan ve frovariptan gibi bazı ilaçlar kullanılabilmektedir. Hap, enjeksiyon ya da burun spreyi şeklinde kullanılabilen bu ilaçlar migren nedeniyle oluşan semptomların azalmasında oldukça etkilidir. Ancak felç veya kalp krizi olma ihtimali bulunan kişilerin triptan türü ilaçları kullanması kesinlikle yasaktır.
- Migren ağrılarının sıklığını ve şiddetini azaltmak amacıyla propranolol, timolol ve metoprolol gibi bazı beta blokerleri ya da verapamil, amitriptilin, pamelor ve aventyl gibi ilaçlar reçete edilebilmektedir.
- Eğer hastada baş ağrısının dışında mide bulantısı ve kusma gibi problemler de varsa metoklopramid, klorpromazin ve proklorperazindir gibi ilaçlar verilebilmektedir.
- Hastanın migren ağrıları regl döneminden dolayı oluşuyorsa da hormon tedavisi uygulanmaktadır.
Botoks Uygulaması
Botoks kronik hale gelen migren ataklarının sıklığının azaltılması ve ağrıların hafiflemesi amacıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir. Kronik migren hastalarına uygulanan bu yöntemin etkisi 3 ile 6 ay kadar devam etmektedir. Botoks yapılan hastanın ağrıları hızlı bir hızlı bir şekilde azalmaya başlar. Ancak uzmanlar kişilerin daha ciddi sağlık problemleri yaşamaması adına botoksu kesinlikle uzman bir doktorun yapması gerektiğini belirtmektedir.
Migren Hastalarının Uzak Durması Gereken Besinler
Bazı besinler içerdikleri uyarıcı maddeler nedeniyle migren ataklarını tetikleyici bir etki yapmaktadır. Bu besinler şu şekilde sıralanabilir.
- Konserve ürünler, turşu ve aşırı tuzlu gıdalar
- Basit şeker, kakao, çikolata ve kafein içeren diğer besinler
- Aspartam adlı maddeyi içeren yiyecekler
- Sosis, karaciğer, bakla, salamura ringa balığı, salam, sosis, mayalı ürünler ve peynir gibi tiramin yönünden zengin besinler
Migren Hastalarının Tüketmesi Gereken Besinler
Migren hastalarının beslenme düzenlerine ve yedikleri gıdalara dikkat etmesi atakların sıklığının azalmasına ve ağrıların hafiflemesine yardımcı olmaktadır. Hastalar kereviz, biberiye çayı, haşlanmış yumurta, aslanpençesi, kivi, elma, armut, melisa çayı, sebze çorbası, papatya çayı ve vebaotu gibi bitki çaylarını ve besinleri tüketerek semptomların azalmasını sağlayabilir.
Migren Hastalığına İyi Gelen Bitkisel Uygulamalar
Başlangıçta hafif belirtilerle başlayan migren hastalığına erken müdahale edilmediği takdirde ağrılar giderek daha şiddetli bir hale gelir. Bu nedenle migren atakları gelmeden önce ya da hafif derecede hissedilmeye başlandığında gerekli önlemler alınmalıdır. Migrene iyi gelmesi amacıyla uygulanabilecek bitkisel yöntemler şu şekilde sıralanabilir.
Ihlamur Çayı
Çoğunlukla soğuk algınlığı, grip ve nezle gibi kış hastalıklarının tedavisinde kullanılan ıhlamur bu özelliğinin yanında migren ağrılarını yatıştırıcı bir etki de yapmaktadır. Ihlamuru normal çay demler gibi hazırladıktan sonra her yemekten sonra bir bardak içebilirsiniz.
Melisa Çayı
Sakinleştirici özelliğiyle dikkat çeken melisa çayı migren ataklarının hafiflemesine ve gözlerde oluşan ağrıların önlenmesine yardımcı olmaktadır. 1 bardak kaynamış suyun içerisine bir tutam kurutulmuş melisa otu ekleyin ve 5-6 dakika daha kaynatın. Kaynama işleminin ardından çayı birkaç dakika demlenmeye bırakın ve günde 2 kez bu çaydan için.
Zencefil Çayı
Migren hastaları için önerilen bitkisel çaylardan birisi de anti-enflamatuar özelliğe sahip olan zencefil çayıdır. Düzenli olarak içildiğinde migren ağrılarını hafifletmenin yanında oluşan mide bulantısı, baş dönmesi ve eklem ağrıları gibi diğer semptomların da azalmasına yardımcı olmaktadır. Bir bardak kaynamış suyun içerisine küçük parçalara ayırdığınız zencefilden bir tutam ekleyin ve birkaç dakika daha kaynattıktan sonra demlenmeye bırakın. Bu çaydan sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez içtiğinizde etkili sonuçları fark edeceksiniz. Ayrıca zencefili çay şeklinde tüketebileceğiniz gibi toz ya da taze halde yiyerek de migren ağrılarınızı hafifletebilirsiniz.
Nane Çayı
Antiseptik özelliğiyle iltihaplı bölgeleri temizleyerek kan akışının düzenlenmesini sağlayan nane aynı zamanda içerdiği uçucu yağlarla da aroma terapi etkisi yaparak baş ağrısını hafifletmeye yardımcı olur. Bir bardak suyun içerisine bir tutam nane atarak hazırlayacağınız nane çayından sabah ve akşam birer bardak içerek migren ağrılarınızı hafifletebilirsiniz.
Biberiye Çayı
Bir su bardağı kaynar suya bir tatlı kaşığı kurutulmuş biberiye ekleyin ve yaklaşık 5 dakika kaynatın. Daha sonra çayı birkaç dakika demlenmeye bırakın ve posasını süzerek ılık şekilde için. Biberiye çayını ilk iki hafta günde 3 kez, sonraki haftalarda ise günde 2 kez olacak şekilde 1 ay düzenli olarak tükettiğinizde migren ataklarınız azalacaktır.
Zencefil ve Limon Kürü
Bu kür tarifi için gereken malzemeler;
- 2 litre su
- 2 adet limon
- 50 gram taze zencefil
- Doğal şeker otu özütü
Yapılışı ve Uygulanışı
Öncelikle limonların kabuklarını soymadan 4 eşit parçaya ayırın ve zencefilleri de küçük parçalar halinde keserek her iki malzemeyi de robota atın. Daha sonra robotun içerisine su ve şeker otu özütünü de ilave ederek bütün malzemeler karışıncaya kadar çekin. Son olarak karışımın posasını süzün ve oluşan sıvıyı ayrı bir kaba alın. Migren belirtilerinin görülmeye başladığı dönemlerde elde ettiğiniz karışımdan sabah 2 bardak, öğle 3 bardak, ikindi 3 bardak ve yatmadan önce de 1 bardak olmak üzere her gün toplam 9 bardak için. Ayrıca limon ve zencefil kürüne 3 ayda bir 15 gün boyunca düzenli olarak devam ettiğinizde de migren ataklarına karşı önleyici bir etki yapacaktır.