Covid-19 virüsünden korunabilmek için maske, sosyal mesafe ve hijyen kurallarına mutlaka dikkat edilmesi gerektiğine değinen ve el hijyeninin sağlanması için el yıkamanın nasıl yapılması gerektiği ile ilgili önemli bilgiler paylaşan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGU) Sağlık Bilimleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Neşe Çelik, “Koronavirüsten korunmak için kullanılan eldivenler, el yıkamanın yerini kesinlikle tutmaz. Eller yıkandıktan sonra ortak alanda bulunan lambayı açmak ve kapamak için kullanılan düğmelerle, kapılardaki kollarla ve çöp kovasındaki kapaklarla temas etmemek için çok dikkat edilmelidir.” dedi.
Eller İle Yüze Temastan Kaçınılmalı
Dünyayı ve ülkemizi etkileyen ve bulaşıcılık oranı çok yüksek olan Covid-19 virüsünün ağız ve burundan çıkan damlacıklar kanalıyla başkalarına enfekte olduğunu söyleyen Dr. Neşe Çelik, “İnsanlar öksürdüğü, hapşırdığı, konuştuğu ya da nefes alıp verdiği zamanlarda farkına varmadan ağız ve burundan gözle görülmeyen damlacıkları bulundukları ortama yayarlar. Salgının engellenmesinde üzerinde önemle durulan maske ise bu damlacıkların ortama yayılmasında önemli bir bariyer görevi görmektedir.
Maskenin takılı olmadığı zamanlarda ise ellerle ağız ve burun bölgesine yapılan temas, çevreden ellere bulaşmış olan mikroorganizmaları vücuda taşıdığı gibi kişi de olan mikroorganizmaları da etrafa yayar. Bu nedenle de ellerle ağız ve burun bölgesine kesinlikle temas edilmemelidir. Diğer bir önemli husus ise ellerin çok sık yıkanarak farkına varılmadan ağız ve burun bölgesine dokunulduğunda vücuda mikroorganizma taşınmasını engellemektir.” ifadelerine yer verdi.
Eller Sıvı Sabunla Yıkanmalı
Ellerin sıvı sabunla yıkanması gerektiğinin altını çizen Dr. Çelik, “Eller yıkanmaya başlamadan evvel musluk açılarak önce eller ıslatılmalı, daha sonrada ele sıvı sabun dökülmelidir. Elin 3-5 milim kadar sıvı sabunla yıkanması yeterli olacaktır. Zaten sıvı sabun pompaları bu miktara uygun olarak üretilmektedir. Eller sıvı sabunla ovalanırken ellerin ve parmakların tüm yüzeylerinin ovalanmasına çok dikkat edilmelidir.
Sadece parmak uçlarının ya da avuç içinin ovalanması el hijyeni için yeterli değildir. Ellerin ovalanması esnasında parmakların iç ve dış yüzeyleri, avucun içi, elin üst kısmı, baş parmaklar ve elin tüm yüzeyinde ovalama hareketi 5 defa yapılarak eller 20-30 saniye boyunca yıkanmalıdır. Covid-19 virüsünden korunmak için ellerin 20-30 saniye aralığında yıkanması yeterli görülmektedir. Eller ovalandıktan sonra sabun kalmayacak şekilde durulanmalıdır. Bu yıkama işleminden sonra artık hijyenik ellere sahipsiniz.
Ellerinizi yıkamak için açtığınız musluğun başı ellerinizden daha kirlidir. Tek kullanımlık havluyla eller kurulandıktan sonra aynı havlu ile musluk başına dokunulmadan musluk kapatılmalıdır. Bu uygulamaya ev ortamında dikkat etmeseniz de toplu kullanım alanlarındaki lavabo ve tuvaletlerde mutlaka dikkat edin.
Eller yıkandıktan ve hijyenik hale geldikten sonra ortak kullanım alanlarındaki elektrik düğmelerine, çöp kovalarına ve kapı kollarına kesinlikle temas etmemek gerekiyor. Bunun içinde kağıt havlu ya da peçeteyle bu tip yerlere temas edilmelidir.” diye konuştu.
Eldiven Hastalık Bulaşmayacağını Garanti Etmez
Koronavirüsten korunmak için eldiven kullanılmasıyla ilgili önemli bilgiler paylaşan Dr. Çelik, “Ellere eldiven giyildiği zaman eller temiz kalsa da bu virüsün bulaşmayacağı anlamını taşımaz. Tam aksine eldivenin bilinçsiz kullanımı virüsün bulaşma riskini artırır. Eldivenle temas ettiğiniz yüzeylerden sonra eldivenle kendinize temas etmeniz virüsün bulaşmasının devam etmesine neden olur. Mesela markete gidildiğinde giyilen eldiven ile ürünlere rahatlıkla dokunulabilir. Ancak daha sonra aynı eldivenli eller çanta ve cebe sokularak cüzdan veyahut telefon alındığı zaman mikroorganizmalar bu özel eşyalarınıza taşınmış olur. Bu da eldiven giymenin virüsten korunmada yararından daha fazla zararı olduğunu gösteriyor.” şeklinde konuştu.
Kirli Eldivenleri Çöpe Atın
Dr. Çelik, sözlerini şöyle devam etti:
“Ellere giyilen eldiven çıkarıldıktan sonra mutlaka ağzı kapalı çöp kutusuna atılmalıdır. Aksi takdirde çevre kirliliğinin yanı sıra virüsün yayılımı hızlanır. Ellere eldiven giyildiği zamanlarda da eller ağız ve burun ile kesinlikle temas etmemelidir. Kıyafetler ile özel eşyalara da dokunulmamalıdır. Eldiven hangi amaçla giyilmişse o amacın sonuna gelindiğinde eldiven derhal çıkarılarak kapalı çöp kutusuna atılmalıdır. Hijyenik eldivenler tek kullanım içindir. Dokunulmaktan çekinilen uygulamadan dolayı giyilen eldiven çıkarıldıktan sonra cepte ya da çantada saklanmadan atılmalıdır. Kullanılan eldiven ikinci bir defa kullanılmamalıdır. Eldiven bir başkasıyla kesinlikle paylaşılmamalıdır.
Sağlık Ellerde
İnsanlar eldiven giymektense, ellerini çok sık aralıklarla en az 20 saniye doğru bir şekilde yıkamalıdır. Eller, eldivenli iken ya da eldivensiz iken ağız ve burunla kesinlikle temas etmemelidir. Ayrıca ellerin sık aralıklarla doğru bir şekilde 20 saniye kadar yıkanması sadece koronavirüse karşı değil, birçok hastalığa karşı koruyucu etki sağladığından sağlığın ellerde olduğu unutulmamalıdır.”